Atizapán de Zaragoza

Atizapán de Zaragoza
Alministración
País	Méxicu
Estáu federáu	Estáu de Méxicu
Tipu d'entidá	conceyu de Méxicu
Códigu postal	52975
Xeografía
Coordenaes	19°33′33″N 99°17′00″W / 19.5592°N 99.2833°O / 19.5592; -99.2833
Atizapán de Zaragoza Atizapán de Zaragoza (Méxicu)
Superficie	91.07 km²
Altitú	2348 m

Atizapán de Zaragoza (náhuatl: atl, tizatl, pan, 'agua, tizatl, arcilla' ‘Lugar d'agua blanco o de tiza’) ye unu de los 125 conceyos que conformen el Estáu de Méxicu, nel centru de Méxicu y forma parte de la Zona Metropolitana de la Ciudá de Méxicu, colindando con Isidro Fabela, Jilotzingo, Naucalpan, Nicolás Romero, Tlalnepantla y Cuautitlán Izcalli. La cabecera municipal ye Ciudad López Mateos.

Elementos identitarios

Símbolos

Toponimia

El nome del conceyu provién del náhuatl y significa "n'agua de tierra blanca", construyíu colos vocablos atl (agua), tizatl (tiza o magre) y pan (llugar, sobre). L'apellativu "de Zaragoza" foi dau n'honor a Ignacio Zaragoza.

Xentiliciu

El xentiliciu pa designar a los habitantes del conceyu ye atizapense.

Escudu

L'escudu oficial del conceyu ye obra del artista Manuel Medina Hernández, ganador del concursu convocáu pol conceyu 1973-1975 pa conmemorar el centenariu de la ereición del conceyu (3 de setiembre de 1874). Según el Bandu Municipal,^[1] l'escudu municipal tien estes carauterístiques:

I. Ye de forma hispanoamericana, d'orixe clásicu español, que reflexa la fusión de la cultura española coles cultures indíxenes.

II. Na so parte cimera atópase'l glifo y símbolu de Atizapán que representa la etimoloxía: “Llugar d'Agües Blanques” o de “Tiza”.

III. Na bordura, sobre fondu mariellu y en lletres negres, lléese'l lema: “Cultura, Trabayu y Prosperidá”, que reflexa la dinámica de la rexón y l'espíritu de constante superación de los sos habitantes.

IV. Nel cantón esquierdu de la parte cimera, sobre fondu coloráu, recuérdase la cultura prehispánica y el pasáu históricu colos glifos de Calacoaya y Tecoloapan, fundaos con Atizapán mientres el sieglu XV de la nuesa era. Calacoaya significa “Llugar per onde s'entra” y Tecoloapan “Ríu de tecolotes”

V. El cantón derechu superior, en fondu azul, simboliza'l Atizapán de principiu del sieglu pasáu y hasta finales de la década de los años cincuenta, con base nel maguey, la panoya de maíz y la cabeza d'un bovín, símbolos de l'agricultura y la ganadería que fueron base económica del Conceyu nesa etapa de la so historia.

VI. Nel cantón esquierdu de la parte inferior sobre fondu azul, representar por aciu una fábrica'l momentu en que dio entamu la industrialización del Conceyu y con ello, una nueva etapa del desarrollu de Atizapán de Zaragoza.

VII. Nel cantón derechu de la parte inferior sobre fondu coloráu, apréciase un tubu d'ensayu, un microscopiu, un discu d'ordenador y un átomu, símbolos d'investigación y enerxía, resumiendo que'l Conceyu ye representativu de la cultura, el progresu y la modernidá

H. Conceyu de Atizapán de Zaragoza. Bandu Municipal, 2013.^[1]

Xeografía

Atizapán de Zaragoza alcontrar al nordeste de Toluca, la capital del estáu, ente los paralelos 19º 30' 55" y 19º 36' 43" de latitud norte y los meridianos 99º 12' 32" y 99º 21' 15" de longitud oeste respeuto del Meridianu de Greenwich, a un altor permediu de 2,400 msnm. Llenda al norte, colos conceyos de Nicolás Romero y Cuautitlán Izcalli; al sur, con Jilotzingo y Naucalpan; al oeste, con Isidro Fabela y al Este, con Tlalnepantla de Baz. La so estensión territorial ye de 94.83 km cuadraos y representa el 0.4 % del Estáu de Méxicu.

Hidrografía

Los ríos más importantes son: el ríu Tlalnepantla, los ríos San Javier y Moritas el norte, la Presa Madín al sur. Tamién cuerren los regueros La Bolsa, La Ferradura, El Sifón, Los Caxones, El Tejocote y El Xhinté.

Agua potable

Mancha urbana de Atizapán de Zaragoza.

La distribución de l'agua potable nel conceyu ta al cargu de Servicios d'agua potable alcantarelláu y saneamientu de Atizapán (SAPASA). El 27% de l'agua que s'utiliza con fines domésticos ya industriales, llograr de les agües soterrañes; anguaño'l conceyu tien 33 pozos fondos alcontraos en dos cuenques, la cuenca Cuautitlán-Pachuca con 10 d'ellos y la cuenca del Valle de Méxicu con 23. El porcentaxe restante de 73 % llograr d'agua en bloque con 32 tomes a les preses de Madín, Barrientos y Cutzamala.

Nesti conceyu esisten pequeñes pero non pocu importantes zones industriales, qu'alluguen a empreses mexicanes que del total de los sos emplegaos un 80% viven dientro del conceyu.

Presa Madín

La Presa Madín alcuéntrase cruciando la llende de Naucalpan escontra Atizapán de Zaragoza. Sobre una superficie de 190 hectárees, estiéndese la Presa Madín, área que foi espropiada en 1964, la presa ye fonte de suministru d'agua pa Atizapán, Tlalnepantla y Naucalpan, con una capacidá de 600 llitros per segundu, los ríos que conflúin pa descargar na presa Madín, son el Sifón y el Tlalnepantla, la so capacidá d'almacenamientu ye de 24,700,000 metros cúbicos.

Garces, cardenales, coríos, palombos y hasta uxos, según carpes y truches te van acompañar na travesía. Amás, el remu ye unu de los deportes más completos porque s'exercita llombu, abdome, brazos y piernes. Un club náuticu ye l'alministrador d'estes actividaes, y la so creación foi al envís de llimpiar la presa que, anque nun tien algues, sí hai botelles y llates llexando alredor. Pero esto nun torgar que na presa y nel ríu Tlalnepantla -qu'alimenta a la primera- haya pescadores con quien vas poder parolar so promesa de nun enredar nos filos o axorizar a la so comida colos remos.

Orografía

El conceyu alcontrar na subprovincia de llagos y volcanes del Anáhuac. Les sos principales elevaciones son el Cuetu de la Biznaga, el Cuetu de Atlaco, el Cuetu de La Condesa y el Cuetu Grande.

Panorama urbanu tormentosu en Atizapán de Zaragoza.

Usu potencial de la tierra

Agrícola

• Pa l'agricultura de tracción animal continua (1.7%)
• Pa l'agricultura de tracción animal estacional (6.99%)
• Pa l'agricultura manual estacional (12.45%)
• Non apta pa l'agricultura

Pecuariu

• Pal desarrollu de praderíes cultivaes (12.37%)
• Pal aprovechamientu de la vexetación natural distinta del pacional (8.97%)
• Non apta pa usu pecuariu (78.66%)

Zona Urbana

La zona urbana ta creciendo sobre suelos del Cuaternariu y roques ígnees extrusivas del Neógeno, en lomeríos y llanures; sobre árees onde orixinalmente había suelos denominaos Phaeozem, Regosol, Vertisol, Luvisol y Leptosol; tien clima templáu subhúmedo con agües pel branu, de mugor medio, templáu subhúmedo con agües pel branu, de mayor mugor, y ta creciendo sobre terrenales primeramente ocupaos por agricultura, monte y pacionales.

Llocalidaes del conceyu

Vease: Llocalidaes de Atizapán de Zaragoza

Plaza de la democracia, allugada na avenida Adolfo López Mateos, principal vía d'accesu al conceyu.

Historia

Atizapán de Zaragoza ye unu los 125 conceyos del Estáu de Méxicu y atópase nel Área Metropolitana de la Ciudá de Méxicu, qu'aprosimao a mediaos del añu 1980, foi un llugar campestre y tranquil, onde había paisaxes semisecos con magueyes y pacionales con oveyes, sicasí la crecedera del área metropolitana de la Ciudá de Méxicu y el temblón de 1985, camudaron el panorama del conceyu al urbanizase y poblase densamente, de manera adicional instaláronse diverses industries y empreses de serviciu.

El día de güei en Atizapán de Zaragoza esisten 98 colonies y 55 fraccionamientos de niveles d'ingresos altos, medios y baxos y amplies zones comerciales.

El conceyu lleva'l nome del héroe nacional Ignacio Zaragoza.

Créese que los primeros pobladores yeren chichimeques, acolhues y matorralos que llegaron al llugar mientres el señoríu de Tacuba y Azcapotzalco, nos tiempos de les guerres de la conquista de Méxicu. Los primeros asentamientos tuvieron alcontraos en Calacoaya y Tecoloapan, nesa dómina, tendría los estatus de villa: la villa de Atizapán. La hestoria de Atizapán, como conceyu, remontar a finales de 1874. Calacoaya, hasta antes de la Revolución mexicana de 1910, foi asientu de la Facienda de Calacoaya.

Nel Códiz Osuna, apaez como tributariu'l pueblu o provincia de Cahuacán o "llugar d'águiles y árboles" (asitiáu unos quilómetros al oeste de Atizapán, nel conceyu de Nicolás Romero), lo que fai suponer que los pueblos asitiaos nel territoriu actual del conceyu, tributaron xunto col cacique Machtuc, esa provincia, de la cual debieron posiblemente formar parte. Tamién s'atopen el glifo de Teocalhueyacan que nel sieglu XVI yera cabecera de los pueblos qu'anguaño formen parte del conceyu de Atizapán. Esti pueblu foi fundáu 500 años antes de la llegada de Hernán Cortés y los sos soldaos. La primer referencia que se fai sobre Atizapán, na hestoria escrita, ye mientres el recuentu de la batalla de la Nueche Murnia y refier que, na so fuxida de los exércitos mexiques camín de Tlaxcala, los españoles llegaron a Popotla y de ende dirixiéronse a Totoltepec. Nel so camín fueron algamaos por un rayu azul y un exércitu otomí de Teocalhueyacan quien, resentíos contra los mexiques, a quien tributaben, creíen qu'aliándose con Cortés podríen lliberar del xugu de Tenochtitlan.

A otru día, los españoles pasaron por Calacoaya, descritu como un pequeñu cume con pequeños murios de piedra. Por cuenta de que los habitantes d'esi pueblu nun yeren panzer y tarreciendo un ataque qu'amenorgara más les sos fuercies, los españoles empecipiaron el combate. Rellátase que "...los homes de Calacoaya, fueron muertos ensin ser alvertíos, depués de lo cual, los españoles, siguieron la so marcha escontra los llanos de Tizapán (Atizapán) y antes del mediudía llegaron a Teocalhueyacan, el 2 de xunetu de 1520, onde fueron recibíos con muestres d'amistá, pos se-yos agasayó cuanto solicitaron, como alimentu pa ellos y los sos caballos, agua, maíz esbilláu, elotes verdes".

Darréu dempués de la conquista de Méxicu y cola conversión obligatoria al cristianismu, el llugar adoptó'l nome de San Franciscu d'Asís (santu patronu del pueblu) que s'amestó al de Atizapán, conociéndose según San Francisco Atizapán.

Atizapán de Zaragoza sumió de los rexistros escritos de la historia nacional hasta la dómina del gobiernu de Benito Juárez pos se cunta que na confrontación ente lliberales y conservadores "un grupu de mozos patriotes de Atizapán" combatió y ganó a fuercies conservadores na paraxa de Puertu de Chivos, lo que motivó al xeneral Ignacio Zaragoza a visitar el pueblu, depués de resultar vencedor na batalla de Calpulalpan, con oxetu de felicitalos, lo que daría orixe a que, eventualmente, amestárase'l nome del pernomáu héroe de Puebla.

L'actual conceyu perteneció enantes al de Monte Baxu (güei Nicolás Romero) y al conceyu de Tlalnepantla, hasta que'l 31 d'agostu de 1874, el Congresu del Estáu de Méxicu emitió'l decretu que creó "un nuevu conceyu nel Distritu de Tlalnepantla, compuestu polos pueblos de San Francisco Atizapán, San Mateo Tecoloapan y Calacoaya, de les faciendes del Pedregal, y San Mateo, de los ranchos Chiluca y La Condesa pertenecientes agora al conceyu de Tlalnepantla, y de la Facienda de Sayavedra, los ranchos Blanco, nun omitiendo la gran porción del Nucleu de Población Comunal d'agora Conceyu de Atizapán y de los correspondientes güei a la municipalidá de Monte Baxu, el nuevu conceyu va llevar el nome de Zaragoza y la so cabecera va ser el pueblu de San Francisco Atizapán". El decretu entró a valir el 3 de setiembre de 1874, motivu pol cual esta fecha tómase como la de la ereición del conceyu.

Nesta dómina, les llendes territoriales del nuevu conceyu afitar nos siguientes términos: al norte, colindaba con El Truébanu, (Monte Baxu), Facienda de Guadalupe, Llechería de Tultitlán; al sur, con Santa Mónica y El Cristu; al oriente, cola Facienda de San Javier, Tulpan, La Blanca y San Andrés; al poniente, Facienda la Bata, Santa Ana Xilotzingo y Facienda La Encarnación.

Nel momentu de la fundación del conceyu yera presidente de la República Sebastián Lerdo de Tejada. En 1874, foi designáu como primer Presidente municipal José María Alcántara. Tomás Herrera foi presidente municipal en 1876, empecipiándose la construcción de la casa del pueblu, remotu antecedente del palaciu municipal, no qu'agora ye un muséu y casa de cultura.

Mientres la dómina de la Revolución mexicana, los hermanos Manuel y Arturo Herrera formaron una Xunta Revolucionaria que'l so oxetu yera contribuyir al derrocamientu del usurpador Victoriano Huerta. La combalechadura tenía ramificaciones na Ciudá de Méxicu, Azcapotzalco y Tlalnepantla, pero los confabulados fueron denunciaos y fiero escorríos. Don Manuel foi secuestráu na so casa de Atizapán y lleváu camín de Tlalnepantla, ensin que se volviera a saber d'él. El so hermanu Arturo foi aprehendido en cais de Tlalnepantla y conducíu a un cuartel militar pa sumilo tamién. Depués de los Trataos de Teoloyucan, fixéronse delles pesquises que nun conducieron a nengún fechu comprobable, polo que se supón que dambos hermanos fueron torturaos por que delataren a los sos correlixonarios y al nun consiguilo, asesinóse-yos posiblemente nel camín ente Tlalnepantla y Azcapotzalco.

Los pueblos de Calacoaya y Atizapán fueron escenariu de combates revolucionarios, pos fuercies del coronel zapatista Tirso Villegas (natural de Calacoaya) tuvieron equí'l so cuartel. Igualmente, sábese qu'en 1914 pasaron por Atizapán les fuercies del xeneral Lucio Blanco, tamién lleal a la causa zapatista.

El 26 de mayu de 1910, nació nel númberu 11 de l'avenida Juárez del entós pueblu de San Francisco Atizapán, Adolfo López Mateos políticu qu'a lo postrero aportaría a presidente de la República Mexicana. A la so muerte, el Congresu del Estáu de Méxicu emitió un decretu, nel que se dispón que'l vieyu pueblu de San Francisco Atizapán fuera eleváu a la categoría de ciudá, denominándose-y Ciudad López Mateos, cabecera del conceyu de Atizapán de Zaragoza.

Atizapán caltúvose como un llugar campestre y tranquil, apoderáu por paisaxes semisecos con magueyes y pacionales con oveyes, hasta los años ochenta cuando la cercanía cola Ciudá de Méxicu, Tlalnepantla y Vallejo y el terremotu de 1985, causó l'apuerto masivu d'inmigrantes que s'aparcaron na zona en calidá d'obreros de les nueves zones industriales. Allugar nel conceyu zones d'ingresos baxos y de clase media alta y alta como Les Arbolees, Les Alamees, Zona Esmeralda, Valle Escondíu, Paséu Real, Vergel d'Arbolees y Condáu de Sayavedra.

Demografía

Población y tasa de crecedera demográfica

La población en 2010 del conceyu yera de 489,937 habitantes partíos en 7 llocalidaes, siendo una de los 10 llocalidaes más poblaes del estáu de Méxicu,^[2] y de los 10 conceyos onde se concentra casi'l 55 per cientu de la so población.^[3] En 50 años, Atizapán de Zaragoza caltuvo una tasa de crecedera demográfica media añal inferior a la de tol estáu (2.11% contra 2.65, permediu estatal). Sicasí, dicha tasa amontóse significativamente ente 1970 (19.31%) y 1980 (15.79%).^[4]

Evolución demográfica

1950	1960	1970	1980	1990	1995	2000	2010
4827	8069	44322	202248	315192	427444	467886	489,937

Estructura de la población

Pirámide de población 2000[4]
%	Homes	Edá	Muyeres	%
0,12		85+		0,12
0,14		80-84		0,13
0,24		75-79		0,23
0,37		70-74		0,35
0,50		65-69		0,53
0,80		60-64		0,76
1,08		55-59		1,04
1,77		50-54		1,70
2,44		45-49		2,34
3,16		40-44		3,04
4,29		35-39		4,12
4,74		30-34		4,55
4,75		25-29		4,39
5,18		20-24		4,98
5,34		15-19		5,13
5,66		10-14		5,43
5,61		5-9		5,39
4,95		0-4		4,75

• Númberu de muyeres: 239,380 (50.14%)^[4]
• Númberu d'homes: 228,606 (49.86%)^[4]

La población mayoritaria nel conceyu ta nel rangu de 15 a 64 años.^[4] La estimación de crecedera poblacional escontra'l 2020 ye de 627,330 habitantes.^[5]

Escolaridá

El nivel educativu del conceyu yera'l siguiente:^[4]

• Educación primaria: 64.1%
• Educación media básica: 44.71%
• Educación cimera: 23.81%
• Maestría: 1.54%

El alfabetismo del conceyu yera del 96.08% en 2000, un índiz mayor al del estáu nesi añu (94.54%).^[4]

Migración

El mayor periodu migratoriu escontra'l conceyu foi n'ascensu dende la década de los cincuenta del sieglu XX, teniendo'l puntu más altu ente les décades de los setenta y ochenta, periodu nel qu'emigraron al conceyu 132,553 habitantes. Ente los factores de crecedera poblacional cuntóse la medría de la industrialización na zona del Valle de Cuautitlán-Texcoco, y una crecedera na construcción de fraccionamientos habitacionales.^[4]

Política

Gobiernu municipal

• Ana Balderes Trejo nel periodu 2016-2018

Estructura del gobiernu municipal

El Conceyu Constitucional de Atizapán de Zaragoza ta integráu de la siguiente forma:^[1]

• Un presidente municipal
• Un síndicu
• Trelce rexidores

Pal cumplimientu de les funciones de gobiernu, esisten les siguientes dependencies:^[1]

• Presidencia Municipal
• Secretaría del Conceyu
• Tesorería Municipal
• Contraloría Interna Municipal
• Direición de Gobierno
• Direición Xurídica
• Direición d'Alministración y Desarrollu Personal
• Direición de Comunicación Institucional
• Direición de Cultura, Arte y Recreación
• Direición de Seguridá Pública y Tránsitu Municipal
• Direición de Servicios al Autotransporte
• Direición d'Obres Públiques
• Direición Proteición Civil y Bomberos
• Direición del Mediu Ambiente
• Direición de Desarrollu Urbanu
• Direición de Servicios Públicos
• Direición de Desarrollu Social
• Direición de Desarrollu Económicu y Asuntos Metropolitanos
• Institutu de la Muyer
• Institutu de la Mocedá
• Institutu del Desporte
• Organismu Públicu Descentralizáu Municipal pal Desarrollu Integral de la Familia (DIF)
• Organismu Públicu Descentralizáu Municipal pa la Prestación de los Servicios d'Agua Potable, Alcantarelláu y Saneamientu de Atizapán de Zaragoza (SAPASA)
• Organismu Autónomu: Defensoría Municipal de Derechos Humanos.

expresidentes municipal

• Pedro David Rodríguez Villegas 2013-2015
• David Castañeda Delgado 2009-2013
• Gonzalo Alarcón Barcena 2006-2009
• Salvador Vázquez Herrera 2003-2006
• Juan Antonio Domínguez Zambrano 2000 - 2003

Tresporte

"Cero corrupción" y mala traza de patrullar del conceyu.

Tresporte terrestre

El tresporte internu del conceyu según la mesma que se dirixe escontra la Zona Metropolitana de la Ciudá de Méxicu y viceversa ye emprestada per distintes llinia d'autobuses concesionados pola Secretaría de Tresporte del Estáu de Méxicu, y otru númberu menor de rutes de tresporte Concesionado de la CDMX , según por taxis igualmente concesionados.

Por cuenta de esto, munches de les empreses concesionaries brinden serviciu en rutes que van cuasi siempres a dalguna estación del metro del poniente de la capital según delles estaciones del Serviciu Metro bus o Corredores concesionados yá en territoriu de la CDMX, esto col fin d'averar a la población a distintes zones según les necesidaes de tresporte.

como exemplos d'empreses del Estáu de Méxicu tiénense:

• Autotransportes Montealto S.A. De C.V.(tamién conocíos como Caballos)
• Autobús Méxicu Azcapotzalco Tlalnepantla y Amiestes S.A. De C.V.
• Autobuses Rápidos de Montealto S.A. De C.V.
• Autobús Méxicu Tlalnepantla y Puntos Entemedios S.A. De C.V.(Cuenta con módulu pa resguardu y caltenimientu de les sos unidaes)
• Tresportes Terrestres con Enllaz al Distritu Federal S.A. De C.V.
• Ruta 27 Miguel Hidalgo S.A. De C.V.
• Ruta 10 Madin-Llombes Verdes

Y como exemplos de rutes del D.F. tiénense:

• Ruta 89 (Bonfil Praos Tepalcapa/Llombes Llindes/Méxicu Nuevu/Llares de Atizapán/Monte María - Metro Rosario/Metro Tacuba) y (Nicolás Romero/Tlalnepantla Centro - Metro Observatoriu Por Periféricu.)
• Ruta 98 (Arbolees/Teunolóxicu de Monterrey - Metro Tacubaya)

ente otres más qu'operen teniendo pasu entemediu o fin de ruta nel conceyu.

Dende 1981 hasta 1995 la güei estinguida Ruta 100 operó delles rutes que terminaben nel mesmu, los módulos encargaos d'emprestar serviciu a Atizapan fueron 27,23 Y 51N.

• 106C Metro Chapultepec-Ciudad Satélite/Arbolees/Higuera *106D

Metro Politéunicu-Llares de Atizapán

• 107Y Metro Tacuba-Vista Formosa/Tepalcapa
• Ruta S/N Metro Observatoriu - Arbolees
• Ruta S/N Metro Rosario - Figal
• Ruta S/N Metro Chapultepec - Figal

Tresporte aereu

Nel conceyu ta'l Aeropuertu Nacional Jorge Jiménez Cantú (códigu OACI: MMJC), que detuvo operaciones en xunu de 2012,^[6] yá que se llevó a cabu la so remodelación. Volvió a entamar operaciones en xunu de 2013 con una plataforma más amplia, la pista totalmente reconstruyida, y una notable meyora nes sos instalaciones. Dichu aeropuertu cunta con una pista de 1.300 metros de llargor y 40 metros d'anchu, según hangares, torre de control y terminal aérea.^[7] Ye utilizáu mayormente por escueles de vuelu y aviación xeneral.

Servicios públicos

Educación

Instituciones:

El conceyu cunta con delles instituciones d'educación cimera. Estes son:

• Escuela Normal de Atizapán de Zaragoza
• Escuela Normal d'Educación Especial del Estáu de Méxicu *[[Centru d'Estudios

Cimeros de San Ángel]] Campus Estáu de Méxicu

• Universidá Pedagóxica Nacional Unidá 152
• Institutu Teunolóxicu y d'Estudios Cimeros de Monterrey, Campus Estáu de Méxicu
• Universidá Teunolóxica de Méxicu, campus Atizapán
• Universidá Justo Sierra (campus San Mateo)

Preparatorias públiques:

• Escuela Preparatoria Oficial N°87
• Escuela Preparatoria Oficial Non 64
• Escuela Preparatoria Oficial N° 210
• CONALEP 183, Llombes de Atizapán

Preparatorias Privaes:

• Colegio Agustín d'Hipona.
• Colexu Cedro Norte
• Institutu Empobine.
• Colexu Estefania
• La Salle Hacienda Arbolees
• Instituto Zaragoza
• Colexu Baden Powell.
• Institutu d'Estudios Cimeros Patria.
• Institutu Kipling Esmeralda.
• Instituto Thomas Jefferson Campus Esmeralda.
• Institutu'l Pedregal
• Preparatoria Teunolóxicu de Monterrey Zona Esmeralda.
• Institutu Alexander.
• Centru Escolar Akela.

Museos

Museo Adolfo López Mateos

Abrió les sos puertes en setiembre de 1994, la cortil conformar de cuatro sales onde se revelen les etapes de vida del ex-presidente de Méxicu Adolfo López Mateos dende la so infancia, vida política y del so cargu presidencial, atópense oxetos qu'utilizó como la banda presidencial y datos interesaos históricos alrodiu de él. Anguaño la cortil sirve tamién como casa cultural onde s'imparten talleres, realícense esposiciones na nueva sala "Atizapan", ciclos de cine, ente otres actividaes d'esparcimientu. D'antiguo la cortil yera la sede del gobiernu municipal, y yera conocíu como "la casa del pueblu", y atópase allugáu nel Conceyu.

Festival y arte

Dende'l 2000 realízase'l Festival Lluminaria, un festival cultural que dura 10 díes na escampada del conceyu y dellos puntos importantes de dichu conceyu.

Dientro d'esos puntos onde se lleva a cabu la Lluminaria esta'l Teatro Zaragoza que nel añu 2007 foi aprobáu pol Cabildru del conceyu de Atizapán de Zaragoza'l de camudar el nome del Teatru Zaragoza pol del nome del pintor y muralista Diego Rivera llamándose asina Teatro Diego Rivera, por cuenta de los 50 años del homenaxe luctuoso del pintor y muralista. El Teatru Zaragoza foi construyíu nos años ochenta ya inauguráu cola placa que llevaba por nome Ignacio Zaragoza, llevando esi nome per años y camudáu en 2007 sicasí entá camudando'l nome y por costume de la comunidá siguía llamándolo y allugándolo como Teatro Zaragoza, asina que por razones d'identidá del conceyu deciden devolve-y al teatru en 2009 el so nome orixinal.

Deporte

Entidaes deportives:

Nesti conceyu la dependencia encargada d'alministrar les instalaciones deportives, fomentar la práutica deportiva, según les actividaes recreatives y garantizar el desarrollu integral de la mocedá ye La Direición Xeneral del Deporte y la Mocedá, teniendo como misión promover la participación de la sociedá pa desenvolver la recreación y el deporte, atendiendo a los intereses y les necesidaes específiques de la población del conceyu. Dirixendo actividaes como: torneos, competencies, olimpiaes, exhibiciones; ellaborando programes, deportivos y recreativos nes distintes comunidaes del conceyu; amás de les olimpiaes Municipal y Estatal.

Instalaciones deportives

Cuntar colos deportivos Zaragoza y Ciudá deportiva Ana Gabriela Guevara inauguráu'l 12 de marzu del 2008 pola ex velocista.^[8]

El deportivu Ana Gabriela Guevara, atópase allugáu na colonia Llares de Atizapán , cuenta con: pista d'atletismu de tartán, campu de fútbol profesional, frontones, canches de baloncestu, voleibol, ximnasiu al campu, pista de patinaxe, vestidores, sanitarios, área de comida, estacionamiento, salón d'usos múltiples, oficina alministrativa, allumáu y graes pa mil 200 persones. Tamién cunta con un banzáu semi olímpica que lleva por nome Fernando Plates y un ximnasiu llamáu Ricardo “el Finito López”.

Tamién esiste la Zona de corredores en Les Arbolees, onde a diverses hores del día puede practicase esti deporte sanamente, principalmente ye usáu polos habitantes d'esta colonia y de colonies vecines cercanes. Nel corredor Les bebezones cuntar con una casa de la cultura, na cual impartir diverses actividaes.

Nel conceyu atopen cuatro campos de golf: Club de Golf Facienda, Club de Golf Bellavista, Club de Golf Vallescondido y Club Campestre Chiluca.

Zones d'interés

Atizapan de zaragoza ye un llugar ideal el cual cunta con dellos sitios a visitar y ente ellos los más importantes podríen ser de mayor presto. 1.Centru cultural Luis Nishizawa, allugáu en bosque esmeralda, ciudá adolfo López mateos. 2.Monumentu a la Democracia, allugáu n'avenida principal del blvd. Adolfo López Mateos frente a les alamees. 3.Cabecera Municipal, allugada en Av. Adolfo López Mateos col. El Potreru. 4.Mausoleo Adolfo López Mateos, allugáu en Atizapán centru.

Patrimoniu

Dientro del territoriu del conceyu caltién el siguiente patrimoniu:

• Ponte Gorrumbu: alcontráu cerca del pueblu de Calacoaya, data de 1798, según lléese na inscripción en piedra que permanez nel llugar.
• Templu del Divín Salvador de Calacoaya.
• Templu de San Franciscu d'Asís, na cabecera municipal.

Obra de Luis Barragán

L'arquiteutu y ganador del premiu Pritzker, Luis Barragán participó a partir de 1958 nel desarrollu de los nuevos fraccionamientos na zona conocida anguaño como "Les Arbolees", polo que dientro d'esta zona caltienen los siguientes monumentos:

• Fonte de Los Amantes.
• Parque de Les Bebezones.
• Fonte del Campanariu.
• Corte de San Cristóbal y Casa Egerstrom.

Persones destacaes

• Sabás Iturbide Rojas (1815-1875), militar y diputáu constituyente en 1857, foi gobernador interín del Estáu de Méxicu ente'l 4 de xunetu y el 7 d'ochobre de 1857. Dende la tribuna del Congresu puxó pola creación d'un conceyu en territoriu de San Francisco Atizapán.

• Adolfo López Mateos (1910-1969): llicenciáu en derechu pola UNAM y presidente de la República Mexicana (1ᵘ d'avientu de 1958 al 30 de payares de 1964). N'honor a esti ex-presidente, esiste un mausoléu y nel palaciu municipal de la llocalidá, un muséu dedicáu a la so vida y trayeutoria, con oxetos personales que van dende un automóvil, galeríes fotográfiques, practicaba'l boxéu amateurs mientres la so mocedá.

• Luis E. Miramontes (1925-2004): químicu mexicanu, inventor de la píldora anticonceutiva. Nacíu en Tepic, Nayarit estableció la so residencia (conocida como "La Llomba" o "Finca Les Liles") na colonia "Los Olivos", que deriva'l so nome de los árboles d'olivar qu'él llantó, coles sos propies manes, nos años cincuenta. Miramontes foi gallardoniáu en 1986 cola Presea Estáu de Méxicu, como reconocencia al so llabor como científicu.

• José María Velázquez Propietariu de la facienda El Pedregal, empecipia'l Ferrocarril de Monte Altu en 1892 con un serviciu de tracción animal, antecedente direutu de lo qu'habría de ser, hasta 1940, un mediu de tresporte de gran importancia pal desarrollu económicu de Atizapán de Zaragoza. Foi tamién presidente municipal de 1879, 1880 y 1884.
• Arturo García Velázquez Doctor en Ciencies Alministratives pol IPN ye profesor investigador de la ESCA y profesor convidáu de la Universidá de Kent en Londres y universidaes de negocios en Llatinoamérica como la Universidá del Rosario Colombia y la Universidá Alberto Hurtado en Chile. Ye articulista en revistes científiques en alministración de la teunoloxía y la Competitividá; según premiáu cola Presea Lázaro Cárdenas del IPN.

• Sekta Core! (1994-): Banda mexicana de ska. Orixinaria de Atizapán de Zaragoza surde nel añu de 1994, col únicu propósitu de faer música y prestase coles mesmes, como'l tiempu tresformar tou, dexó de ser un simple motivu de diversión pa convertise nun proyeutu más seriu.

• Luis Pérez Futbolista profesional nacíu na Ciudá de Méxicu desarrallodo en Atizapán de Zaragoza, vecín d'Arbolees y formáu na escuela de fútbol Osvaldo Capo (Pata Bendita) Colo-Colo. Hasta'l so debú como profesional nel Club Necaxa y destacada trayectoría con Monterrey, Chivas, Querétaro FC y Xaguares de Chiapas, participó en xuegos Olímpicos d'Atenes 2004 y xugó el Mundial d'Alemaña 2006.

• Pablo Barrera Nacíu nel Conceyu vecín Tlalnepantla formáu na escuela de fútbol d'Osvaldo Capo (Pata Bendita) Colo-Colo, Vencino de San Miguel Xochimanga, Atizapán de Zaragoza que destacó en Pumas UNAM, Cruz Azul y Monterrey que xugó n'Europa para West Ham United y Real Zaragoza. Destacáu en Mundial de Sudafrica 2010, de xemes en cuando visita'l conceyu nel reconocíu Tornéu de fútbol de San Mateo Tecoloapan onde esfruta de los alcuentros que se presenten.

• Leonardo Roldan Sánchez Nacíu nel Conceyu formáu nel CICS-UST, Institutu Politéunicu Nacional, siendo unu de los meyores de la so xeneración. Ye un Ciudadanu del Mundu y unu de los fundadores del Movimientu Artísticu, Filosóficu y Satíricu llamáu Skatetos. Accionista de la Empresa AMUrbano y autor del bestseller "El Reggae En Los Tiempos Axataos" y "Tabús Sobre Los Osos". Anguaño imparte les sos conocencies y ye los sos ratos llibres fomenta'l deporte siendo entrenador de baloncestu infantil.

Ciudaes hermaniaes

Atizapán de Zaragoza ta hermanada coles siguientes ciudaes:

• Zaragoza, España (2009).^{[9][10][11][12]}
• Barcelona, España.^[9][13]
• Murcia, España.^[9][12]
• Nicosia, Xipre.^[9][12]

Turismu

Los llugares turísticos más visitaos nel conceyu de Atizapán de Zaragoza son:

• Museo Adolfo López Mateos: allugáu na Plaza Lic. Adolfo López Mateos, Col. Atizapán Centru. Dizse que ye importante esti llugar pal pueblu atizapense yá que se creó en setiembre de 1994 al envís d'honrar la memoria del ex-presidente Adolfo López Mateos. Tien cuatro sales, nes cualos amuésase la trayeutoria, oríxenes lliberales, infancia y mocedá, carrera política y xestión presidencial d'esti personaxe, orixinariu de Atizapán.

• Teatro “Diego Rivera”: meyor conocíu como teatru de Atizapán de Zaragoza. Ta allugáu en Calzada san Mateo, San Xuan Bosco, Atizapán de Zaragoza, siendo un espaciu de cultura cuando se realiza'l Festival de les Artes, meyor conocíu como "Lluminaria". Esti eventu realiza cada añu aproximao mientres el mes de marzu, nel cual tou eventu d'estes feches ye totalmente gratuitu y cada añu asisten persones de los conceyos colindantes como Nicolás Romero, Naucalpan, Tlalnepantla de Baz y Cuautitlán Izcalli.

• Palaciu Municipal: equí atópase l'apreciación del monumentu “L'árbol de Atizapán”, que ye una escultura de Jorge Vargas Villicaña, figura en forma d'árbol en que la so parte cimera atópase'l glifu de Atizapán, nome d'orixe náhuatl traducíu como “Llugar d'agües blanques o de tices”. A partir de les cañes pueden vese raigaños que conducen al centru o tueru del árbol, onde s'atopa un violín y una mázcara de teatru, esto significa les bases sólides del arte que tien enraigono nos atizapenses, de tal manera realízase un festival de les artes importante, denomináu “Lluminaria”. Finalmente tou recái nuna figura esférica que tien la forma de pelota de golf, que representa la modernidá y l'espíritu deportivu que siempres ta presente en Atizapán de Zaragoza.

• Deportivu Ana Gabriela Guevara: allugáu en Llar del Gozu, Llares de Atizapán, Cd López Mateos. Foi fundáu en 1986, pal pueblu mexiquense y fomentar un espaciu del deporte, tantu en fútbol, baloncestu, frontón, ximnasiu, atletismu y natación.

Referencies

1. H. Conceyu Constitucional de Atizapán de Zaragoza (31 de xineru de 2013). «Bandu Municipal». Sitiu web del Gobiernu del Estáu de Méxicu. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de xunetu de 2014. Consultáu'l 22 de payares de 2013.
2. «Población». Cúntame, información pa neños y neñes. INEGI. Consultáu'l 20 de payares de 2013.
3. «Perfil sociodemográfico Méxicu XII Censu Xeneral de Población y Vivienda 2000». Consultáu'l 21 de payares de 2013.
4. «PLAN MUNICIPAL DE DESENVOLVIMIENTU URBANU DE ATIZAPAN DE ZARAGOZA». Planes Municipales de Desarrollu Urbanu> Atizapán de Zaragoza. Sitiu de la Secretaría de Desarrollu Urbanu del Estáu de Méxicu (?). Consultáu'l 21 de payares de 2013.
5. http://201.159.134.38/obtenerpdf.php?path=/Documentos/TAO/ESTÁU%20DE%20MEXICO/TOOS%20LOS%20CONCEYOS/o2737924.pdf&nombreclave=o2737924.pdf.
6. Rebeca Jiménez (4 de setiembre de 2012). «Aeropuertu de Atizapán va volver# a entamar operación en payares». L'Universal Estáu de Méxicu. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-10. Consultáu'l 22 de payares de 2013.
7. «Descripción». Sitio de la Federación Mexicana de Pilotos y Propietarios d'Aeronaves (10 de setiembre de 2000). Consultáu'l 22 de payares de 2013.
8. Jorge Sepúlveda Marín (13 de marzu de 2008). «Con templáu recibimientu, Guevara inaugura deportivu en Atizapán». La Jornada (Méxicu). Consultáu'l 20 de payares de 2013. «Al berru de: “Te queremos Ana, te queremos”, “sigues siendo'l númberu unu”, cientos de atizapanenses recibieron a los ex velocista Ana Guevara, quien ayeri asistió al conceyu mexiquense a la inauguración de la ciudá deportiva que lleva'l so nome.»
9. «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-10-21. Consultáu'l 24 de xunu de 2013.
10. «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 12 de payares de 2013. Consultáu'l 15 de setiembre de 2013.
11. http://www.oem.com.mx/esto/notas/n1246857.htm/
12. . Archiváu dende l'orixinal, el 4 de mayu de 2014. Consultáu'l 7 de payares de 2013.
13. https://web.archive.org/web/20080313090218/http://www.sre.gob.mx/eventos/coordinacionp/ponencias/moduloVI/ponente2.pdf/

Fuentes

• Institutu Nacional pal Federalismu y el Desarrollu Municipal. «Enciclopedia de los Conceyos de Méxicu - Atizapán de Zaragoza, Estáu de Méxicu». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2007. Consultáu'l 2 d'agostu de 2008.

Ver tamién

• Conceyos del estáu de Méxicu

Enllaces esternos

• Historia del conceyu
• H. Conceyu de Atizapán de Zaragoza — sitiu web oficial
• Atizapán, Hernán Cortés y 500 años d'historia
• Conseña, periódicu dixital del estáu de Méxicu (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• Pronósticu del clima de Atizapán de Zaragoza