Ia H'Drai

Ia H'Drai
Huyện
Huyện Ia H'Drai
Khu trung tâm hành chính huyện Ia H'Drai
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Tây Nguyên
Tỉnh	Kon Tum
Huyện lỵ	Xã Ia Tơi
Trụ sở UBND	Thôn 1, xã Ia Tơi
Phân chia hành chính	3 xã
Thành lập	2015[1]
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Võ Anh Tuấn [2]
Bí thư Huyện ủy	Nguyễn Hữu Thạch[3]
Địa lý
Tọa độ: 14°06′14″B 107°27′17″Đ / 14,103882°B 107,45466°Đ / 14.103882; 107.454660
Bản đồ huyện Ia H'Drai Ia H'Drai Vị trí huyện Ia H'Drai trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	980,22 km²
Dân số (1/4/2019)
Tổng cộng	10.210 người[4]
Mật độ	10 người/km²
Dân tộc	Kinh, Jarai, Thái, Tày, Mường, Nùng
Khác
Mã hành chính	618[5]
Biển số xe	82-X1
Website	iahdrai.kontum.gov.vn
x t s

Ia H'Drai (đọc là "I-a-h'trai", theo tiếng Jarai) là một huyện biên giới nằm ở phía tây nam tỉnh Kon Tum, Việt Nam.

Địa lý

Huyện Ia H’Drai nằm ở phía tây nam của tỉnh Kon Tum, nằm cách thành phố Kon Tum khoảng 150 km, có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp huyện Chư Păh, phía nam giáp huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai
• Phía tây giáp Vương quốc Campuchia với đường biên giới dài khoảng 76,4 km
• Phía bắc giáp huyện Sa Thầy.

Huyện Ia H'Drai có diện tích 980,22 km², dân số năm 2019 là 10.210 người^[4], mật độ dân số đạt 10 người/km².

Dân số của huyện đa số là người đồng bào dân tộc thiểu số từ các tỉnh phía Bắc như Thái, Tày, Nùng, Mường, Sán Chỉ... được các doanh nghiệp trồng cao su trên địa bàn tuyển vào làm công nhân. Dân cư sinh sống tại 28 điểm dân của 21 thôn thuộc 3 xã. Dân số của huyện khó có thể đạt trên 25.000 người do đây là vùng đất còn mới mẻ. Nhưng cũng là vùng đất hứa hẹn tiềm năng trong tương lai đối với những hộ gia đình trẻ đến để canh tác và sinh sống.^{[cần dẫn nguồn]}

Hành chính

Huyện Ia H'Drai có 3 đơn vị hành chính trực cấp xã trực thuộc, bao gồm 3 xã: Ia Dom, Ia Đal và Ia Tơi (huyện lỵ).

Lịch sử

Ia H'Drai vốn là tên gọi địa phương của sông Sa Thầy, con sông chảy ở vùng thung lũng nằm giữa hai dãy núi lớn chạy song song theo chiều Bắc - Nam của huyện này. Trước đây, con sông còn có một số tên gọi khác như Đăk Hơdrai, Nam Sathay (của người Lào) hoặc Nậm Sa Thầy (đã được Việt hóa).^[6]

Ghi chép sớm nhất về vùng đất này là trong tác phẩm Les Jungles moïs (Rừng Mọi) xuất bản năm 1912 của nhà thám hiểm Henri Maitre, trong đó ông mô tả một số làng của người Gia Rai, Rơ Măm mà ông đã gặp khi đi dọc theo thung lũng sông Sa Thầy.^[7]

Trước năm 2013, địa bàn huyện Ia H'Drai ngày nay vốn thuộc xã Mô Rai, huyện Sa Thầy.

Ngày 20 tháng 12 năm 2013, một phần diện tích và dân số của xã Mô Rai được tách ra để thành lập thêm 3 xã: Ia Dom, Ia Đal và Ia Tơi^[8].

Ngày 11 tháng 3 năm 2015, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 890/NQ-UBTVQH13 về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Sa Thầy để thành lập huyện Ia H'Drai, tỉnh Kon Tum. Theo đó, thành lập huyện Ia H'Drai trên cơ sở tách 3 xã: Ia Dom, Ia Đal và Ia Tơi thuộc huyện Sa Thầy.^[1]

Sau khi thành lập, huyện Ia H'Drai có 98.013,22 ha diện tích tự nhiên và 11.644 người với 3 xã trực thuộc, huyện lỵ đặt tại xã Ia Tơi.

Kinh tế - xã hội

Kinh tế

Trên địa bàn huyện có 6 doanh nghiệp trồng cao su với diện tích khoảng 24.700 ha, chiếm hơn 92% tổng diện tích cây trồng toàn huyện.^[9] Có 3 nhà máy thủy điện hoạt động Sê San 3A-108 MW, Sê San 4-360 MW, Sê San 4A-63 MW, đã phát điện hoà lưới quốc gia. Lực lượng chuyên trách trong quản lý bảo vệ biên giới có 5 Đồn biên phòng gồm: Hồ Le, Mô Rai, Suối Cát, Sa Thầy, Sê San.

Y tế

Hệ thống y tế của huyện có đầy đủ các cấp bậc, gồm:

• Trung tâm Y tế huyện
• 3 Trạm Y tế xã.

Giáo dục

Năm học 2019-2020, toàn huyện có 08 trường, 133 lớp, 2509 học sinh; so với năm học 2018-2019 số trường giảm 2 (do sáp nhập), số lớp tăng 17 lớp, số học sinh tăng 266 học sinh. Số lượng học sinh ngày càng tăng nhưng nguồn tài chính khó khăn nên vẫn còn tình trạng thiếu phòng học, nhà ở cho giáo viên và học sinh. Một số trường phải bố trí học tạm trong nhà gỗ, trong khu làm việc của giáo viên và cả nhà dân, sử dụng nhà công vụ của giáo viên làm nơi ở cho học sinh.

Các trường trên địa bàn huyện:

• Phân hiệu trường PTDT nội trú tỉnh Kon Tum tại huyện Ia H'Drai: Xã Ia Tơi
• Trường TH - THCS Nguyễn Tất Thành: Xã Ia Tơi
• Trường TH - THCS Hùng Vương: Xã Ia Đal
• Trường TH - THCS Nguyễn Du: Xã Ia Dom^[10][11]
• Trường Mầm non Hoa Mai: Xã Ia Tơi
• Trường Mầm non Tuổi Ngọc: Xã Ia Dom
• Trường Mầm non Măng Non: Xã Ia Đal
• Trường Mầm non Tư thục 03/4.

Chú thích

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Ia H'Drai.

https://cafef.vn/nha-may-dien-mat-troi-937-ty-dong-o-kon-tum-chinh-thuc-hoa-luoi-dien-quoc-gia-20201105150129068.chn Nhà máy điện mặt trời 937 tỷ đồng ở Kon Tum chính thức hòa lưới điện quốc gia

1. ^ “Nghị quyết 890/NQ-UBTVQH13 năm 2015 về việc điều chỉnh địa giới hành chính huyện Sa Thầy để thành lập huyện Ia H'Drai, tỉnh Kon Tum”.
2. “Huyện Ia H'Drai bầu Chủ tịch UBND huyện, nhiệm kỳ 2016-2021”.
3. “Đồng chí Nguyễn Hữu Thạch giữ chức Bí thư Huyện ủy Ia H'Drai”.
4. ^ Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở trung ương. “Dân số đến 01 tháng 4 năm 2019 - tỉnh Kon Tum” (PDF). Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2020.
5. Tổng cục Thống kê
6. Các từ ia, đăk, nậm đều có nghĩa là nước, sông, suối.
7. Henri Maitre (1912), Les Jungles Moi, Paris: Larouse.
8. “Nghị quyết 126/NQ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính để thành lập mới 2 xã thuộc huyện Đắk Hà, 3 xã thuộc huyện Sa Thầy và mở rộng địa giới hành chính phường Ngô Mây thuộc thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum”.
9. “Vững tâm trên vùng đất mới”. Tạp chí cao su Việt Nam. 23/11/2016. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2019.
10. “Khánh thành và bàn giao Trường TH-THCS Nguyễn Du, huyện H'Drai”. Đài Phát thanh và Truyền hình Kontum. 26 Tháng 8, 2018.
11. “Niềm vui trường mới của học sinh vùng biên Kon Tum”. Báo Tin tức. Thứ Sáu, 24/08/2018.

Tham khảo