Tạ Hữu Yên

Tạ Hữu Yên
Sinh	tháng 7 năm 1927 Hoa Lư, Ninh Bình
Mất	30 tháng 5 năm 2013 Hà Nội, Việt Nam
Bút danh	Lê Hữu Xuân Hữu Đông Xuân Cử Tạ[1]
Nghề nghiệp	Nhà văn, nhà thơ
Tác phẩm nổi bật	Đôi dép Bác Hồ (bài hát), Đất nước, Anh về cùng mùa hoa, Cảm xúc tháng Mười

Tạ Hữu Yên (tháng 7 năm 1927 – 30 tháng 5 năm 2013) là một nhà văn, nhà thơ, Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông được xem là nhà thơ có số bài thơ được phổ nhạc nhiều nhất Việt Nam. Ông còn có các bút danh: Lê Hữu, Xuân Hữu, Đông Xuân, Cử Tạ.^[1]

Tiểu sử và sự nghiệp

Tạ Hữu Yên sinh tháng 7 năm 1927,^[1] quê ở xã Ninh An, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình.^[2] Năm 1948, ông nhập ngũ quân đội và công tác tại tỉnh đội Ninh Bình.^[3] Sau đó, ông học Khoa báo chí, trường Tuyên giáo Trung ương khóa 1962 – 1964, rồi trở thành cán bộ, sau đó là trưởng phòng phát thanh địch vận, Cục Nghiên cứu, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và là cán bộ biên tập phòng Văn nghệ Nhà xuất bản Quân đội nhân dân.^[3][4] Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, vào năm 1977 ông được kết nạp Hội Nhà văn Việt Nam.^[5] Trước khi nghỉ hưu năm 1989, Tạ Hữu Yên mang quân hàm Đại tá.^[4][6]

Tạ Hữu Yên xuất hiện lần đầu trên báo vào năm 1962, với bài thơ "Quê mới". Kể từ đó, ông sáng tác hơn 50 đầu sách^[7] và nhiều bài thơ, trong đó nổi bật là Đôi dép Bác Hồ (1969), Anh về cùng mùa hoa (1980), Đất nước (1984).^[8] Ông đã nhận nhiều giải thưởng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Bộ Lao động, thương binh và Xã hội Việt Nam. Tạ Hữu Yên cũng được xem là nhà thơ có số bài thơ được phổ nhạc nhiều nhất Việt Nam (với hơn 160 bài thơ).^[9][10] Ông mất ngày 30 tháng 5 năm 2013 tại Hà Nội, an táng tại quê nhà.^[3][11]

Năm 2017, nhà thơ Tạ Hữu Yên được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cho toàn bộ các tác phẩm của ông.

Nhận xét và đánh giá

Thơ Tạ Hữu Yên dung dị, hàm xúc, tài hoa, giàu nhạc điệu, lại gần gũi với thiên nhiên, với con người, đặc biệt là những tình cảm, lòng kính yêu mà nhà thơ đã dành cho quê hương, Đảng Cộng sản Việt Nam hay chủ tịch Hồ Chí Minh, được xem là tấm gương cho nền văn học Ninh Bình.^[6][12] Cho đến những năm cuối đời, Tạ Hữu Yên vẫn cố gắng viết sách, làm thơ và đóng góp cho quê hương.^[9][10]

Bài thơ "Anh về cùng mùa hoa" của Tạ Hữu Yên, sáng tác năm 1980, được đưa vào chương trình sách giáo khoa cũ của Việt Nam, được xem là bài thơ hay và đã đi vào lòng nhiều thế hệ học sinh Việt Nam.^[5][13][14] Ngoài ra, bài thơ "Đôi dép Bác Hồ" (sáng tác năm 1969), "Cảm xúc tháng Mười" (sáng tác năm 1974) hay bài "Đất nước" (sáng tác năm 1984) cũng đã được phổ nhạc trở thành những bài hát nổi tiếng của Việt Nam.^[15][16][17]

Tác phẩm tiêu biểu

• Bài thơ chính nghĩa (1951)
• Tiếng ca xanh (1978)
• Nỗi nhớ ngày thường (1987)
• Ngọn súng biên phòng (trường ca, 1983)
• Thung lũng lửa và hoa (trường ca, 1988)
• Nữ tướng Việt Nam (truyện kể 1991)^[4]
• Nhớ Bác (2001)
• Vẻ đẹp đời thường Hồ Chí Minh (sách, 2011)^[18]
• Võ Nguyên Giáp – Vị Đại tướng văn võ song toàn (sách, 2011)^[10]
• Hai Vầng Trăng
• Nhớ giọng hát Bác Hồ

Xem thêm

• Văn An (nhạc sĩ)
• Phạm Minh Tuấn
• Đôi dép Bác Hồ

Chú thích

1. ^ Tạ Hữu Yên - trang viết nào cũng nặng tình đất nước Báo Quân đội nhân dân. Truy cập 28 tháng 12 năm 2015.
2. Đặng Hữu Vân 2009, tr. 80
3. ^ Nhà thơ Tạ Hữu Yên qua đời, Đài tiếng nói Việt Nam, truy cập 28 tháng 12 năm 2015.
4. ^ Nhà thơ Tạ Hữu Yên qua đời, VNExpress, truy cập 28 tháng 12 năm 2015.
5. ^ Nhà thơ Tạ Hữu Yên - Tác giả "Anh về cùng mùa hoa" qua đời, Dân Trí đăng lại bài của Thể thao&Văn hóa truy cập 28 tháng 12 năm 2015, bản gốc.
6. ^ Vĩnh biệt Tạ Hữu Yên-người con tài hoa đất Cố đô, báo Ninh Bình truy cập 28 tháng 12 năm 2015.
7. Nhà thơ Tạ Hữu Yên: Ra đi khi "chỉ tiêu" đã... vượt Bó Văn Nghệ công an.
8. Kỷ lục về số bài thơ được phổ nhạc Lưu trữ 2016-01-19 tại Wayback Machine Chuyên trang EURO 2012 - Báo Thể thao Văn hóa.
9. ^ Nhà thơ Tạ Hữu Yên: Làm thơ không chờ cảm hứng, Văn Nghệ Công An
10. ^ Nhà thơ Tạ Hữu Yên: 'Ong thợ' tuổi tám tư, VNExpress giải trí. Truy cập 14 tháng 7 năm 2011.
11. Nhà thơ Tạ Hữu Yên qua đời, báo Thanh Niên
12. “Diệu kỳ những vần thơ viết về Đảng”. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 12 năm 2015.
13. “Nhà thơ Tạ Hữu Yên: Đưa cây đào Tô Hiệu vào thơ (Bài 1)”. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2015.
14. Cây đào bất tử
15. “Nghe "Đôi dép Bác Hồ" nhớ Văn An”. Báo Điện tử Đài Tiếng nói Việt Nam. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2012. Truy cập 7 tháng 2 năm 2015.
16. Vĩnh biệt người chắp cánh thơ cho nhạc Tuổi Trẻ truy cập 29 tháng 12 năm 2015
17. Nhà thơ "Cảm xúc tháng Mười" luôn hướng thiện Lưu trữ 2016-03-09 tại Wayback Machine Sức khỏe&đời sống.
18. Vẻ đẹp đời thường Hồ Chí Minh^{[liên kết hỏng]}, Thư viện tỉnh Hậu Giang

Thư mục

• Đặng Hữu Vân (2009), Ngữ văn Ninh Bình, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Ninh Bình
• Các nhà thơ Việt Nam thế kỷ XX, Hà Nội: Nhà xuất bản Lao động, 2001
• Tuyển tập Tạ Hữu Yên, Hà Nội: Nhà xuất bản Văn học, 2007

Liên kết ngoài

• Nhớ nhà thơ Tạ Hữu Yên - Cảm xúc nhân đôi trên báo Sài Gòn giải phóng
• Vĩnh biệt nhà thơ Tạ Hữu Yên Lưu trữ 2016-02-07 tại Wayback Machine trên báo Kinh tế đô thị
• Khắc thơ sai chính tả tại Tượng đài Mẹ Việt Nam Anh hùng trên báo Người lao động
• Giai thoại văn nghệ sĩ: Hai nhà thơ và tám "miếng võ" Lưu trữ 2016-01-24 tại Wayback Machine trên VOV
• Nhớ cặp tác giả "Tháng ba Tây Nguyên", báo Lao động.