Moe (tiếng lóng)

Moe (萌え, Moe^? phát âm [moe]) (phát âm tiếng Việt: mô-ê) là tiếng lóng Nhật Bản. Dùng để ám chỉ cảm tình mạnh mẽ với các nhân vật hư cấu (trong manga, anime,...)"^[1] Patrick W. Galbraith^[2] nhấn mạnh rằng đó là một kiểu chơi chữ xuất phát từ một từ gốc Nhật có nghĩa là "thiếu nữ", được ví như đóa hoa chớm nở, và do đó nó cũng được dùng với nghĩa "thiếu nữ" dành cho một cô gái dậy thì.^[3] Vì từ này đồng âm với "bùng cháy" (phát âm moe (燃え, moe^?)), từ đó suy ra nguồn gốc của "moe" bắt nguồn từ niềm đam mê bùng cháy với các nhân vật.^[4] Từ nay được sử dụng trong các trường hợp đặc biệt để chỉ "đáng yêu", hay cụ thể là "dễ thương", cũng có thể là chỉ các hành động, cử chỉ đáng yêu, chủ yếu để nhận xét các nhân vật hư cấu.

Từ này đôi khi được đánh vần là Moé, và dùng để nhấn mạnh một cá tính hay một phong cách thiết kế cụ thể của các nhân vật trong trò chơi điện tử Nhật Bản (visual novel), anime hay manga. Những cô gái moe được gọi là moekko (萌えっ娘^{(Manh nương)}, moekko^?), trong đó hậu tố "娘" nghĩa là "bé gái". Theo cái nhìn của người hâm mộ, các otaku sùng bái moe có thể hưởng ứng hay bất bình với một anime hay manga tùy theo quan điểm của mỗi người. Các anime bishōjo thường được ghép chung với moe như một thể loại, bởi thực tế là nhiều nhân vật trong các tác phẩm đó có xu hướng moe. Các tác phẩm được đánh giá moe nhất là của Kyoto Animation, như Kanon và CLANNAD của Key, Lucky ☆ Star, The Melancholy of Suzumiya Haruhi và đặc biệt hai mùa phim K-ON! với doanh thu cực cao từ các sản phẩm chuyển nhượng.^[5]

Moe là đặc điểm chung của những nhân vật nữ dịu dàng kết hợp với các yếu tố thể chất (tuổi), đặc điểm cảm xúc (ngây thơ hay hồn nhiên), và một cử chỉ đặc biệt thu hút sự chú ý và tình cảm của người hâm mộ. Một cô gái moe có thể cần có hai hay nhiều yếu tố về cỡ mắt, tròng mắt, mũi, miệng, tứ chi và tỉ lệ đầu/thân^[6]. Các otaku gọi hầu hết các nhân vật nữ được thiết kế dễ thương dưới cái nhìn của họ là "moe".

Có nhiều cách hiểu khác nhau về moe ngày nay và trong quá khứ. Joseph L. Dela Pena lập luận rằng moe là tinh khiết, là lớp màn bao bọc một cô gái, không dính đến vấn đề tình dục hóa của lolicon hay còn gọi là loli. Jason Thompson của Otaku USA nhận định moe được áp dụng với những thiếu nữ hoặc những bé gái như một nhánh của hiện tượng lolicon đóng vai trò là hình tượng dễ thương trong văn hóa Nhật Bản (kawaii).^[7] Scott Von Schilling nghiên cứu thấy moe còn chỉ một vấn đề tâm lý đối với người đàn ông quá 30 tuổi, đó là "khao khát được làm cha".

Ngày nay, trước hiện thực là các otaku ngày càng sùng bái các nhân vật nữ dễ trương trong anime và manga, nhà làm phim hoạt hình và là người theo chủ nghĩa nữ quyền Miyazaki Hayao đã phát biểu:

“

Thật nan giải. Họ ngay lập tức trở thành người theo chủ nghĩa lolicon. Theo một nghĩa nào đó, nếu chúng tôi muốn thiết kế một nhân vật nào đó có lợi cho chúng tôi, chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc làm cho họ trở nên đáng yêu nhất có thể. Nhưng bây giờ, có quá nhiều người không hề ngần ngại mà mô tả nhân vật chính như thể họ chỉ muốn có các cô gái để làm thú cưng trong nhà. Thực trạng đang ngày càng leo thang và trầm trọng hơn nữa.^[8]

”

Nariko Enomoto, một tác giả yaoi và phê bình manga nói rằng "người hâm mộ nam giới không thể trải nghiệm moe cho đến khi đã có chỗ đứng của riêng họ". Cô cũng so sánh fan nam với fujoshi (dạng otaku nữ sùng bái các anime và manga boy love), ví dụ như tại một thời điểm mà mối quan hệ bạn bè thân thiết trở thành tình cảm lãng mạn.^[9]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ “Otaku Talk: Articles: Multimedia: Japan Society”. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 6 năm 2011. Truy cập 25 tháng 9 năm 2015.
^ “ejcjs”. Truy cập 25 tháng 9 năm 2015.
^ Saitou Tamaki (2007) "Otaku Sexuality" in Christopher Bolton, Istvan Csicsery-Ronay Jr., and Takayuki Tatsumi ed., page 230 Robot Ghosts and Wired Dreams University of Minnesota Press ISBN 978-0-8166-4974-7
^ [http://d.hatena.ne.jp/keyword/%C7%B3%A4%A8 “ǳ��”]. �ϤƤʥ����. Truy cập 25 tháng 9 năm 2015. replacement character trong |nơi xuất bản= tại ký tự số 1 (trợ giúp); replacement character trong |tiêu đề= tại ký tự số 2 (trợ giúp)
^ Ga-netchû! Das Manga-Anime-Syndrom. S. 268, Henschel Verlag, 2008.
^ 電撃萌王 Special ngày 1 tháng 5 năm 2006, No. 127 Vol.11 No.8, Media, p. 104 ~ 105
^ Thompson, Jason (ngày 9 tháng 7 năm 2009). “Moe: The Cult of the Child”. Comixology. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 7 năm 2009. Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2009.
^ “Miyazaki interview”.
^ Saitō Tamaki (2007) "Otaku Sexuality" in Christopher Bolton, Istvan Csicsery-Ronay Jr., and Takayuki Tatsumi ed., page 231 Robot Ghosts and Wired Dreams University of Minnesota Press ISBN 978-0-8166-4974-7