Họ Dong

Đối với các định nghĩa khác, xem Hoàng tinh.

Họ Dong
Maranta leuconeura
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Monocots
(không phân hạng)	Commelinids
Bộ (ordo)	Zingiberales
Họ (familia)	Marantaceae R.Br., 1814[1]
Chi điển hình
Maranta L., 1753[2]
Các chi
28. Xem bài.

Họ Dong, hay Họ Dong ta, còn gọi là họ Hoàng tinh (danh pháp khoa học: Marantaceae) là một họ các thực vật có hoa một lá mầm. Họ này là một phần của bộ Gừng (Zingiberales), bao gồm 550 loài được chia ra trong 28 chi. Họ này có nguồn gốc ở các vùng nhiệt đới của châu Mỹ, châu Phi và châu Á. Một vài loài trong chi Calathea được trồng làm cây cảnh vì các lá của chúng có các ánh màu khác nhau như lục, trắng hay hồng.

Họ Dong ở Việt Nam có một số loài quan trọng như dong lá (Phrynium placentarium) có lá sử dụng để gói bánh chưng, và dong củ (Maranta arundinacea), tại miền Nam gọi là bình tinh, được dùng làm lương thực.

Các chi

Các chi được công nhận lấy theo phân loại của Plants of the World Online (POWO):^[3]

• Afrocalathea K.Schum., 1902
• Calathea G.Mey., 1818
• Donax Lour., 1790
• Goeppertia Nees, 1831
• Halopegia K.Schum., 1902
• Haumania J.Léonard, 1949
• Hypselodelphys (K.Schum.) Milne-Redh., 1950
• Indianthus Suksathan & Borchs., 2009
• Ischnosiphon Korn., 1859
• Maranta L., 1753
• Marantochloa Brongn. ex Gris, 1860 (gồm cả Ataenidia)
• Megaphrynium Milne-Redh., 1952
• Monophyllanthe K.Schum., 1902
• Monotagma K.Schum., 1901
• Myanmaranthus Nob.Tanaka, Suksathan & K.Armstr., 2022
• Myrosma L.f., 1782
• Phrynium Willd., 1797
• Pleiostachya K.Schum., 1902
• Sanblasia L.Andersson, 1984
• Saranthe (Regel & Korn.) Eichler, 1884
• Sarcophrynium K.Schum., 1902
• Schumannianthus Gagnep., 1904
• Stachyphrynium K.Schum., 1902
• Stromanthe Sond., 1849
• Thalia L., 1753
• Thaumatococcus Benth., 1883
• Trachyphrynium Benth., 1883

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG III.

Zingiberales	Musaceae     Heliconiaceae       Strelitziaceae     Lowiaceae           Cannaceae     Marantaceae         Zingiberaceae     Costaceae

Cây phát sinh chủng loài trong phạm vi họ này.^[4]

Marantaceae

Nhánh Maranta         Ctenanthe     Stromanthe         Myrosma     Saranthe             Koernickanthe     Maranta       Hylaeanthe           Halopegia     Indianthus       Nhánh Stachyphrynium     Afrocalathea     Stachyphrynium           Ataenidia     Marantochloa       Monophyllanthe         Nhánh Calathea         Ischnosiphon     Pleiostachya         Calathea     Sanblasia         Monotagma       Goeppertia       Nhánh Donax         Phrynium     Phacelophrynium       Cominsia         Donax     Schumannianthus         Thalia       Nhánh Sarcophrynium       Trachyphrynium     Hypselodelphys       Sarcophrynium         Megaphrynium     Thaumatococcus         Nhánh Haumania Haumania

Lưu ý

Cây dong riềng (tên khoa học: Canna edulis Ker.) lấy bột để làm miến dong ở Việt Nam không thuộc họ này mà thuộc về họ Dong riềng (hay họ Chuối hoa, Cannaceae) cũng thuộc bộ Gừng.

Hoàng tinh (chữ Hán: 黄精) trong y học cổ truyền Trung Hoa (Đông y) chỉ nhiều loài thuộc chi Polygonatum, đặc biệt là loài Polygonatum sibiricum, có thân rễ làm dược liệu.

Hình ảnh

• 
• 

Tham khảo

1. Robert Brown, 1814. Maranteae. A Voyage to Terra Australis 2: 575.
2. Carl Linnaeus, 1753. Maranta. Species Plantarum 1: 2.
3. Marantaceae trong Plants of the World Online. Tra cứu ngày 01-4-2024.
4. L. Prince, W. Kress (2006). “Phylogeny and biogeography of the prayer plant family: Getting to the root problem in Marantaceae”. Aliso (22): 645-659. S2CID 746788.

Liên kết ngoài

• Tư liệu liên quan tới Marantaceae tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Marantaceae tại Wikispecies