Nậm La

Bài này nói về một sông ở Sơn La, về các ý nghĩa khác xem Nậm Là (sông) ở Lai Châu

Nậm La

Nậm La (Việt Nam)

Nậm La là một phụ lưu cấp 2 ở bờ phải sông Đà, chảy ở tỉnh Sơn La, Việt Nam. Nậm La có đoạn chảy qua thành phố Sơn La, và tên tỉnh "Sơn La" có nguồn gốc từ tên sông này.^{[1][2][note 1]}

Nậm La dài 51 km, diện tích lưu vực 419 km² mã sông là "02 02 63 45 08" ^[3]. Sông chảy qua một đoạn sông ngầm đổ vào Nậm Pàn, sau đó tới sông Đà ^[4].

Dòng chảy

Nậm La bắt nguồn từ các suối ở vùng núi các xã Bản Lầm huyện Thuận Châu, chảy qua xã Mường Chanh huyện Mai Sơn.

Các đoạn sông trong vùng có nhiều tên gọi khác nhau. Tại xã Bản Lầm có tên là suối Bản Bông chảy theo hướng đông nam và đi qua bản Bông của xã 21°17′0″B 103°48′1″Đ / 21,28333°B 103,80028°Đ / 21.28333; 103.80028 (Nậm La).

Đến xã Mường Chanh thì có tên Nậm Chanh 21°15′7″B 103°50′59″Đ / 21,25194°B 103,84972°Đ / 21.25194; 103.84972 (Nậm Chanh), chảy theo hướng đông bắc. Sang xã Hua La thì sông mang tên Nậm La.

Từ xã Chiềng Cơi 21°18′39″B 103°54′26″Đ / 21,31083°B 103,90722°Đ / 21.31083; 103.90722 (Nậm La) sông chảy hướng bắc, qua nội thị thành phố Sơn La.

Đến giữa xã Chiềng Xôm sông đổi hướng đông. Tại bản Xẳng chỗ đèo Cao Pha thì Nậm La chảy ngầm một đoạn cỡ hơn 4 km, xuất lộ 1 km rồi hợp lưu với Nậm Pàn thành dòng Nậm Bú ^{[note 2]} đổ vào sông Đà.

Thắng cảnh

Thẳm Tát Tòng hoặc thẳm Tát Toòng là thắng cảnh hang đá tự nhiên (karst) nằm ở dưới một dãy núi đá vôi lớn, ở Bản Bó, phường Chiềng An, thành phố Sơn La. Theo tiếng Thái vùng Tây Bắc Việt Nam thẳm Tát Tòng có nghĩa là "hang thác đồng". Nước từ hang đổ vào hồ Nong Luông và từ đó đến Nậm La ^[5][6]. Thắng cảnh được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng quốc gia ngày 05/02/1994 ^[7]. 21°21′42″B 103°53′33″Đ / 21,361619°B 103,892423°Đ / 21.361619; 103.892423 (Thẳm Tát Tòng)

Hang Hua Bó là thắng cảnh hang núi ở bản Nang Phai, xã Mường Bú. Đó là một quần thể gồm 3 hang động thiên tạo dạng karst trong dãy núi đá vôi, gắn với một phụ lưu suối nhỏ của Nậm Bú ^[8].

Thủy điện

Thủy điện Nậm La 21°24′22″B 103°56′38″Đ / 21,406111°B 103,943889°Đ / 21.406111; 103.943889 (Thủy điện Nậm La) công suất 27 MW, thực hiện chuyển nước từ Chiềng Xôm chỗ đèo Khau Phạ sang Mường Bú, được khởi công năm 2010 hoàn thành năm 2012 ^[9][10][11].

Thủy điện Nậm Chanh công suất 2,1 MW, trên dòng Nậm Chanh tại xã Mường Chanh huyện Mai Sơn và xã Hua La thành phố Sơn La, khởi công 4/2008 hoàn thành 2010 ^[11][12].

Các vấn đề môi trường

Có hai vấn đề môi trường chính, là ô nhiễm và lũ lụt.

Ô nhiễm nước thải của thành phố Sơn La làm mất đi vẻ đẹp thơ mộng của sông, ảnh hưởng đến nguồn cấp nước sinh hoạt, đặc biệt là cư dân vùng hạ nguồn ^[13].

Ô nhiễm đầu nguồn nước ở huyện Thuận Châu, cũng như du lịch vào thăm hang, đang gây ô nhiễm nước ở Thẳm Tát Tòng, là nguồn cấp nước sinh hoạt cho thành phố Sơn La ^[14].

Sự tàn phá rừng đầu nguồn thì làm cho lũ lụt ngày càng dữ dội, nhiều lần lũ quét qua đường phố gây thiệt hại về người và tài sản ^[15][16].

Chỉ dẫn

1. Trong tiếng Thái-Tày "Nậm" có nghĩa là nước, sông, suối.
2. Nhiều tư liệu coi đoạn xuất lộ là phần của dòng Nậm Bú.

Tham khảo

1. Tập bản đồ hành chính Việt Nam. Nhà xuất bản Tài nguyên – Môi trường và Bản đồ Việt Nam. Hà Nội, 2013.
2. Bản đồ tỷ lệ 1:50.000 tờ F-48-64-B. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam, 2004.
3. Quyết định số 341/QĐ-BTNMT ngày 23/03/2012 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về Ban hành Danh mục lưu vực sông nội tỉnh. Thuky Luat Online, 2016. Truy cập 22/07/2019.
4. Thông tư 45/2013/TT-BTNMT ngày 26/12/2013 Ban hành Danh mục địa danh dân cư, sơn văn, thủy văn, kinh tế - xã hội phục vụ công tác thành lập bản đồ tỉnh Sơn La. Thuvien Phapluat Online, 2016. Truy cập 22/08/2018.
5. Di sản Thẳm Tát Tòng. Di sản Văn hóa Sơn La, 2012. Truy cập 22/02/2016.
6. Hang thẳm Tát Tòng. thuviensonla, 14/04/2013. Truy cập 22/02/2016.
7. Hang Thẳm Tát Tòng Lưu trữ 2016-02-22 tại Wayback Machine. danhbasonla, 2011. Truy cập 22/02/2016.
8. Như Hương. Hang Hua Bó, Mường La Lưu trữ 2016-03-04 tại Wayback Machine. danhbasonla, 21/03/2011. Truy cập 25/02/2016.
9. Thủy điện Nậm La Lưu trữ 2016-07-30 tại Wayback Machine. Cty Cơ khí và Xây dựng Nguồn điện, 30/7/2012. Truy cập 11/07/2016.
10. Khởi công xây dựng nhà máy thủy điện Nậm La Lưu trữ 2016-08-22 tại Wayback Machine. viwaseen, 2010. Truy cập 11/07/2016.
11. ^ Sơn La. Đưa vào hoạt động 16 nhà máy thủy điện. EVN News, 30/07/2012. Truy cập 20/07/2016.
12. Sơn La: Thêm một nhà máy Thủy điện nhỏ phát điện hòa lưới quốc gia Lưu trữ 2016-09-18 tại Wayback Machine. Tin Công ty Điện lực Sơn La, 27/12/2010. Truy cập 11/07/2016.
13. Giữ gìn dòng suối Nậm La. nhandan, 23/11/2008. Truy cập 11/07/2016.
14. Cần sớm khắc phục ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt ở TP Sơn La Lưu trữ 2016-03-10 tại Wayback Machine. Nhandan Online, 20/11/2015. Truy cập 22/02/2016.
15. Mưa to gây ngập tại nhiều địa phương dọc suối Nậm La trên địa bàn Thành phố. Cổng thông tin điện tử UBND thành phố Sơn La, 24/05/2016. Truy cập 11/07/2016.
16. Lời giải nào về thoát lũ, thoát úng cho thành phố Sơn La Lưu trữ 2016-08-20 tại Wayback Machine. Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh Sơn La, 06/07/2015. Truy cập 11/07/2016.

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Nậm La.

Liên kết ngoài