Спіс кіраўнікоў Сербіі

Старажытныя сербскія кіраўнікі

Дынастыя Уласціміра

[правіць | правіць зыходнік]

927-934 разгром дзяржавы балгарамі.

Разгром Сербіі Візантыяй.

Распад Сербіі на Зэту, Рашку і Босну.

Каралі сярэдневяковай Сербіі (1217—1345)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Перыяд кіравання Заўвагі
1 Стэфан Першавенчаны
сербск.: Стефан Првовенчани
1217 1228 Каранаваны як першы кароль Сербіі. У 11961202 і 12041217 гадах быў вялікім жупанам Рашкі
2 Стэфан Радаслаў
сербск.: Стефан Радослав
1228 1234 Атрымаў у спадчыну трон як старэйшы сын Стэфана Першавенчанага пасля яго смерці. Пазней быў зрынуты.
3 Стэфан Уладзіслаў
сербск.: Стефан Владислав
1234 1243 Другі сын Стэфана Першавенчанага, зрынуў з прастола свайго старэйшага брата Стэфана Радаслава. Пазней быў зрынуты
4 Стэфан Ураш I
сербск.: Стефан Урош I
1243 1276 Малодшы сын Стэфана Першавенчанага, зрынуў з прастола свайго брата Стэфана Уладзіслава. Пазней быў зрынуты
5 Стэфан Драгуцін
сербск.: Стефан Драгутин
1276 1282 Старэйшы сын Стэфана Ураша I, якога зрынуў з прастола. У 1282 годзе стаў каралём Срэма
6 Стэфан Ураш II Мілуцін
сербск.: Стефан Урош II Милутин
1282 1321 Малодшы сын Стэфана Ураша I
7 Стэфан Ураш III Дзечанскі
сербск.: Стефан Урош III Дечански
1322 1331 Сын Стэфана Ураша II Мілуціна, пасля смерці якога, аспрэчваў падчас вайны права на прастол у свайго брата Канстанціна.
8 Стэфан Ураш IV Душан
сербск.: Стефан Урош IV Душан
1331 1345 Сын Стэфана Ураша III Дзечанскага, пасля смерці якога заняў прастол. У 1345 годзе каранаваны царом сербаў і грэкаў.

Цары сербаў і грэкаў (1345—1371)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Перыяд кіравання Заўвагі
1 Стэфан Ураш IV Душан
сербск.: Стефан Урош IV Душан
1345 1355 Да 1345 года быў каралём Сербіі
2 Стэфан Ураш V
сербск.: Стефан Урош V
1355 1371 Атрымаў у спадчыну трон пасля смерці бацькі Стэфана Ураша IV Душана. Апошні цар Сербіі.

Распад дзяржавы

[правіць | правіць зыходнік]

Гл. таксама Бранкавічы Князі Сербіі:

Дэспаты Сербіі (1402—1459)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Перыяд кіравання Заўвагі
1 Стэфан Лазаравіч
сербск.: Стефан Лазаревић
1402 1427 Сын Лазара Хрэбелянавіча. Да 1402 года быў васалам Асманскай імперыі — князем Сербіі, але пасля стаў незалежным кіраўніком.
2 Джурадж Бранкавіч
сербск.: Ђурађ Бранковић
1427 1456 Зяць Лазара Хрэбелянавіча, стаў дэспатам пасля смерці Стэфана Лазаравіча. Загінуў у бітве з венграмі.
3 Лазар Бранкавіч
сербск.: Лазар Бранковић
1456 1458 Сын Джурджа Бранкавіча, пасля смерці якога стаў дэспатам. Памёр, не пакінуўшы спадчыннікаў.
4 Стэфан Бранкавіч
сербск.: Стефан Бранковић
1458 1459 Брат Лазара Бранкавіча. Выгнаны з Сербіі.
5 Стэфан Тамашэвіч
сербск.: Стефан Томашевић
21 сакавіка 1459 30 чэрвеня 1459 Сын караля Босніі Сцепана Томаша, муж дачкі Лазара Бранкавіча. Выгнаў Стэфана Бранкавіча. Калі Сербія ўвайшла ў склад Асманскай імперыі вярнуўся ў Боснію.

Правадыр Першага сербскага паўстання (1804—1813)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Перыяд кіравання Заўвагі
1 Карагеоргій Петравіч
сербск.: Карађорђе Петровић
1804 1813 У 1804 годзе стаў на чале Першага сербскага паўстання супраць Асманскай імперыі. У 1811 годзе ў Бялградзе на скупшчыне старэйшын быў абвешчаны вярхоўным правадыром сербскага народа са спадчыннай уладай. Пасля паражэння паўстання эміграваў у Аўстрыю, а затым у Расію.

Князі Сербіі (1815—1882)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Перыяд кіравання Заўвагі
1 Мілаш Абрэнавіч
сербск.: Милош Обреновић
21 лістапада 1815 13 чэрвеня 1839 У 1815 годзе стаў на чале Другога сербскага паўстання. Адрокся ад прастола
2 Мілан Абрэнавіч
сербск.: Милан Обреновић
13 чэрвеня 1839 8 ліпеня 1839 Старэйшы сын Мілаша Абрэнавіча, памёр ад хваробы.
3 Міхаіл Абрэнавіч
сербск.: Михаило Обреновић
8 ліпеня 1839 14 верасня 1842 Малодшы сын Мілаша Абрэнавіча, заняў прастол пасля смерці брата (да 17 сакавіка 1840 — часовы кіраўнік). Быў зрынуты, эміграваў у Вену
4 Аляксандр Карагеоргіевіч
сербск.: Александар Карађорђевић
14 верасня 1842 23 снежня 1858 Сын правадыра Першага сербскага паўстання Карагеоргія. Выбраны князем пасля звяржэння Міхаіла Абрэнавіча. Быў зрынуты скупшчынай, эміграваў у Аўстрыю.
5 Мілаш Абрэнавіч
сербск.: Милош Обреновић
24 снежня 1858 26 верасня 1860 Вярнуўся пасля звяржэння Аляксандра Карагеоргіевіча
6 Міхаіл Абрэнавіч
сербск.: Михаило Обреновић
26 верасня 1860 10 чэрвеня 1868 Заняў прастол пасля смерці бацькі Мілаша Абрэнавіча. Усынавіў і зрабіў спадчыннікам свайго стрыечнага пляменніка Мілана Абрэнавіча. Забіты ў Топчыдзеры прыхільнікамі Карагеоргіевічаў.
7 Мілан Абрэнавіч
сербск.: Милан Обреновић
10 чэрвеня 1868 6 сакавіка 1882 Стрыечны пляменнік Міхаіла Абрэнавіча, стаў князем з-за бяздзетнасці апошняга. З прычыны маленства з 10 чэрвеня 1868 па 22 жніўня 1872 знаходзіўся пад рэгенцкім кіраваннем Мілівая Петравіча Блазнаваца, Ёвана Рысціча і Ёвана Гаўрылавіча. У 1882 выбраны каралём Сербіі.

Каралі Каралеўства Сербія (1882—1918)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Перыяд кіравання Заўвагі
1 Мілан Абрэнавіч
сербск.: Милан Обреновић
6 сакавіка 1882 6 сакавіка 1889 У 1882 годзе каранаваўся як Мілан I, да гэтага быў 4-м князем Сербіі. Адрокся ад прастола на карысць свайго сына Аляксандра Абрэнавіча
2 Аляксандр Абрэнавіч
сербск.: Александар Обреновић
6 сакавіка 1889 11 чэрвеня 1903 У 13 гадоў стаў каралём з прычыны адрачэння ад прастола свайго бацькі Мілана Абрэнавіча. З-за маленства пры каралі з 1889 па 1893 гады знаходзіліся рэгенты Ёван Рысціч, Коста Проціч і Ёван Белімаркавіч[1]. Забіты падчас дзяржаўнага перавароту.
3 Пётр I Карагеоргіевіч
сербск.: Петар I Карађорђевић
15 чэрвеня 1903 1 снежня 1918 Узведзены на прастол пасля забойства Аляксандра Абрэнавіча. У 1918 годзе стаў каралём сербаў, харватаў і славенцаў

Каралі сербаў, харватаў і славенцаў (1918—1929), Каралі Югаславіі (1929—1945)

[правіць | правіць зыходнік]
  • Пётр I Карагеоргіевіч, сын Аляксандра Карагеоргіевіча, кароль Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (Каралеўства СХС) 1 снежня 1918 — 16 жніўня 1921.

Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў (СХС) было ўтворана ў 1918 годзе па выніках Першай сусветнай вайны. У яго ўвайшлі Сербія, Чарнагорыя і частка тэрыторыі былой Аўстра-Венгрыі (гістарычныя вобласці Славонія, Далмацыя, Боснія, Герцагавіна, Ваяводзіна, населеная славенцамі частка Карынтыі).

У 1929 годзе Каралеўству СХС было дадзена больш кароткая і гучная назва — Югаславія.

У маі 1941 года Югаславіі акупавана нацысцкай Германіяй. У 1944 годзе адбылося аднаўленне незалежнасці. У лістападўе 1945 была абвешчана рэспубліка, прыход да ўлады камуністаў.

Прэзідэнты Сербіі (з 1991)

[правіць | правіць зыходнік]
Фота Імя Тэрміны выканання паўнамоцтваў Партыя Заўвагі
1 Слабадан Мілошавіч
сербск.: Слободан Милошевић
11 студзеня 1991 23 ліпеня 1997 Сацыялістычная партыя Сербіі З 8 мая 1989 займаў пасаду Старшыні Прэзідыума Сербіі. 9 снежня 1990 выйграў прэзідэнцкія выбары, набраўшы 653%. Ізноў перамог на выбарах 20 снежня 1992 (532%). Сышоў з пасады, стаўшы прэзідэнтам Югаславіі.
Драган Таміч
сербск.: Драган Томић
23 ліпеня 1997 29 снежня 1997 старшыня Скупшчыны, в. а. прэзідэнта. Працягваў выконваць абавязкі пасля таго, як 5 кастрычніка 1997 не адбыўся другі тур выбараў прэзідэнта.
2 Мілан Мілуцінавіч
сербск.: Милан Милутиновић
29 снежня 1997 29 снежня 2002 Сацыялістычная партыя Сербіі Абраны прэзідэнтам 21 снежня 1997 у другім туры паўторных выбараў 1997, набраўшы 592%. Сышоў з пасады ў сувязі з заканчэннем тэрміна прэзідэнцтва.
Наташа Мічыч
сербск.: Наташа Мићић
29 снежня 2002 4 лютага 2004 старшыня Скупшчыны, в.а. прэзідэнта. Заняла пасада ў сувязі з заканчэннем тэрміна паўнамоцтваў прэзідэнта Мілана Мілуцінавіча і неабраннем новага прэзідэнта з-за нізкай яўкі выбаршчыкаў у паўторных выбарах 8 снежня 2002 (у першых выбарах у другім туры 13 кастрычніка таксама яўка была ніжэйшая за ўсталяваны парог у 50%). Працягнула выконваць абавязкі прэзідэнта пасля выбараў 16 лістапада 2003, якія таксама не адбыліся з-за нізкай яўкі выбаршчыкаў.
Драган Маршычанін
сербск.: Драган Маршићанин
4 лютага 2004 3 сакавіка 2004 Дэмакратычная партыя Сербіі старшыня Скупшчыны, в.а. прэзідэнта. Сышоў з пасады, стаўшы міністрам эканомікі
Воіслаў Міхаілавіч
сербск.: Војислав Михаиловић
3 сакавіка 2004 4 сакавіка 2004 в.а. старшыні Скупшчыны, в.а. прэзідэнта
Прэдраг Маркавіч
сербск.: Предраг Марковић
4 сакавіка 2004 11 ліпеня 2004 старшыня Скупшчыны, в. а. прэзідэнта
3 Барыс Тадзіч
сербск.: Борис Тадић
11 ліпеня 2004 31 мая 2012 Дэмакратычная партыя Перамог у другім туры выбараў 27 чэрвеня 2004, атрымаўшы 532% галасоў. Паўторна заняў пасаду, перамогшы ў другім туры выбараў 3 лютага 2008 (503%).
Томіслаў Нікаліч
сербск.: Томислав Николић
31 мая 2012 на пасадзе Сербская прагрэсіўная партыя

Зноскі

  1. Белимаркович, Иован // Военная энциклопедия : ([в 18 т.]) / под ред. В. Ф. Новицкого[ru] [и др.]. — СПб. ; [М.] : Тип. т-ва И. В. Сытина[ru], 1911—1915.
  • Книга династий / Николай Сычев. — М.: АСТ: Восток-Запад, 2006.
  • Романько О. В. Правители государств южных славян (историко-генеалогический очерк).
  • Список правителей Сербии — Википедия.
  • Српски владари — Википедија.
  • List of Serbian monarchs — Wikipedia, the free encyclopedia.