Khu 1

Khu 1, hoặc Chiến khu 1, là một đơn vị hành chính - quân sự cũ ở vùng Đông Bắc Việt Nam, do chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đặt ra và sử dụng từ cuối năm 1945 đến đầu năm 1948, trên cơ sở tổ chức quản lý hành chính chung cho một số tỉnh - thành phố có vị trí địa lý tiếp giáp nhau để thuận lợi cho việc chỉ đạo, chỉ huy tác chiến và xây dựng lực lượng vũ trang trong thời kỳ đầu Kháng chiến chống Pháp^[1].

Thành lập

Theo Sắc lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 15 tháng 10 năm 1945, toàn quốc được phân chia lại thành 9 chiến khu. Khu 1 thuộc Bắc Bộ gồm 13 tỉnh Đông Bắc: Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Cạn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Yên, Phúc Yên. Ông Lê Quảng Ba làm được bổ nhiệm làm Khu trưởng, Tạ Xuân Thu làm Chính trị ủy viên.^[2]

Sau Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt 1946, quân Pháp tiến vào miền Bắc. Để tiện chỉ đạo và phát huy khả năng độc lập tác chiến của từng địa phương, từ tháng 10 năm 1946, địa bàn các chiến khu Bắc Bộ được chia lại thành 6 chiến khu mới, trong đó, địa bàn Khu 1 mới chỉ còn 4 tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Phúc Yên. Ông Chu Văn Tấn được điều về làm Khu trưởng, ông Tạ Xuân Thu vẫn giữ chức Chính trị ủy viên.

Tháng 7 năm 1947, địa bàn các chiến khu từ Quảng Ngãi trở ra được điều chỉnh thành thành những liên khu lâm thời do dự kiến chiến trường có thể bị chia cắt. Khu 1 và Khu 12 cộng thêm 2 tỉnh Vĩnh Yên và Tuyên Quang, được thành lập thành Liên khu A để thuận tiện cho việc chỉ đạo. Ông Chu Văn Tấn được bổ nhiệm làm Liên khu trưởng, ông Nguyễn Vĩnh làm Chính trị ủy viên. Đến ngày 21 tháng 1 năm 1948, Khu 1 và Khu 12 chính thức sáp nhập thành Liên khu 1 gồm 10 tỉnh vùng Đông Bắc. Ông Chu Văn Tấn lưu nhiệm Liên khu trưởng, ông Lê Hiến Mai được bổ nhiệm làm Chính trị ủy viên^[3].

Chỉ huy và Lãnh đạo qua các thời kỳ

Giai đoạn	Khu trưởng	Chính ủy	Ghi chú
Tháng 10 năm 1945 - Tháng 10 năm 1946	Lê Quảng Ba	Tạ Xuân Thu
Tháng 10 năm 1946 - Tháng 1 năm 1948	Chu Văn Tấn	Tạ Xuân Thu	Từ tháng 7 năm 1947, ông Chu Văn Tấn kiêm chức Liên khu trưởng Liên khu A.

Chú thích

1. Từ điển bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. Tr.567
2. "Lịch sử Bộ Tổng tham mưu trong cuộc Kháng chiến chống Pháp (1945-1954)", Hà Nội, 1991
3. Sắc lệnh 122-SL ngày 25 tháng 1 năm 1948 của Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Tham khảo

• Từ điển bách khoa Quân sự Việt Nam 2004