Sư đoàn 2 Bộ binh Quân lực Việt Nam Cộng hòa

Sư đoàn 2 Bộ binh Việt Nam Cộng hòa
Phù hiệu
Hoạt động	1955-1975
Quốc gia	Việt Nam Cộng hòa
Phục vụ	Quân lực VNCH
Quân chủng	Lục quân
Phân loại	Bộ binh
Bộ phận của	Quân đoàn I và Quân khu 1 Bộ Tổng Tham mưu
Khẩu hiệu	-Chiến thắng -Vinh quang
Tham chiến	-Trận Mậu Thân -Mùa hè đỏ lửa
Các tư lệnh
Chỉ huy nổi tiếng	-Tôn Thất Đính -Dương Ngọc Lắm -Lâm Văn Phát -Tôn Thất Xứng -Nguyễn Thanh Sằng -Hoàng Xuân Lãm -Trần Văn Nhựt Quân kỳ

Sư đoàn 2 Bộ binh^[1] (tiếng Anh: 2nd Infantry Division, 2nd ID) là một trong ba đơn vị chủ lực quân trực thuộc Quân đoàn I và Quân khu 1 của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, tồn tại từ 1955 đến 1975, hoạt động và trách nhiệm bảo vệ an ninh khu vực các tỉnh phía nam của lãnh thổ Quân khu 1. Sư đoàn đã được tuyên dương công trạng 16 lần trước quân đội và đã được nhận lãnh giây biểu chương màu tam hợp trên quân kỳ Sư đoàn.

• Bộ Tư lệnh Sư đoàn đặt tại Căn cứ Chu Lai.^[2]

Lịch sử hình thành

Tiền thân Sư đoàn 2 Bộ binh là "Liên đoàn 32 Lưu động" thuộc Quân đội Liên hiệp Pháp, thành lập vào ngày 3 tháng 11 năm 1953 tại Mỹ Côi, Ninh Bình. Đến đầu tháng 1 năm 1955 Quân đội Pháp bàn giao Liên đoàn cho sĩ quan người Việt chỉ huy và người đầu tiên chỉ huy Liên đoàn là Trung tá Tôn Thất Đính. Ngày 16 tháng 1 năm 1955, Liên đoàn 32 Lưu động được lệnh giải tán và dùng làm nòng cốt đến ngày 4 tháng 2 năm 1955 thành lập "Sư đoàn 32 Bộ binh,"^[3] và Đại tá Đính^[4] tiếp tục làm Tư lệnh. Đến ngày 1 tháng 8 tháng năm 1955, một lần nữa đổi tên thành "Sư đoàn 2 Dã chiến".

Sau khi chính thể Đệ Nhất Cộng hòa được thành lập. Ngày 22 tháng 11 năm 1956 Đại tá Tôn Thất Đính bàn giao Sư đoàn lại cho Trung tá Đặng Văn Sơn và nửa năm sau, ngày 16 tháng 4 năm 1957 Trung tá Lê Quang Trọng thay thế đảm nhiệm chức vụ Tư lệnh Sư đoàn. Đến ngày 1 tháng 12 năm 1958 Sư đoàn 2 Dã chiến đổi tên lần cuối, chính thức trở thành "Sư đoàn 2 Bộ binh".^[5] Bộ tư lệnh Sư đoàn đặt tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng.

Tháng 5 năm 1965 Bộ Tư lệnh di chuyển về Quảng Ngãi và nhận trách nhiệm Khu 12 chiến thuật gồm 2 tỉnh Quảng Tín và Quảng Ngãi. Đến năm 1971 Bộ Tư lệnh Sư đoàn lại chuyển về căn cứ Chu Lai, tiếp nhận căn cứ của Sư đoàn 23 Bộ binh Hoa Kỳ.

Mùa hè năm 1972 Trung đoàn 4 Bộ binh do Đại tá Lê Bá Khiếu^[6] làm Trung đoàn trưởng đã được điều động tăng cường để giải tỏa áp lực đối phương tại vùng giới tuyến.

Sau khi hoàn thành nhiệm vụ ở giới tuyến, Trung đoàn 4 vẫn do Đại tá Khiếu làm Trung đoàn trưởng được điều từ Quảng Trị trở về để phối hợp cùng Trung đoàn 5 và Trung đoàn 6. Trung đoàn 5 do Trung tá Võ Vàng^[7] làm Trung đoàn trưởng và Trung đoàn 6 do Đại tá Phạm Văn Nghìn^[8] chỉ huy, đã mở cuộc hành quân tái chiếm các quận Quế Sơn, Tiên Phước thuộc tỉnh Quảng Tín. Đồng thời, Sư đoàn 2 phối hợp với các lực lượng Địa Phương Quân, Nghĩa Quân giải tỏa áp lực đối phương tại khu vực cao nguyên phía nam Quảng Ngãi. Từ chiến công phá tan mật khu Đỗ Xá năm 1970 cùng một số thắng lợi khác, các tỉnh Quảng Tín và Quảng Ngãi tạm thời yên tĩnh. Sư đoàn 2 tạm ngừng bắn từ năm 1973.

Trước tình hình chính trị, với áp lực của Quân đội Bác Việt tại miền Trung nên ngày 27 tháng 3 năm 1975 toàn bộ Quân khu cũng như Sư đoàn 2 tan hàng di tản ra Đà Nẵng. Và tại đây Sư đoàn 2 Bộ binh bị xóa phiên hiệu. Ngày 25/3/1975 sư đoàn được lệnh di tản ra đảo Lý Sơn để chuẩn bị ra chiếm lại Đà Nẵng. Cuối tháng 3/1975, sư đoàn được tay hải quân đưa về Hàm Tân để tái trang bị vũ khí và quân số. Giữa tháng 4/1975, sư đoàn ra tái chiếm Phan Rang. Sư đoàn tan hàng sau khi bị tràn ngập và tướng Nghi bị bắt sống. Số quân nhân còn lại về tập trung ở Vũng Tàu cho đến khi có lệnh của Dương văn Minh ra lệnh buông súng. Ngày 25/3/1975, khi đường từ Tam Kỳ về Chu Lai bị cắt đứt, một đố đơn vị đang hành quusn ở trong Tiên Phước cùng lực lượng Biệt Động Quân thuộc Liên đoàn 2 theo đường bộ ra Đà Nẵng và tan hàng tại đây.

Đơn vị trực thuộc và phối thuộc

Stt	Đơn vị	Chú thích	Stt	Đơn vị	Chú thích
1[9]	Trung đoàn 4		10	Biệt đội Quân Báo
2	Trung đoàn 5 Trung đoàn trưởng 1973-1975: Đại Tá Cẩm ngọc Huân, xuất thân Lực Luongj Đặc Biệt		11	Biệt đội Kỹ thuật Biệt đội trưởng: Đại úy Trần Trọng Tuấn
3	Trung đoàn 6		12	Biệt đội Tác chiến Điện tử Biệt đội trưởng: Thiếu tá Đỗ Đặng Đăng
4[10]	Đại đội Tổng hành dinh Đại đội Trưởng Thiếu tá Nguyễn Tri Lộc		13	Tiểu đoàn Quân y Tiểu đoàn trưởng: Thiếu tá Trần Trọng Lang
5	Đại đội Trinh sát		14	Tiểu đoàn Truyền tin Tiểu đoàn trưởng Thiếu tá Lợi
6	Đại đội Quân Cảnh		15	Tiểu đoàn Tiếp vận Tiểu đoàn trưởng: Trung tá Phan Quang Ân (Từ 1970 đến 30/4/1975)	Sau khi Trung tá Mai Xuân Tùng bị thương vì tai nạn giao thông
7	Đại đội Công vụ		16	Tiểu đoàn Công binh chiến đấu Tiểu đoàn trưởng: Trung tá Mông
8	Đại đội Quân vận (Quân xa) Đại đội trưởng: Đại úy Lợi		17	Trung đoàn Pháo binh	Các Tiểu đoàn: 20 (155ly), 21, 22, 23 (105ly). Phối thuộc và dưới sự điều động của Tư lệnh Sư đoàn
9	Đại đội Hành chính Tài chính		18	Thiết đoàn 4	Thuộc "Lữ đoàn 1 Kỵ binh". Phối thuộc và dưới sự điều động của Tư lệnh Sư đoàn

Bộ Tư lệnh Sư đoàn và Chỉ huy Trung đoàn tháng 3/1975

Stt	Họ và Tên	Cấp bậc	Chức vụ	Chú thích
1	Trần Văn Nhựt Võ bị Đà Lạt K10	Chuẩn tướng	Tư lệnh
2	Hoàng Tích Thông[11] Võ khoa Thủ Đức K4[12]	Đại tá	Tư lệnh phó
3	Nguyễn Khoa Bảo[13] Võ bị Đà Lạt K10		Tham mưu trưởng
4	Trương Đăng Liêm[14] Võ khoa Thủ Đức K3		Chỉ huy Trung đoàn 4	Sau khi Sư đoàn 2 (trong đó có Trung đoàn 4) tan rã ở miền Trung. Ông được bổ nhiệm làm Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng Bình Thuận thay thế Đại tá Ngô Tấn Nghĩa[15]
5	Tôn Thất Lữ		Chỉ huy Trung đoàn 5
6	Tôn Thất Hổ	Trung tá	Chỉ huy Trung đoàn 6

Trung đoàn Pháo binh

• Đơn vị phối thuộc

Stt	Họ và Tên	Cấp bậc	Chức vụ	Đơn vị	Chú thích
1	Lê Thương[16] Võ khoa Thủ Đức K5	Đại tá	Chỉ huy trưởng	Bộ chỉ huy Trung đoàn
2	Nguyễn Viết Thuẫn Võ khoa Thủ Đức K5	Trung tá	Chỉ huy phó	nt
3	Chu Mạnh		Tiểu đoàn trưởng	Tiểu đoàn 23
4	Nguyễn Văn Hà Võ bị Đà Lạt K12			Tiểu đoàn 21
5	Thái Thành Hội Võ bị Đà Lạt K13	Thiếu tá		Tiểu đoàn 22
6	Huỳnh Nứa			Tiểu đoàn 20

Tư lệnh Sư đoàn qua các thời kỳ

Stt	Họ và Tên	Cấp bậc	Tại chức	Chú thích
1	Tôn Thất Đính Võ bị Huế K1	Trung tá[17] Đại tá (2/1955)	1/1955-11/1956	Giải ngũ năm 1966 ở cấp Trung tướng
2	Đặng Văn Sơn[18] Hạ sĩ quan Pháp	Trung tá	11/1956-6/1957	Giải ngũ năm 1964 ở cấp Đại tá
3	Lê Quang Trọng[19] Võ bị Huế K2		6/1957-8/1958	Giải ngũ năm 1963 ở cấp Đại tá
4	Dương Ngọc Lắm Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Trung tá Đại tá (10/1959)	8/1958-6/1961	Giải ngũ năm 1964 ở cấp Thiếu tướng
5	Lâm Văn Phát Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Đại tá Thiếu tướng (11/1963)	6/1961-6/1963	Giải ngũ năm 1965 ở cấp Thiếu tướng. Ngày 29 tháng 4 năm 1975 tái ngũ được thăng cấp Trung tướng
6	Trương Văn Chương[20] Sĩ quan Đồng hóa	Đại tá	6/1963-12/1963	Giải ngũ cùng cấp năm 1965
7	Tôn Thất Xứng Võ bị Huế K1	Đại tá Thiếu tướng (2/1964)	12/1963-2/1964	Giải ngũ năm 1967 ở cấp Thiếu tướng
8	Ngô Dzu Võ bị Huế K2	Đại tá Chuẩn tướng (5/1964) Thiếu tướng (6/1966)	1/1964-7/1964	Giải ngũ năm 1974 ở cấp Trung tướng
9	Nguyễn Thanh Sằng Võ bị Huế K2	Đại tá	7/1964-10/1964	Giải ngũ năm 1973 ở cấp Thiếu tướng
10	Hoàng Xuân Lãm Võ bị Đà Lạt K3	Chuẩn tướng Thiếu tướng (11/1965)	10/1964-1/1967	Sau cùng là Trung tướng Phụ tá Tổng trưởng Quốc phòng
11	Nguyễn Văn Toàn Võ bị Đà Lạt K5	Đại tá Chuẩn tướng (6/1968) Thiếu tướng (11/1970)	1/1967-1/1972	Sau cùng là Trung tướng Tư lệnh Quân đoàn III
12	Phan Hòa Hiệp Võ bị Địa phương Trung Việt Huế K2	Đại tá Chuẩn tướng (1/2972)	1/1972-8/1972	Sau cùng là Chuẩn tướng Trưởng đoàn Quân sự 2 bên
13	Trần Văn Nhựt	Đại tá Chuẩn tướng (11/1972)	8/1972-4/1975	Tư lệnh sau cùng

Chú thích

1. 2nd Division
2. Chu Lai là một căn cứ quân sự lớn nằm ở phía nam tỉnh Quảng Tín, trước năm 1972 là nơi đóng quân của một đơn vị quân đội Mỹ cấp Sư đoàn. Vị trí này được coi như Hậu cứ của Sư đoàn 2 Bộ binh.
3. Theo Nghị định số 041 1P/NĐ của Thủ tướng Ngô Đình Diệm.
4. Thăng cấp Đại tá ngày 1 tháng 2 năm 1955.
5. Thời điểm này, Tư lệnh Sư đoàn là Trung tá Dương Ngọc Lắm.
6. Đại tá Lê Bá Khiếu sinh năm 1934 tại Thừa Thiên, tốt nghiệp khóa 4p Võ khoa Thủ Đức (khóa 10B trừ bị Đà Lạt).
7. Trung tá Võ Vàng sinh năm 1940 tại Quảng Ngãi, tốt nghiệp khóa 17 Võ bị Đà Lạt.
8. Đại tá Phạm Văn Nghìn sinh năm 1933 tại Ninh Bình, tốt nghiệp khóa 10 Võ bị Đà Lạt.
9. Từ số 1 đến số 3 là các đơn vị "Tác chiến" trực thuộc Sư đoàn.
10. Từ số 4 đến số 18 là các đơn vị Yểm trợ trực thuộc Sư đoàn.
11. Đại tá Hoàng Tích Thông sinh năm 1928 tại Hà Nội.
12. Trường Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức.
13. Đại tá Nguyễn Khoa Bảo sinh năm 1935 tại Thừa Thiên.
14. Đại tá Trương Đăng Liêm sinh năm 1932 tại Thừa Thiên.
15. Đại tá Ngô Tấn Nghĩa sinh năm 1926 tại Mỹ Tho, tốt nghiệp khóa 9 Võ bị Đà Lạt.
16. Đại tá Lê Thương sinh năm 1927 tại Lào, tốt nghiệp khóa 5 Võ khoa Thủ Đức
17. Cấp bậc khi nhậm chức.
18. Đại tá Đặng Văn Sơn sinh năm 1916 tại Huế.
19. Đại tá Lê Quang Trọng sinh năm 1925 tại Thừa Thiên.
20. Đại tá Trương Văn Chương sinh năm 1919 tại Kiến Hòa, nguyên là sĩ quan Lực lượng Giáo phái Cao Đài. Năm 1954 chuyển sang phục vụ Quân đội Quốc gia được đồng hóa cấp bậc Thiếu tá mang số quân 39/100635. Năm 1956 được đi học khóa Chỉ huy Tham mưu tại Học viện Fort Leavenworth, Kansas, Hoa Kỳ

Xem thêm

• Lục quân Việt Nam Cộng hòa

Tham khảo

• Trần Ngọc Thống, Hồ Đắc Huân, Lê Đình Thụy (2011). Lược sử Quân lực Việt Nam Cộng hòa.

Liên kết

• Thời ở Sư đoàn 2 Bộ binh