Liên đoàn Thể thao hàng không Thế giới

Liên đoàn Thể thao hàng không Thế giới
Tên viết tắt	FAI
Thành lập	1905
Loại	Tổ chức thể thao
Vị trí	Lausanne, Thụy Sĩ
Chủ tịch	Robert Henderson[1]
Tổng thư ký	Susanne Schödel[2]
Trang web	www.fai.org

Liên đoàn Thể thao hàng không Thế giới, hay Liên đoàn Hàng không Thế giới, (tiếng Pháp: Fédération aéronautique internationale - FAI; tiếng Anh: World Air Sports Federation) là tổ chức quản lý cấp thế giới cho các môn thể thao trên không, và cũng quản lý các định nghĩa liên quan đến chuyến bay vũ trụ có con người. Tổ chức này được thành lập vào ngày 14 tháng 10 năm 1905 và có trụ sở đặt tại Lausanne, Thụy Sĩ.^[3] Liên đoàn lưu giữ các kỷ lục thế giới về hàng không trong các lĩnh vực như khí cầu, mô hình hàng không, phương tiện bay không người lái (UAV), cũng như các chuyến bay vào không gian.

Lịch sử

FAI được thành lập tại một hội nghị được tổ chức tại Paris, Pháp từ ngày 12 đến 14 tháng 10 năm 1905, theo nghị quyết được thông qua bởi Đại hội Olympic được tổ chức tại Brussels, Bỉ vào ngày 10 tháng 6 năm 1905 để kêu gọi thành lập một tổ chức liên hiệp hội "để điều chỉnh môn thể thao bay... các hội nghị hàng không khác nhau và thúc đẩy khoa học và thể thao của hàng không."^[4] Hội nghị có sự tham gia của đại diện từ 8 quốc gia: Bỉ (Câu lạc bộ Hàng không Hoàng gia Bỉ – Aero Club Royal de Belgique, thành lập năm 1901), Pháp (Câu lạc bộ Hàng không Pháp – Aéro-Club de France, 1898), Đức (Câu lạc bộ Hàng không Đức – Deutscher Aero Club e. V.), Vương quốc Anh (Câu lạc bộ Hàng không Hoàng gia – Royal Aero Club, 1901), Ý (Câu lạc bộ Hàng không Ý – Aero Club d'Italia, 1904), Tây Ban Nha (Câu lạc bộ Hàng không Hoàng gia Tây Ban Nha – Real Aero Club de España, 1905), Thụy Sĩ (Câu lạc bộ Hàng không Thụy Sĩ – Aero-Club der Schweiz, 1900) và Mỹ (Câu lạc bộ Hàng không Hoa Kỳ – Aero Club of America, 1905).

Hoạt động

FAI là cơ quan quản lý quốc tế thông qua các ủy ban cho các hoạt động sau:

• Bay biểu diễn (Commission Internationale de Voltige Aerienne – CIVA)^[5]
• Mô hình hàng không và phương tiện bay không người lái (Commission Internationale d'Aero-Modelisme – CIAM)^[6]
• Khinh khí cầu (Commission Internationale de l'Aérostation – CIA)^[7]
• Hàng không hạng nhẹ (General Aviation Commission – GAC)^[8]
• Tàu lượn (International Gliding Commission – IGC)^[9]
• Diều lượn và dù lượn (Commission Internationale de Vol Libre – CIVL)^[10]
• Máy bay bằng sức người (Commission Internationale des Aéronefs de Construction Amateur – CIACA)^[11]
• Máy bay siêu nhẹ và Dù lượn có động cơ (Commission Internationale de Microaviation – CIMA)^[12]
• Nhảy dù (International Parachuting Commission – IPC)^[13]
• Trực thăng (Commission Internationale de giraviation – CIG)^[14]

FAI thiết lập các tiêu chuẩn cho các kỷ lục trong các hoạt động. Ngoài ra, FAI còn là cơ quan giám sát các cuộc thi quốc tế ở cấp độ thế giới và lục địa, đồng thời là nhà tổ chức Thế vận hội hàng không thế giới và FAI World Grand Prix.

FAI tổ chức Hội nghị và Triển lãm thiết bị bay không người lái quốc tế FAI. Sự kiện này cung cấp một nền tảng cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân thảo luận về cách sử dụng thiết bị bay không người lái ngày nay và để tạo ra một khuôn khổ về cách chúng sẽ được sử dụng và tác động đến cuộc sống trong tương lai.

FAI cũng lưu giữ các kỷ lục được thiết lập trong các chuyến bay vũ trụ có con người, thông qua Ủy ban Kỷ lục Phi hành gia FAI (International Astronautic Records Commission – ICARE)^[15]

Định nghĩa đường Kármán

FAI xác định giới hạn giữa khí quyển Trái Đất và không gian vũ trụ, bằng định nghĩa đường Kármán, ở độ cao 100 kilômét (62 dặm; 330.000 foot) trên Trái Đất so với mực nước biển.^[16]

Kỷ lục

Tem kỷ niệm của Liên Xô mô tả Huy chương Vàng Yuri A. Gagarin do FAI thành lập

Một trong số các trách nhiệm của FAI là xác minh các chuyến bay phá kỷ lục. Để chuyến bay được đăng ký là "Kỷ lục thế giới", nó phải tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt của FAI, bao gồm điều kiện hồ sơ phải vượt quá kỷ lục trước đó theo một tỷ lệ nhất định. Kể từ cuối những năm 1930, máy bay quân sự đã thống trị một số loại kỷ lục đối với các máy bay bằng năng lượng như tốc độ, khoảng cách, tải trọng và chiều cao, mặc dù các lớp khác thường được trao cho thường dân.

Một số kỷ lục được các quốc gia tuyên bố là của riêng họ, mặc dù thành tích của họ không đáp ứng các tiêu chuẩn FAI. Những tuyên bố này thường không được cấp tình trạng của hồ sơ chính thức. Ví dụ, Yuri Gagarin giành được sự công nhận cho chuyến bay vũ trụ có người lái đầu tiên, mặc dù không đáp ứng các yêu cầu của FAI. FAI ban đầu không công nhận thành tích này vì ông đã không hạ cánh với tàu vũ trụ Vostok của mình (ông hạ cánh bằng khoang cứu hộ), nhưng sau đó, người ta nhận ra rằng Gagarin là người đầu tiên bay vào vũ trụ. FAI sau đó đã thành lập "Huy chương vàng Yuri A. Gagarin", được trao từ năm 1968.^[17]

Giải thưởng

Huy chương vàng FAI được thành lập năm 1924 và lần đầu tiên được trao vào năm 1925. Nó dành riêng cho những người đã có đóng góp to lớn cho sự phát triển của ngành hàng không bởi các hoạt động, công việc, thành tích, sáng kiến hoặc sự cống hiến của họ cho sự nghiệp hàng không. FAI cũng trao Bằng khen Paul Tissandier từ năm 1952 cho những người đã phục vụ cho sự nghiệp hàng không nói chung và hàng không thể thao nói riêng.^[17]

Các đời chủ tịch FAI

Danh sách các đời chủ tịch FAI^[18]

	Nhiệm kỳ	Ảnh	Tên	Quốc tịch
1	1905 - 1925		Roland Bonaparte	Pháp
2	1925 - 1930		Henry de La Vaulx	Pháp
3	1930 - 1941		George-Valentin Bibesco	Rumani
4	1942 - 1946		Godfrey Lowell Cabot	Hoa Kỳ
5	1946 - 1948		John Moore-Brabazon	Anh
6	1948 - 1950		William R. Enyart	Hoa Kỳ
7	1950 - 1952		A. de La Grange	Pháp
8	1952 - 1954		Cornelio Kolff	Hà Lan
9	1954 - 1956		K.J.G. Bartlett	Anh
10	1956 - 1958		Charles Sillevaerts	Bỉ
11	1958 - 1960		Jacqueline Cochran	Hoa Kỳ
12	1960 - 1962		Jacques Allez	Pháp
33	2014 - 2016		John Grubbström	Thụy Điển
34	2016 - 2018		Frits Brink	Hà Lan
35	2018 - nay		Robert Henderson	New Zealand

Danh sách thành viên chính thức cấp quốc gia

Quốc gia	Tên gọi	Năm gia nhập
Albania	Federata Shqiptare e Aeronautikës	2000
Argentina	Confederacion Argentina De Entidades Aerodeportivas	1910
Úc	Australian Sport Aviation Confederation	1948
Áo	Österreichischer Aero Club	1910
Azerbaijan	Azarbaycan Hava Va Ekstremal Idman Növlaci Federasiyasi	2000
Belarus	Беларуская федэрацыя авіяцыйнага спорту	1994
Bỉ	Aero Club Royal de Belgique	1905
Bosnia và Herzegovina	Vazduhoplovni Savez Bosne I Hercegovine	1996
Brazil	Comissão de Aerodesporto Brasileira	1919
Bulgaria	Bulgarski Natsionalen Aeroklub	1934
Canada	Aero Club of Canada	1931
Chile	Federacion Aerea De Chile	1921
Trung Quốc	中国航空运动协会	1921
Đài Loan	社團法人中華民國飛行運動總會	1990
Colombia	Federacion Colombiana De Deportes Aereos "Federaeros"	1951
Croatia	Hrvatski Zrakoplovni Savez	1992
Cuba	Aviation Club of Cuba	1927
Síp	Kypriaki Aerathlitiki Omospondia	1961
Cộng hòa Séc	Aeroklub České Republiky	1920
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên	Central Aeronautic Association of D.P.R. Korea	1959
Đan Mạch	Kongelig Dansk Aeroklub	1909
Ecuador	Club De Aeromodelismo Quito	1953
Ai Cập	Aero Club of Egypt	1911
Estonia	Eesti Lennuspordi Föderatsioon	1938
Phần Lan	Suomen Ilmailuliitto Ry	1921
Pháp	Aéro-Club de France	1905
Đức	Deutscher Aero Club e.V.	1905
Hy Lạp	Elliniki Aerathlitiki Omospondia	1931
Guatemala	Asociacion Guatemalteca De Deportes Aereos	1953
Hồng Kông	Hong Kong Aviation Club Ltd	1977
Hungary	Magyar Repülö Szövetség	1910
Iceland	Flugmálafélag Íslands	1937
Ấn Độ	Aero Club of India	1949
Indonesia	Federasi Aero Sport Indonesia	1973
Ireland	National Aero Club of Ireland	1946
Iran	Kanoone Havanavardiye Iran	1964
Israel	Aero Club of Israel	1951
Ý	Aero Club D'Italia	1905
Nhật Bản	Nippon Koku Kyokai	1919
Jordan	Royal Aerosports Club of Jordan	1980
Kazakhstan	Association of Light Aviation of the Republic of Kazakhstan	1994
Kosovo	Federata Aeronautike e Kosovës	2015
Kuwait	Kuwait Science Club	1972
Latvia	Latvijas Aeroklubs	1938
Lebanon	Aero Club du Liban	1924
Libya	Libyan Airsports Federation	1975
Lithuania	Lietuvos Aeroklubas	1931
Luxembourg	Federation Aeronautique Luxembourgeoise	1929
Malaysia	Persekutuan Sukan Udara Malaysia	1961
Mexico	Federacion Mexicana De Aeronautica, A.C.	1931
Moldova	Federatia De Parapantism Din Republica Moldova	1997
Monaco	Aero Club De Monaco	1947
Mông Cổ	Mongolian Air Sports Federation	2006
Montenegro	Vazduhoplovni Savez Crne Gore	1922
Morocco	Federation Royale Marocaine De L'Aviation Legere Et Sportive	1952
Mozambique	Aeroclube De Mocambique	1986
Nepal	Nepal Airsports Association	2002
Hà Lan	Koninklijke Nederlandse Vereniging Voor Luchtvaart	1909
New Zealand	Royal New Zealand Aero Club Inc.	1952
Bắc Macedonia	Vozduhoplovna Federacija Na Makedonija	1993
Na Uy	Norges Luftsportforbund	1909
Pakistan	All Pakistan Aero Modelling & Ultralight Association	1955
Peru	Federacion Peruana Aerodeportiva	1925
Philippines	3D Air Sports And Hobbies Association, Incorporated	1965
Ba Lan	Aeroklub Polski	1920
Bồ Đào Nha	Aero Club De Portugal	1913
Qatar	Qatar Air Sports Committee	2002
Hàn Quốc	Daehanmingook Hang Gong Hwe	1959
Romania	Federatia Aeronautica Romana	1923
Nga	Federatsia Avtsionnogo Sporta Rossii	1909
San Marino	Federazione Aeronautica Sammarinese	1971
Ả Rập Xê Út	Saudi Aviation Club	1997
Serbia	Vazduhoplovni Savez Srbije	1922
Singapore	Air Sports Federation of Singapore	1984
Slovakia	Slovenský národný aeroklub gen. M.R. Štefánika	1920
Slovenia	Letalska Zveza Slovenija	1992
Nam Phi	Aero Club of South Africa	1938
Tây Ban Nha	Real FederacIón Aeroáutica Española	1905
Thụy Điển	Svenska Flygsportförbundet	1907
Thụy Sĩ	Aero Club Der Schweiz	1905
Thái Lan	Royal Aeronautics Sports Association of Thailand	1979
Thổ Nhĩ Kỳ	Türk Hava Kurumu	1925
Tunisia	Fédération tunisienne d'Aéronautique et d'Aéromodélisme	2015
Ukraina	Federation of Aeronautical Sports of Ukraine	1992
Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất	Emirates Aviation Association	1980
Vương quốc Anh	Royal Aero Club of the United Kingdom	1905
Mỹ	National Aeronautic Association Of The USA	1905
Uzbekistan	Texnik Va Amaliy Sport Turlari Markazi	1995
Venezuela	Asociacion Venezolana De Los Deportes Aeronauticos (A.V.D.A.)	1952

Chú thích

1. “Presidents”. Fai.org. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2018.
2. “Secretaries General”. Fai.org. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
3. Home. Fédération Aéronautique Internationale. Maison du Sport International, av. de Rhodanie 54, CH-1005 Lausanne, tel [phone].
4. “The Postal History of ICAO”. Icao.int. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2017.
5. “FAI Aerobatics Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
6. “FAI Aeromodelling Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
7. “FAI Ballooning Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
8. “FAI General Aviation Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
9. “FAI Gliding Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
10. “FAI Hang Gliding & Paragliding Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
11. “FAI Amateur-Built and Experimental Aircraft Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
12. “FAI Microlight & Paramotor Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
13. “FAI Parachuting Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
14. “FAI Rotorcraft Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
15. “FAI Astronautic Records Commission”. Fai.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
16. Dr. S. Sanz Fernández de Córdoba (ngày 24 tháng 6 năm 2004). “The 100 km Boundary for Astronautics”. Fédération Aéronautique Internationale. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 8 năm 2011. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2014.
17. ^ “Awards”. Fai.org. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2018.
18. Liste des Présidents sur le site de la FAI

Tham khảo

• Website chính thức của FAI
• Brochure de présentation de la FAI 1905-1995 (1995)
• Statuts et règlements généraux de la FAI (1920)