François Truffaut (6 de febreru de 1932, XVII Distritu de París – 21 d'ochobre de 1984, Neuilly-sur-Seine) foi un direutor, críticu y actor francés. Foi unu de los iniciadores del movimientu llamáu la Nouvelle vague, magar depués evolucionó d'una manera bien personal.
Reconocíu nel rexistru civil como fíu por Roland Truffaut, un delliniante (o arquiteutu y decorador), François Truffaut nunca llegó a conocer al so verdaderu padre. La so madre, Jeanine de Montferrand, que yera secretaria nel periódicu L'Illustration, va ser recordada nel so cine conflictivamente.
Los sos padres se despreocuparon d'él, y foi atendíu polos sos güelos maternos hasta los diez años. La orfandad forma parte de los sos personaxes esenciales y tamién anició esa novela familiar qu'arrodia delles de les sos histories. Sía comoquier, una axencia privada de detectives, encargada por Truffaut, señaló en 1968, que les indagaciones sobre'l so orixe conducíen a Roland Levy, un dentista d'orixe xudíu, de Bayona (al que vio de lloñe); esi afayu refugar la familia materna, pero a Truffaut paeció-y plausible, y güei vien recoyida nes monografíes más autorizaes, asina na bien estensa que foi escrita por dos autores clave de Cahiers du Cinéma.[7]
François Truffaut, que la so infancia foi más bien esgarrada y falambaldre, estudió na escuela de la rue Clauzel y nel llicéu Rollin, anque nunca foi un alumnu exemplar. A partir de 1939, el mozu Truffaut, que yera un llector apasionáu de lliteratura, tamién se pasaba la vida nel cine, dacuando mientres les hores nes que tendría de tar en clase (destacó llueu a Renoir, Rossellini, Hitchcock, Vigo, Buñuel, Bresson, Welles, N. Ray, K. Vidor, Ophuls, Sternberg, Stroheim).[8]
Dende 1946, una vegada que dexó los sos estudios, sobrevivió con pequeños trabayos, como mozu d'almacén, y fundó un cine-club en 1947, pero dalgunos problemes económicos (l'arriendu de películes condució-y al impagu por fracasu) faen que seya unviáu pol so padre adoptivu a un correccional en Villejuif, del que foi sacáu por André Bazin, que conoció nesi trabayu de divulgación cinematográfica.[9]
Gracies de nuevu al críticu de cine André Bazin, la so referencia vital, François Truffaut empieza a trabayar en Travail et Culture. Escribe los sos primeros artículos dende 1950. En apuntándose nel exércitu, únviase-y a Alemaña, pero desierta y pasa pola prisión militar; ye lliberáu por Bazin, alegando inestabilidá de calter.
De siguío publica crítiques nos Cahiers du cinéma en 1953, colos sos colegues innovadores, pero tamién esi trabayu, que llega hasta 1959, facer en Le Parisienne, en Arts, Radio, Cinéma y Le Bulletin de Paris.[10]La persona de cine del so momentu más influyente nél foi Jacques Rivette.[11]
Dirixe yá al añu siguiente, 1954, el so primer curtiumetraxe: Une visite.
En 1956, Truffaut foi ayudante de direición de Roberto Rossellini. Casar en 1957 con Madeleine Morgenstern, fía d'un distribuidor de cine, siendo testigos André Bazin y Roberto Rossellini; tuvo dos fíos, Laura y Eva. Dixebrar en 1965, anque caltuvieron rellación y hasta convivencia tola vida, por amistá y poles fíes (ella casó pero dixebróse aína).[12] Madeleine curiólu a la fin de los sos díes, y foi'l so albacea (anque Truffaut tuvo otra fía, Josephine, con Fanny Ardant, en 1983, que foi la muyer del final). Esi mesmu añu dirixó otru curtiumetraxe, Les Mistons ("Los golfinos").
En 1958, rueda Les quatre cents coups, que va sirvir de carta de presentación al mundu del movimientu de la Nouvelle vague, qu'encabeza xunto a Claude Chabrol, Éric Rohmer, Jean-Luc Godard, Alain Resnais o Jacques Rivette. Va Tener un ésitu espectacular (Cannes, Acapulco, Fémina de Bélxica, Crítica de Nueva York, el Meliès, el Lloréu de David Selznick, Valladolid).[13]
Collaboró con Godard (guión de A la fin de la escapada), y nos entamos de Rivette. Apaez yá una carauterística de Truffaut, la so esmolición pola infancia, tan conflictiva nel so casu, y polos más desamparaos; y va dir dende'l so primera llargu Les quatre cents coups (documentu que radiografía autobiográficamente la realidá francesa tres la 2ª Guerra Mundial), pasando pola revisión de les teoríes de Jean-Jacques Rousseau en El pequeñu selvaxe, hasta la sensibilidá que demuestra na visión qu'un adultu puede llegar a tener de los neños y el so mundu acometida en La piel duro.
En 1968, cuando'l gobiernu destituyó a Henry Langlois de la Cinemateca francesa, creóse un comité de defensa, presidíu por Jean Renoir, del qu'él foi tesoreru, con Doniol-Valcroce, y entamó protestes.[14] Foi'l momentu de mayor intervención social de Truffaut, polo xeneral replegáu, pero firme defensor de llibertaes, como fixo col so almiráu Jean-Paul Sartre.
Va Dirixir Truffaut películes hasta la so muerte a los 52 años, el 21 d'ochobre de 1984 en Neuilly-sur-Seine por cuenta de un tumor cerebral. Ta soterráu nel campusantu de Montmartre en París.
Hai que destacar que François Truffaut apaez como actor en delles de les sos películes: L'habitación verde, La nueche americana, El pequeñu selvaxe y tamién en Close Encounters of the Third Kind de Steven Spielberg en 1977, na qu'interpretaba al sabiu francés "Claude Lacombe".[15]
Ye autor d'un estensu llibru d'entrevistes a Alfred Hitchcock, El cine según Hitchcock, que se convirtió nuna referencia nos estudios de cine, y que decidió'l so ésitu global en llingua inglesa.
Pos destaca'l Truffaut escritor. Amás de ser un cuidadosu guionista (los sos guiones editáronse), escribió munches y bones crítiques según el prólogu a la obra d'André Bazin, muertu prematuramente como él mesmu, o'l prefaciu al llibru del so gran direutor de fotografía, Néstor Almendros, col que fizo nueve películes.[16]
Truffaut ye'l direutor de la so xeneración que foi más aceptáu n'Estaos Xuníos. Woody Allen siempres se declaró almirador so. Tuvo delles temporaes en California, p'aprender inglés o pa folgar y ver a amigos; dacuando viaxó ellí como'l so otru llugar, como un territoriu pa replegase.
Ente les munches películes de Truffaut, cabo destacar la serie na qu'apaez el personaxe d'Antoine Doinel, interpretáu pol actor Jean-Pierre Léaud, quien empecipia con 14 años la so carrera d'actor en Les quatre cents coups: va ser l'actor-fetiche y alter ego del propiu Truffaut, col que-y confundieron dalguna vegada, según apaez en Les aventures de Antoine Doinel, llibru prologáu por Truffaut que recueye los sos guiones de toa esa secuencia de filmes.[17] Esta serie va siguir hasta L'amor en fuga, y pasando por un episodiu de L'amor a los 20 años, Besos robaos y Casa conxugal xunto a Claude Jade nel papel de Christine, amiga y muyer de Doinel. Una fía de Truffaut, Eva Truffaut, siguía en 2004 buscando les últimes escenes del so padre y produció un serial radiofónicu El diariu de Alphonse, onde apaecen Christine Doinel (Claude Jade) y el so fíu Alphonse (Stanislas Merhar).
Llector apasionáu, Truffaut va llevar al cine munches noveles: a) policiales estauxunidenses (La novia vistida de negru y La serena del Mississippi de William Irish, Vivamente'l domingu (o bien, más cercanu al francés, Oxalá'l domingu llegue llueu, de Charles Williams, Disparen al pianista de David Goodis y Una moza tan decente como yo de Henry Farrell); b) satíricu-costumistes, destacadamente de Henri-Pierre Roché Jules y Jim y Los dos ingleses y el continente; c) de ciencia-ficción Fahrenheit 451 de Ray Bradbury; d) un rellatu de pantasmes de Henry James, en L'habitación verde, que ye un filme que revela lo más fondo de les sos moliciones: l'amistá, la pasión, la muerte.
El restu de les películes de Truffaut surden de guiones orixinales, de cutiu en collaboración col so gran collaboradora, Suzanne Schiffman, o Jean Gruault. Son películes de temes bien diverses, que van dende Diariu íntimu de Adèle H., basada na vida de la fía de Victor Hugo, con Isabelle Adjani, o La nueche americana, un auténticu homenaxe al cine, que foi premiáu na ceremonia de los Óscar de Hollywood col Óscar a la meyor película de fala non inglesa en 1973), y tamién L'últimu metro, película que se desenvuelve mientres la ocupación alemana de Francia y cola que ganó diez Premios César concedíos pola Academia del Cine Francés.
Pero nun hai qu'escaecer que'l mesmu direutor dicía que «nun hai bones histories, namái hai bones películes».[18]
Los entamos del movimientu cinematográficu y del propiu realizador son una crítica al academicismu y a los convencionalismos del cine francés hasta mediaos de los años 50, a los qu'acusaben de ser caducos reflexos del arte de narrar visualmente una historia, un sentimientu, etc. Ellos creíen que'l cine tenía d'anovase enfocando cada historia, personaxe o situación dende una perspeutiva más cercana, humana y, dientro lo posible, real. Concretamente, Truffaut señaló que namái unos pocos direutores franceses trabayaben d'una manera más personal, como Jacques Tati, Robert Bresson, Max Ophuls, Jacques Becker y Jean Renoir.[19]
Por ello, munchos d'estos mozos teóricos cinematográficos, reconvertíos en direutores, xuntar al xéneru documental nes sos primeres realizaciones, tomando inclusive elementos del entós en cayente neorrealismu italianu, del realismu francés de los años 30 de Jean Vigo, Renoir o Carné, amás del cine esperimental y de vanguardia de los años 20.
En debutando nel llargumetraxe, esti direutores rápido entendieron que'l nuevu movimientu (al igual que va asoceder col free cinema británicu o'l «nuevu cine» alemán), tenía unes clares llimitaciones tocantes a estructures narrativo-visuales, y que al intentar salir de la independencia artística ya integrar los sos motivos conceptuales nun cine más comercial —y con meyores medios a raigañu del ésitu comercial de les sos primeres cintes—, l'estilu esleir en parte dende la so propia base y yera percibíu por crítica y públicu como un cine igual de clásicu que'l de la etapa anterior, magar suponía un clasicismu anováu y una reflexón sobre un presente bien distintu yá de los años de posguerra.
El mesmu Truffaut empieza siendo renovador y rupturista, pero col so estilu más moderáu (dende Jules y Jim hasta Casa conxugal) qu'otros, pa ser amás un autor lúcido y brillosu y con un clasicismu formal tan descollante como insospechado, dende Los dos ingleses y l'amor hasta'l so últimu filme.
D'ende les bien polémiques páxines sobre él escrites por Godard, el so amigu enemigu, que lu allabó cariñosamente nel so estrenu y que dicía en 1965 que yera'l «cineasta cada vez más y más seriu».[20] En 1973, Godard atacó absurda y violentamente a Truffaut (ésti namái escribiría «histories»), y la respuesta implacable de Truffaut, que denunciaba a Godard pola so frialdá y cobardía, la so ideologismo coyuntural y elitista, la so impostura vanidosa, llevó-yos a la rotura.[21]Truffaut ayudáralu nel primer guión y tamién como productor. Fixeron una carrera en paralelu en vida de Truffaut, con dos ángulos de visión cuasi opuestos; inclusive la so fregadura indica almiración, magar tantes diferencies radicales.