Đậu (họ người)

Đậu
Tiếng Việt
Chữ Quốc ngữ	Đậu
Chữ Hán	竇
Tiếng Trung
Chữ Hán	竇
Phồn thể	竇
Giản thể	窦
Trung Quốc đại lụcbính âm	Dòu
Đài LoanWade–Giles	Tou
Phiên âm Hán Việt	Đậu
Phổ biến	Dou
Tiếng Triều Tiên
Hangul	두
Romaja quốc ngữ	Du
Hanja	竇

Đậu (giản thể: 窦; phồn thể: 竇; bính âm: Dòu) là một họ của người Á Đông. Họ Đậu đứng thứ 39 trong Bách gia tính.

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Theo Tân Đường thư, họ Đậu có nguồn gốc từ họ Tự, là hậu duệ của Hạ Tướng. Thái Khang bị Hậu Nghệ cướp ngôi, tộc nhân chạy trốn. Sau Tướng bị giết, vợ của Tướng là Hậu Mân khi đó đang mang thái dẫn các con bỏ trốn, chui xuống "đậu" (hố ngầm) ẩn nấp. Sau Hậu Mân trốn sang đất Hữu Nhưng sinh ra Thiếu Khang. Thiếu Khang giành lại được ngôi vua, nhớ ngày tháng khó, bèn ban cho hai đứa con trai ở đất Hữu Nhưng họ Đậu.^[1]

Theo Nguyên Hòa tính toản, họ Đậu xuất phát từ bộ lạc Một Lộc Hồi (Hột Đậu Lăng) của Tiên Ti. Đến thời Bắc Ngụy Hiếu Văn đế, họ Hột Đậu Lăng được đổi thành họ Đậu.

Mặt khác, họ Đậu có thể xuất phát từ họ Đậu Công, vốn là tên của một đại phu nước Ngụy thời Chiến Quốc. Con cháu lấy Đậu Công làm họ, sau giản hóa thành Đậu.

Người Việt nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Đậu Ngọc Xuân, cố Bộ trưởng, Tổ trưởng Tổ Nghiên cứu Kinh tế Đối ngoại của Thủ tướng (nay là Bộ Kế hoạch và Đầu tư).
Đậu Minh Ngọc, cố Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Quảng Trạch, Quảng Bình.

Người Trung Quốc nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Đậu Anh, đại thần thời Tây Hán.
Đậu Y Phòng, hoàng hậu của Hán Văn Đế.
Đậu Chương, đại thần thời Đông Hán.
Đậu hoàng hậu, hoàng hậu của Hán Chương Đế.
Đậu quý nhân, phi tần của Hán Chương Đế.
Đậu quý nhân, phi tần của Hán Thuận Đế.
Đậu quý nhân, phi tần của Hán Hoàn Đế.
Đậu Vũ, ngoại thích thời Đông Hán.
Đậu phu nhân, vợ cả của Lý Uyên, mẹ của Lý Kiến Thành, Lý Thế Dân, Lý Huyền Bá, Lý Nguyên Cát, Chiêu công chúa.
Đậu Kháng, anh trai của Đậu phu nhân, khai quốc công thần nhà Đường.
Đậu Uy, tể tướng nhà Đường.
Đậu Kiến Đức, quân phiệt cuối thời Tùy.