Ang Biliran usa ka islang lalawigan sa Pilipinas nga nahimutang sa Rehiyon Sidlakang Kabisay-an (Rehiyon VIII). Ang Biliran usa sa kinagamyan ug labing bag-ong lalawigan sa Pilipinas. Kaniadto, ang Biliran sakop sa lalawigan sa Leyte, apan nahimo kining kaugalingong lalawigan niadtong 1992.
Ang Isla sa Biliran makit-an wala pa'y usa ka kilometro sa amihanan sa isla sa Leyte. Ang tulay nga nagsumpay sa Biliran ug Leyte mao ang tulay nga anaa sa igbaw sa Isla sa Poro.[1] Ang kaulohan sa Biliran mao ang lungsod sa Naval nga anaa sa kasadpang bahin sa isla.
Lalawigan sa Biliran | |
---|---|
Rehiyon | |
Sidlakang Kabisay-an (Region VIII) | |
Kaulohang Dakbayan | |
Naval | |
Pagkamugna | |
11 sa Mayo, 1992 | |
Populasyon | |
Sensus sa tuigang 2000: | 171,612 (pinakagamay) |
Kabus-ok: | 253 matag km² (ika-26 sa highest) |
Gidak-on: | 555.4 km² (ika-16 sa kinagamay) |
Pagkabahin | |
Dakbayang kina-urbanisado | 0 |
Nahisakpang dakbayan | 0 |
Lungsod | 8 |
Mga barangay | 132 |
Distrito congresyonal | 1 |
Pinulongan | |
Sinugboanon, Winaray | |
Pamuno | |
Rogelio J. Espina | |
Binisayang Sinugboanon ang pinulongan sa tulo sa mga lungsod sa Biliran ug Binisayang Winaray ang pinulongan sa uban. Ang mga lungsod nga magsusulti sa Binisayang Sinugboanon mao ang Naval, Almeria, ug Kawayan. Aduna usab ing ubang mga baranggay sa lungsod sa Culaba ug Cabucgayan ang lumad nga nagagamit sa maong pinulongan. Sa laing bahin, ang mga lungsod nga magsusulti sa Binisayang Winaray mao ang Biliran, Cabucgayan, Caibiran, Culaba ug ang Maripipi nga nagagamit sa Winaray "s" nga sama sa ginagamit nga Winaray sa atbang niining mga lungsod sa isla sa Samar inay sa Winaray "h" nga mao'y ginagamit sa kadaghanan sa Leyte ug ang ubos sa katungang bahin sa tibuok isla sa Samar.
Sa panahon sa mga Katsila, ang gitawag karon og Biliran nahibal-an nga Isla de Panamao. Ang ngalan karon sa isla gituohang sinagop tunga-tunga sa tikatapos nga ika-17 nga siglo ug sa pagsugod sa ika-18 nga siglo, matod pa sa daghang mga mantalaan nakuha kini gikan ngalan sa lumad nga balili nga gitawag nga borobiliran nga madagayong nanugbo sa mga kapatagan sa isla. Usa pa ka umiindig nga pangagpas (o teorya) sa ngalan sa isla mao ang pulong nga bilir (kun bilid) nga gipakahulugan sa usa ka karaang kapulongnan nga kanto o tumoy sa sakayan, plorera o bisag unsang nagasiwil. Kini nga pangagpas gisandigan upod sa kamatuoran nga ang Biliran mao'y dapit sa unang dinagkong-sukod nga hilimoan o pandayan og barko nga gitukod niadtong ika-17 nga siglo.[2]