Văn Chung (nhạc sĩ)

Văn Chung
Văn Chung
Tên khai sinh	Mai Văn Chung
Sinh	20 tháng 6 năm 1914; Tân Hưng, Tiên Lữ, Hưng Yên, Liên bang Đông Dương
Mất	27 tháng 8, 1984 (70 tuổi); Hà Nội
Thể loại	Nhạc tiền chiến, nhạc đỏ
Nghề nghiệp	Nhạc sĩ
Bài hát tiêu biểu	Bóng ai qua thềm, Tiếng sáo chăn trâu, Bên hồ liễu

Nhạc sĩ Văn Chung (1914 - 1984) thuộc thế hệ tiên phong của nền tân nhạc Việt Nam, ông là tác giả của những nhạc phẩm nổi tiếng Bóng ai qua thềm, Trên thuyền hoa...^[1]

Văn Chung tên thật là Mai Văn Chung, sinh ngày 20 tháng 6 năm 1914, quê quán ở huyện Phù Tiên, tỉnh Hải Hưng, nay thuộc Tp Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Khởi đầu con đường âm nhạc với những kiến thức ít ỏi tự học, ông chơi mandoline, contrebasse cho các tiệm nhảy ở Hà Nội. Sau đó Văn Chung cùng Lê Yên và Doãn Mẫn thành lập nhóm Tricéa, cùng nhau trình diễn và sáng tác. Năm 1935 ông viết bản nhạc đầu tay Tiếng sáo chăn trâu. Sau đó cùng các thành viên của Tricéa, ông tiếp tục sáng tác những bản như Bên hồ liễu (1936), Bóng ai qua thềm (1937), Hồ xuân và thiếu nữ (1939). Ngoài ra, ông còn tham gia Đoàn kịch Anh Vũ với những nghệ sĩ nổi tiếng như Thế Lữ, Song Kim, Phạm Văn Đôn, Nguyễn Xuân Khoát...

Sau Cách mạng tháng Tám, ông về làm việc tại Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam. Và khi toàn quốc kháng chiến bùng nổ, Văn Chung cùng các văn nghệ sĩ lên chiến khu, phụ trách văn nghệ trong một số đơn vị quân đội và sau đó chuyển về Đoàn văn công Tổng cục Chính trị. Trong khoảng thời gian 1945-1954, ông sáng tác không nhiều và không có ca khúc nào gây được tiếng vang. Hòa bình lập lại, ông về công tác tại Bộ Văn hóa, từ 1964 ông là giám đốc Nhà hát Giao hưởng - Hợp xướng - Nhạc vũ kịch Việt Nam. Ông còn là uỷ viên thường vụ Ban chấp hành Hội nhạc sĩ Việt Nam khoá II.

Giai đoạn sau 1954, ông lại sáng tác mạnh mẽ. Ca khúc của ông đề cập đến nhiều đề tài, nhưng về đề tài nông thôn kháng chiến, ông có nhiều ca khúc thành công như: Hò dân cày (1954), Gái thôn Đoài, trai thôn Thượng (1956), Tính hẹn cùng Tình (1959), Ba cô gái đảm (1966), Lúa cấy thẳng hàng (1966)...

Văn Chung cũng có nhiều ca khúc viết cho thiếu nhi thành công như Lỳ và Sáo, Lượn tròn lượn khéo, Đếm sao, Trăng theo em rước đèn, Ếch ộp, Trăng xinh ngoan... và một vài kịch hát Sói xám ăn gì?, Miu vàng của mẹ, Những đoá hoa xuân... Ông còn viết một số nhạc phẩm khí nhạc như Tiếng sáo quê hương (cho flute), Hương lúa (cho piano), nhạc cho kịch thơ Lam Sơn tụ nghĩa, nhạc cho một số bộ phim. Ông đã xuất bản tuyển tập Quê tôi giải phóng (Nhà xuất bản Văn Hoá, 1974), Tuyển chọn ca khúc Văn Chung (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1974) và album tác giả Văn Chung.

Văn Chung mất ngày 27 tháng 8 năm 1984 tại Hà Nội. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007 và Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2012.

Tác phẩm

Ăn no đánh thắng (1954)
Ba cô gái đảm (1966)
Bác đời đời vẫn sống
Bẽ bàng
Bên hồ liễu (1936)
Bóng ai qua thềm (1937)
Bướm ơi
Cả nước đi bầu
Cấy lúa xuân
Chào cô cháu về
Cô thợ xây còn nhớ
Cười trong nắng xuân
Đếm sao (1947)
Đóa hồng nhung
Đôi mắt huyền
Đội máy cày quê ta
Đợi anh về
Ếch ộp
Gái thôn Đoài, trai thôn Thượng (1956)
Hãy giữ gìn lấy Việt Nam
Hè về tươi sáng thêm lên
Hò dân cày (1954)
Hồ Vị Xuyên
Hồ xuân và thiếu nữ (1939)
Khúc ca ban chiều
Lời ca gửi Hà Nội
Lúa cấy thẳng hàng (1966)
Lượn tròn lượn khéo (1959)
Lỳ và Sáo (1947)
Mừng xuân thống nhất
Nhớ lời thơ Bác
Những ngôi sao trên mặt đất
Nông trường chúng tôi đẹp nắng trung du
Núi rừng sáng mãi tên em
Phút giao ca
Pỉ noọng ơi (1950)
Quả trứng tròn
Quân trung du
Quê tôi giải phóng
Rặng nhãn Bác Hồ
Sóng vàng
Thằng Nhai thằng Nha
Thơm ngát hương chè
Tiếng sáo chăn trâu
Tiếng võng kêu
Tính hẹn cùng Tình (1959)
Trăng theo em rước đèn
Trăng xinh ngoan
Trên thuyền hoa
Từng bước đi vững chắc
Vào Đông Khê
Vun trồng những tương lai
Xin lỗi và cảm ơn
Yêu lắm Sơn Hà

Và một số kịch hát: Miu vàng của mẹ, Những đoá hoa xuân, Sói xám ăn gì? cùng nhạc phẩm khí nhạc Tiếng sáo quê hương (cho flute), Hương lúa (cho piano).

Chú thích

^ baotintuc.vn (20 tháng 6 năm 2014). “Nhạc sĩ Văn Chung và những bài hát đi cùng năm tháng”. baotintuc.vn. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2023.

Liên kết ngoài

[1] tintuc.vn (20 tháng 6 năm 2014). “Nhạc sĩ Văn Chung và những bài hát đi cùng năm tháng”. baotintuc.vn. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2023.

[1]