Phân họ Cá chẽm

Phân họ Cá chẽm
Cá chẽm (L. calcarifer)
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Lớp (class)	Actinopterygii
Nhánh	Actinopteri
Phân lớp (subclass)	Neopterygii
Phân thứ lớp (infraclass)	Teleostei
Nhánh	Osteoglossocephalai
Nhánh	Clupeocephala
Nhánh	Euteleosteomorpha
Nhánh	Neoteleostei
Nhánh	Eurypterygia
Nhánh	Ctenosquamata
Nhánh	Acanthomorphata
Nhánh	Euacanthomorphacea
Nhánh	Percomorphaceae
Nhánh	Carangaria
Họ (familia)	Centropomidae
Phân họ (subfamilia)	Latinae (D. S. Jordan, 1888)
Các chi[1]
Hypopterus Lates Psammoperca
Danh pháp đồng nghĩa
Latidae

Phân họ Cá chẽm (tên khoa học: Latinae) trong giai đoạn 2004-2011 được coi là một họ cá có danh pháp Latidae, với hình dáng trông giống như cá vược, chủ yếu là cá nước ngọt được tìm thấy tại châu Phi, châu Á và một số loài cá biển sinh sống trong Ấn Độ Dương và miền tây Thái Bình Dương.

Lịch sử phân loại

Trước năm 1976, nhóm cá này được coi là họ độc lập có danh pháp Latidae. Từ năm 1976 cho tới năm 2004 thì nó được coi là phân họ Latinae trong họ Centropomidae^[2], nhưng năm 2004 đã được nâng cấp trở lại thành họ sau một bài báo phân tích miêu tả theo nhánh của Olga Otero chỉ ra họ Centropomidae như định nghĩa gốc là cận ngành^[3].

Tuy nhiên, các nghiên cứu sau đó đã chỉ ra các khiếm khuyết trong phân tích này và cho thấy họ Centropomidae sensu Greenwood, 1976 là đơn ngành^[4][5]. Do vậy, trong giai đoạn kể từ năm 2011 trở lại đây thì người ta lại hạ cấp họ này xuống thành phân họ Latinae trong họ Centropomidae.

Theo truyền thống, dù là họ hay phân họ thì nhóm cá này đều được coi là thuộc về bộ Cá vược (Perciformes)^[1]. Tuy nhiên, trong phân loại gần đây về cá xương thì người ta xếp họ Centropomidae sensu lato trong nhóm không chắc chắn (incertae sedis) ở cấp bộ thuộc nhánh Carangiaria, một nhánh chỉ có quan hệ họ hàng xa với nhánh Eupercaria, trong đó có bộ Perciformes theo nghĩa mới^[6][7].

Chi và loài

Dù được công nhận là họ (Latidae) hay phân họ (Latinae) thì nhóm cá này cũng chỉ bao gồm 3 chi còn loài sinh tồn, với 13 loài đã biết.

• Hypopterus: 1 loài cá biển (Hypopterus macropterus) ở đông Ấn Độ Dương.
• Lates: 11 loài, với 7 loài cá nước ngọt ở châu Phi; 2 loài cá nước ngọt ở châu Á và 2 loài cá biển-cá nước lợ ở Ấn Độ Dương và tây Thái Bình Dương.
• Psammoperca: 1 loài cá biển (Psammoperca waigiensis) ở Ấn Độ Dương và tây Thái Bình Dương.

Sử dụng

Nhiều loài trong họ này là cá thực phẩm quan trọng, và một số loài đã được đưa ra ngoài khu vực bản địa của chúng để nuôi làm cá thực phẩm. Loài cá vược sông Nile (Lates niloticus), một loại cá săn mồi đã trở nên khét tiếng do kể từ khi du nhập vào hồ Victoria trong thập niên 1960 đã tàn phá các loài cá bản địa trong hồ, gây ra sự tuyệt chủng của nhiều loài cá đặc hữu tại đây.

Chú thích

1. ^ Chủ biên Ranier Froese và Daniel Pauly. (2014). "Latidae" trên FishBase. Phiên bản tháng 4 năm 2014.
2. Greenwood P.H. 1976. A review of the family Centropomidae (Pisces, Perciformes). Bulletin of the British Museum (Natural History) Zoology. 29:1–81.
3. Otero, Olga (5/2004). “Anatomy, systematics and phylogeny of both Recent and fossil latid fishes (Teleostei, Perciformes, Latidae)” (abstract). Zoological Journal of the Linnean Society. 141 (1): 81. doi:10.1111/j.1096-3642.2004.00111.x. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)
4. Whitlock J.A., 2010. Phylogenetic relationships of the Eocene percomorph fishes †Priscacara and †Mioplosus. J. Vertebr. Paleontol. 30, 1037–1048, doi:10.1080/02724634.2010.483534.
5. Chenhong Li, Betancur-R. Ricardo, Wm. Leo Smith, Guillermo Ortí, 2011. Monophyly and interrelationships of Snook and Barramundi (Centropomidae sensu Greenwood) and five new markers for fish phylogenetics. Mol. Phylogenet. Evol. 60(3): 463–471, doi:10.1016/j.ympev.2011.05.004
6. Ricardo Betancur-R., Richard E. Broughton, Edward O. Wiley, Kent Carpenter, J. Andrés López, Chenhong Li, Nancy I. Holcroft, Dahiana Arcila, Millicent Sanciangco, James C Cureton II, Feifei Zhang, Thaddaeus Buser, Matthew A. Campbell, Jesus A Ballesteros, Adela Roa-Varon, Stuart Willis, W. Calvin Borden, Thaine Rowley, Paulette C. Reneau, Daniel J. Hough, Guoqing Lu, Terry Grande, Gloria Arratia, Guillermo Ortí, 2013, The Tree of Life and a New Classification of Bony Fishes, PLOS Currents Tree of Life. ngày 18 tháng 4 năm 2013. Ấn bản 1, doi:10.1371/currents.tol.53ba26640df0ccaee75bb165c8c26288
7. “Phylogenetic Classification of Bony Fishes Version 3 ngày 30/07/2014”. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2015.

Tham khảo

• Dữ liệu liên quan tới Phân họ Cá chẽm tại Wikispecies