Tiếng Iceland

Tiếng Iceland
íslenska
Phát âm	['i:s(t)lɛnska]
Sử dụng tại	Iceland
Tổng số người nói	357.069 (2018)
Phân loại	Ấn-Âu German Bắc German Tây Scandinavia Scandinavia Hải đảo Tiếng Iceland
Ngôn ngữ tiền thân	Bắc Âu Cổ Tây Bắc Âu Cổ Iceland Cổ Tiếng Iceland
Hệ chữ viết	Latin (biến thể tiếng Iceland) Hệ thống chữ nổi tiếng Iceland
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Iceland  Hội đồng Bắc Âu
Quy định bởi	Học viên Iceland học Árni Magnússon
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	is
ice (B) isl (T)
ISO 639-3	isl
Glottolog	icel1247[1]
Linguasphere	52-AAA-aa
Vùng nói tiếng Iceland:   vùng nơi tiếng Iceland là ngôn ngữ chính của số đông   vùng nơi tiếng Iceland là ngôn ngữ thiểu số đáng kể
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Tiếng Iceland (íslenska, phát âm ['iːs(t)lɛnska] ^ⓘ) là một ngôn ngữ German và là ngôn ngữ chính thức của Iceland. Đây là một ngôn ngữ Ấn-Âu, thuộc về nhánh Bắc German của nhóm ngôn ngữ German. Về mặt lịch sử, nó từng là ngôn ngữ phân bố xa nhất về phía tây của hệ Ấn-Âu, trước thời kỳ thuộc địa hóa châu Mỹ. Trước đây, tiếng Iceland, Faroe, Norn, và Tây Na Uy tạo nên nhóm Tây Bắc Âu; còn tiếng Đan Mạch, Đông Na Uy và Thụy Điển tạo nên nhóm Đông Bắc Âu. Tiếng Na Uy Bokmål hiện đại được ảnh hưởng bởi cả hai nhóm, do đó các ngôn ngữ Bắc German hiện được chia thành nhóm Scandinavia đất liền và Bắc Âu Hải đảo (gồm có tiếng Iceland).

Đa phần người nói tiếng Iceland—chừng 320.000—sống tại Iceland. Hơn 8.000 người bản ngữ tiếng Iceland sống ở Đan Mạch,^[2] trong đó chừng 3.000 là học sinh/sinh viên.^[3] Thứ tiếng này cũng được sử dụng bởi chừng 5.000 người tại Hoa Kỳ^[4] và bởi hơn 1.400 người ở Canada.^[5] Cộng đồng người nói tiếng Iceland lớn nhất nằm ngoài Iceland là ở Manitoba, đáng chú ý là Gimli (Gimli là một từ tiếng Bắc Âu Cổ, nghĩa là 'thiên đường').

Dù 97% dân số Iceland xem tiếng Iceland là tiếng mẹ đẻ của họ,^[6] lượng người nói đang suy giảm tại các cộng đồng ngoài Iceland, đặc biệt là Canada.

Học viên Iceland học Árni Magnússon là trung tâm bảo tồn những bản thảo tiếng Iceland thời Trung Cổ, nghiên cứu ngôn ngữ này cũng như nền văn học của nó. Từ năm 1995, ngày 16 tháng 11, sinh nhật của nhà thơ thế kỷ 19 Jónas Hallgrímsson, cũng là Ngày tiếng Iceland.^[6][7]

Âm vị

Bài chi tiết: Âm vị học tiếng Iceland

Tiếng Iceland có rất ít sự khác biệt ngữ âm theo vùng (sự khác biệt do phương ngữ). Ngôn ngữ này có cả nguyên âm đơn và đôi, phụ âm có thể hữu thanh hay vô thanh.

Phụ âm

		Môi		Lưỡi trước		Vòm		Vòm mềm		Thanh hầu
Mũi		(m̥)	m	(n̥)	n	(ɲ̊)	(ɲ)	(ŋ̊)	(ŋ)
Tắc		pʰ	p	tʰ	t̪	(cʰ)	(c)	kʰ	k
Xát	xuýt			s̺
	không xuýt	f	v	θ̠	(ð̠)	(ç)	j	(x)	(ɣ)	h
Cạnh lưỡi				(l̥)	l
R				(r̥)	r

Nguyên âm

Nguyên âm đơn

	Trước		Sau
	plain	tròn
Đóng	i		u
Gần đóng	ɪ	ʏ
Nửa mở	ɛ	œ	ɔ
Mở	a

Nguyên âm đôi

	Trước	Sau
Nửa	ei • øi	ou
Mở	ai	au

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Icelandic”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. Statbank Danish statistics
3. “Official Iceland website”. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2016.
4. “MLA Language Map Data Center: Icelandic”. Modern Language Association. 21 tháng 12 năm 2024. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2010. Based on 2000 US census data.
5. “Canadian census 2011”. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2016.
6. ^ “Icelandic: At Once Ancient And Modern” (PDF). Icelandic Ministry of Education, Science and Culture. 2001. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 15 tháng 6 năm 2007. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2007.
7. “Menntamálaráðuneyti”. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2007.