Các môn phái võ thuật tại Việt Nam

Võ thuật Việt Nam qua hàng ngàn năm lịch sử đấu tranh sinh tồn và giao lưu văn hóa, đã phát triển rất đa dạng và phong phú, hình thành nhiều môn phái khác nhau. Dưới đây là những môn phái võ thuật được ghi nhận phát triển tại Việt Nam ngày nay, bao gồm những môn phái là thành viên của Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam. Các môn phái võ thuật tại Việt Nam cũng bao gồm các môn phái có nguồn gốc từ nhiều nước khác, du nhập và phát triển tại Việt Nam.

Các môn phái võ thuật Việt Nam

Do ảnh hưởng bởi văn hóa Trung Hoa, võ thuật Việt Nam thường có nhiều nét giống võ thuật Trung Quốc, dù vẫn có những nét đặc trưng riêng do ảnh hưởng văn hóa địa phương và đặc điểm môi trường địa phương. Võ thuật Việt Nam đa dạng nhưng có thể xếp vào 3 nhóm chính: Nhóm Bắc Hà (miền Bắc), nhóm Bình Định (miền Trung), nhóm Nam Bộ (miền Nam).

Nhóm Bắc Hà

Các môn phái tiêu biểu:

• Nam Thiên Phật Môn Quyền^[1][2]
• Thiên Môn Đạo
• Nhất Nam (võ Hét)
• Võ vật Liễu Đôi^[3][4]
• Thăng Long Võ đạo^[5][6]
• Nam Hồng Sơn^[6][2][7]
• Thanh Phong Võ Đạo^[6]
• Bắc Việt Võ^[8][9]
• Bình Định gia
• Đông Đô phái^[2] hay Đông Đô Việt Võ Quyền
• Hoa Quyền^[2]
• Vũ Long Quyền^[10]
• Thiếu Sơn Phật Gia^[11][12]
• Thiếu Lâm Mai Hãn^[11][12]

Nhóm Bình Định

Các môn phái tiêu biểu:

• Thiếu Lâm Nam Sơn^[13]
• Tây Sơn võ đạo^[14]
• Bình Thái đạo^[7]
• Võ kinh Vạn An^[8][15]
• Bạch Hổ võ phái
• Thiếu Sơn Phật Gia^[16]
• Huỳnh Huynh Đệ^[17]
• Kim Kê Tây Sơn Nhạn^[6]
• Thiếu Lâm Đại Tâm^[18]
• Tứ Phụng^[19]
• Tấn Gia Quyền^[20]
• Hổ Quyền phái^[21]
• Hầu Quyền phái^[22]

Nhóm Nam Bộ

Xuất thân đa dạng của người Việt trong Nam đã tạo nên những hệ thống võ thuật Nam Bộ có nguồn gốc rất phong phú pha trộn từ các nhóm Bình Định, Thanh Hóa, Nghệ An, đồng bằng sông Hồng và cả những võ phái có xuất xứ từ Trung Quốc (như võ Thiếu Lâm), võ thuật của dân tộc Chăm, dân tộc Khmer. Sự pha trộn nhiều môn loại với kỹ thuật được cải biến cho phù hợp với điều kiện cụ thể ở miền Nam trong đó có nhu cầu tự vệ trước thú dữ và khai khẩn đất canh tác mới, đã tạo nên phái Nam Bộ đặc biệt với những môn phái được gọi là "Võ miệt rừng" hay "Võ miệt vườn" nổi danh như Tân Khánh Bà Trà, Thất Sơn quyền của các nhà sư, Âm dương phái và phái Kim Kê.^[23]

Danh sách nhóm Nam Bộ (không đầy đủ):

• Tân Khánh Bà Trà^[7]
• Thiếu Lâm Phật Gia Quyền^[24]
• Bình Định Sa Long Cương^[6]
• Trúc Lâm Thái Hư^[25]
• Việt Đạo Quán^[26]
• Tây Sơn Bình Định^[7]
• Hóa Quyền Đạo^[27]
• Hắc Long phái^[7]
• Nội Gia Quyền^[2]
• Hồng Mi Đạo Nhơn^[28]
• Trung Sơn võ đạo^[29]
• Tây Sơn Nhạn

Các môn phái võ thuật có nguồn gốc nước ngoài

Các môn phái có nguồn gốc Trung Hoa

Danh sách các môn phái có nguồn gốc Trung Hoa trên lãnh thổ Việt Nam (không đầy đủ) gồm:

• Sơn Đông Không Động^[30]
• Thiếu Lâm nội gia quyền^[31][32]
• Thiếu Lâm Tự
• Thiếu Lâm Hồng gia
• Thiếu Lâm Sơn Đông
• Thiếu Lâm La Hán Quyền
• Thiếu Lâm Hắc Hổ Môn
• Thiếu Lâm Bắc phái
• Thiếu Lâm Nam phái
• Thiếu Lâm Nững Xị (Long Hổ Hội)
• Thiếu Lâm Lê Gia Quyền
• Thiếu Lâm Tam Thái
• Thiếu Lâm Tiều Châu
• Phật gia quyền^{[cần dẫn nguồn]}
• Vĩnh Xuân Quyền (Việt Nam)^{[cần dẫn nguồn]}

Môn phái có nguồn gốc các quốc gia khác

Các loại võ thuật có nguồn gốc từ các nước khác ngoài Trung Hoa cũng có đông đảo môn sinh tại Việt Nam. Mỗi loại võ thuật cũng có những hệ phái riêng của chúng.

• Karate, Judo, Aikido,... từ Nhật Bản
• Taekwondo từ Hàn Quốc
• quyền Anh
• ...

Các môn phái võ thuật Việt Nam mới lập

Các môn phái võ thuật do người Việt sáng tạo mới hình thành trong thời gian gần nhất (không đầy đủ):

• Thiếu Lâm Tây Sơn (năm 1962)^[33]
• Bích Quang Môn (năm 1963)^[34]
• Thiếu Lâm Long Phi (năm 1967)^[35]
• Thanh Long võ đạo (năm 1970)^[7]
• Thiếu Lâm Kiến An Kungfu Việt Nam (năm 1972)^[36][37][38]
• Thiếu Lâm Bằng Long Hải (1982)^[39][40] Môn phái do võ sư chưởng môn Phạm Văn Bằng sáng lập vào năm 1982, đây cũng là ngày truyền thống của môn phái, sáng lập tại thành phố Hồ Chí Minh có nguồn gốc từ Quảng Tây, Trung Quốc.^[41]
• Lâm Sơn Động (năm 1990)^[42]
• Hồng Trần Bình Định (năm 1992)^[43]
• Linh Quyền đạo (năm 2000)^[44]
• Tây Sơn – Ngọc Điệp^[45]
• Uy Long môn (năm 2009)^[46]
• Phật Quang Quyền (năm 2014)^[47][48]

Xem thêm

• Các môn phái võ thuật Việt Nam ở hải ngoại

Chú thích

1. Thục Hiền (ngày 16 tháng 8 năm 2016). “Lớp võ chốn cửa thiền”. Thông tấn xã Việt Nam. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
2. ^ Hải An (ngày 23 tháng 7 năm 2023). “Khí thế hào hùng tại giải Võ thuật cổ truyền Hà Nội mở rộng lần thứ 38 - Cúp Thăng Long năm 2023”. VTV. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
3. Viện văn học 1982, tr. 132.
4. Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam 2005, tr. 1059-1060.
5. Lê Mai (ngày 31 tháng 7 năm 2010). “Thăng Long Võ đạo đất kinh kỳ”. VOV. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
6. ^ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch 2022, tr. 16.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBộ_Văn_hóa,_Thể_thao_và_Du_lịch2022 (trợ giúp)
7. ^ Lê Sơn (ngày 3 tháng 1 năm 2011). “Võ cổ truyền – di sản cần gìn giữ”. báo Tổ quốc. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
8. ^ Phạm Huy Dũng (ngày 28 tháng 6 năm 2011). “Cảm hứng Miêu quyền”. báo Công an nhân dân. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
9. Quốc Hùng (ngày 17 tháng 11 năm 2015). “Bắc Việt Võ - môn võ của người dân tộc H'Mông”. VTV. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
10. Xuân Lượng (ngày 13 tháng 10 năm 2019). “Những màn biểu diễn nội công công phu của Hội thi võ thuật cổ truyền Hà Nội mở rộng 2019”. Sở Văn hóa và thể thao Hà Nội. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
11. ^ Lâm An (ngày 9 tháng 2 năm 2020). “Ngày hội võ thuật cổ truyền ở quê lúa Lệ Thủy”. báo Quảng Bình. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2025.
12. ^ Tạp chí Văn hóa Quảng Bình, số 7, năm 2018, tr. 34
13. Quang Thành. “Cơ duyên của đại thụ làng võ với long đao, kiếm cổ”. Vietnamnet. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
14. Lê Thì (ngày 28 tháng 2 năm 2006). “VỀ MIỀN ĐẤT VÕ: Cơ sở lý luận của võ cổ truyền Bình Định (tiếp theo)”. báo Bình Định. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
15. Hàn Đăng (ngày 22 tháng 8 năm 2012). “Trầm trồ... võ quạt Lôi phong”. báo Thừa Thiên Huế Online. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
16. Văn Tuynh (ngày 8 tháng 2 năm 2010). “Những bước phát triển của phong trào Võ thuật Quảng Bình”. Cục thể dục thể thao. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 6 năm 2024. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
17. Phan Xuân Luật (ngày 17 tháng 9 năm 2009). “Tuyệt kỹ Huỳnh Kim Hồng”. báo Phú Yên. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
18. Thanh Vân (ngày 21 tháng 6 năm 2019). “Khai mạc Giải võ thuật cổ truyền mở rộng môn phái Thiếu lâm Đại Tâm lần thứ nhất”. báo Thừa Thiên Huế Online. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
19. Nguyễn Quý (ngày 22 tháng 2 năm 2009). “Bốn đời võ nghiệp gia truyền”. báo Đà Nẵng. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
20. Tấn Phúc (ngày 25 tháng 4 năm 2013). “Duy Nhất khổ luyện để thành công”. báo Tuổi Trẻ. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
21. Lê Hoài Nhân, Bùi Ngọc Long (ngày 1 tháng 2 năm 2022). “Năm Nhâm Dần, khám phá môn võ Hổ quyền độc đáo cùng lão võ sư 71 tuổi”. báo Thanh Niên. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
22. Phi Tân (ngày 14 tháng 12 năm 2019). “Hầu quyền đạo đất Cố đô”. báo Thừa Thiên Huế Online. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
23. Hữu Ngọc, Lady Borton 2004, tr. 34.
24. Diệp Quỳnh (ngày 10 tháng 1 năm 2013). “Võ đường trong cửa Phật”. báo Lâm Đồng. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
25. Long Vĩnh (ngày 10 tháng 1 năm 2016). “500 VĐV, võ sư, HLV tham gia lễ về nguồn của võ phái Trúc Lâm Thái Hư tại Bình Dương”. báo Bình Dương. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
26. H. Đăng, T. Phúc (ngày 26 tháng 2 năm 2018). “Khi võ thuật kết hợp y học”. báo Tuổi Trẻ. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
27. Minh Luân (ngày 17 tháng 3 năm 2021). “Dị nhân nâng tạ 100kg bằng... bộ phận đặc biệt”. báo Thanh Niên. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
28. Vi Lâm (ngày 9 tháng 3 năm 2007). “Sức sống của võ thuật cổ truyền ở Đồng Nai”. báo Đồng Nai. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
29. Ngọc Thiện (ngày 16 tháng 3 năm 2010). “Ký sự Võ lâm Sài Gòn - Chợ Lớn- Kỳ 4: Đường đao của đại sư Mai Văn Phát”. báo Pháp luật. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
30. “Thăng trầm nghiệp võ đất thủ đô”. báo Nhân Dân. ngày 25 tháng 8 năm 2005. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2025.
31. Phạm Quang Đẩu (ngày 28 tháng 1 năm 2016). “Những mùa xuân của võ sư huyền thoại”. báo Quân đội nhân dân. Truy cập ngày 5 tháng 1 năm 2025.
32. Phạm Quang Đẩu (ngày 27 tháng 1 năm 2012). “Trận đấu cuối cùng (Về một võ sư huyền thoại)”. báo Công an nhân dân. Truy cập ngày 5 tháng 1 năm 2025.
33. Lê Thì (ngày 2 tháng 2 năm 2006). “VỀ MIỀN ĐẤT VÕ: Võ cổ truyền Bình Định ở ngoài tỉnh”. báo Bình Định. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
34. An Nhiên (ngày 19 tháng 1 năm 2013). “Đóng góp tích cực cho sự phát triển võ cổ truyền”. báo Khánh Hòa. Truy cập ngày 1 tháng 6 năm 2024.
35. Long Vĩnh (ngày 12 tháng 7 năm 2016). “Môn phái Thiếu lâm Long Phi: Kỷ niệm 20 năm hoạt động”. báo Bình Dương. Truy cập ngày 5 tháng 1 năm 2025.
36. “Tinh hoa võ thuật cổ truyền trên đất Nghệ”. Tạp chí Truyền hình Nghệ An. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
37. Kim Vân (ngày 21 tháng 7 năm 2009). “Vị chưởng môn tung hoành trên đất Mỹ”. Quê Việt. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
38. Trần Thị Duyên (ngày 1 tháng 8 năm 2012). “Xuất khẩu võ Việt: Trò Tây học võ ta”. báo Thanh Niên. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
39. “Chương trình truyền hình thứ ba ngày 03/12/2013 trên kênh VTV4”. VTV. ngày 3 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
40. Kim Tùng (ngày 29 tháng 12 năm 2017). “Liên hoan Võ Cổ truyền TPHCM năm 2017”. Cục Thể dục thể thao (VN). Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
41. Chu Ngọc. “Nét độc đáo từ Thiếu lâm Bằng Long Hải”. vovinam-vietvodao.com. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
42. Vô Hà (ngày 1 tháng 4 năm 2010). “Khám phá võ đường Lâm Sơn Động”. An ninh Thủ đô. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2025.
43. T.Lý (ngày 15 tháng 12 năm 2015). “Khai mạc Giải vô địch toàn quốc võ phái Hồng Trần Bình Định lần 1 năm 2015”. báo Bình Dương. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
44. Tất Định (ngày 9 tháng 4 năm 2013). “Xem thiếu nữ Linh Quyền đạo kê búa tạ đập thái dương”. Vietnamnet. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
45. Lê Cường (ngày 17 tháng 9 năm 2013). “Võ sư Ngọc Điệp: "Tôi vẫn mong có ngày võ cổ truyền thành quốc võ"”. báo Bình Định. Truy cập ngày 21 tháng 6 năm 2024.
46. PT (ngày 18 tháng 7 năm 2016). “Kỷ niệm 7 năm ngày thành lập võ phái Uy Long môn”. báo An ninh Hải Phòng. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
47. Tuệ Đăng (ngày 12 tháng 12 năm 2015). “BRVT: Kỷ niệm một năm thành lập Phật Quang Quyền”. báo Phật Giáo. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.
48. Huy Thư (ngày 28 tháng 11 năm 2016). “Gần 200 võ sinh môn phái Phật Quang Quyền thi lên đai tại Nghệ An”. báo Nghệ An. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2024.

Thư mục

Sách

• Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam (2005). Địa chí Hà Nam. Nhà xuất bản Khoa học xã hội.
• Hữu Ngọc, Lady Borton (2004). Tham khảo biên dịch văn hóa Việt Nam: Võ dân tộc. Nhà xuất bản Thế giới.

Tạp chí

• Viện văn học (1982). “Tạp chí văn học: Số phát hành 2”. Viện văn học, Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam.

Tài liệu

• Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (2022). Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa và thể thao, Thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2045 (PDF). Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Liên kết ngoài

• Liên đoàn võ thuật cổ truyền Việt Nam Lưu trữ 2013-01-07 tại Wayback Machine
• Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam tại Pháp