Zaporizhzhia (vùng)

Bài này viết về vùng lịch sử. Đối với tỉnh hiện tại, xem Zaporizhzhia (tỉnh). Đối với khu vực khác, xem Zaporizhzhia (định hướng).

Zaporizhzhia
—  Vùng lịch sử  —
Huy hiệu
Từ nguyên: Bên ngoài các ghềnh của sông Dnepr
Zaporizhzhia (vàng) tại Ukraina hiện tại
Zaporizhzhia
Quốc gia	Ukraina Nga
Vùng	Đông Ukraina Nam Ukraina Nam Nga
Thủ phủ	Sich Zaporizhia
Bộ phận	Dnipropetrovsk, Kirovohrad, Zaporizhzhia, Donetsk, Luhansk, Kherson, Mykolaiv, Rostov

Bohdan Khmelnytsky là "thái thú Zaporohscensis" (1651)

Zaporizhzhia năm 1760

Bản đồ các vùng lịch sử của Ukraina

Zaporizhzhia hay Zaporozhzhia (tiếng Ukraina: Запоріжжя, đã Latinh hoá: Zaporizhzhia) là một khu vực lịch sử ở trung-đông Ukraina bên dưới các ghềnh sông Dnepr, tên gọi có nghĩa đen là "(lãnh thổ) bên kia các ghềnh".

Từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 18, vùng Zaporizhzhia hoạt động như một lãnh thổ Cossack gần như một cộng hòa bán độc lập, với trung tâm là Sich Zaporizhia. Vùng Zaporizhzhia hiện tương ứng với tỉnh Dnipropetrovsk, phần lớn các tỉnh Zaporizhzhia và Kirovohrad, cũng như một phần của các tỉnh Kherson và Donetsk của Ukraina.

Tên gọi

Khu vực này được chính thức gọi là "Vùng đất tự do của Quân đoàn Hạ Zaporizhzhia" (tiếng Ukraina: Вольності Війська Запорозького Низового, tiếng Ba Lan: Zaporoże; Dzikie Pola (Cánh đồng hoang hoặc Đồng bằng hoang dã), tiếng Nga: Запоро́жье, đã Latinh hoá: Zaporož'je). Vùng còn được gọi là Cánh đồng hoang, Novorossiya (ở Nga) và những tên khác.

Nguồn gốc

Theo Hiệp định đình chiến Andrusovo năm 1667, khu vực này nằm dưới chủ quyền chung của cả nước Nga Sa hoàng và Vương quốc Ba Lan. Đến năm 1686, với việc ký kết Hiệp ước Hòa bình vĩnh viễn, vùng được chuyển sang dưới quyền thống trị của Nga. Vào những năm 1750, chính quyền Nga đã phê chuẩn việc thành lập Tân Serbia với vai trò một biên giới quân sự ở phần phía tây bắc của vùng, ngay trên biên giới với Thịnh vượng chung Ba Lan-Litva. Ngay trước khởi nghĩa Koliivshchyna, chính quyền Nga đã thành lập tỉnh Novorossiya, trung tâm là Kremenchuk, bao gồm các lãnh thổ của Tân Serbia, Slavo-Serbia và các phần phía bắc của vùng Zaporizhzhia.

Lịch sử

Zaporizhzhia - Malorossiya (Tiểu Nga) (bưu thiếp)

Zaporizhzhia là tên của lãnh thổ nhà nước Cossack, Quân đoàn Zaporozhia, có thủ đô Sich Zaporizhia được phòng thủ kiên cố. Từ thế kỷ 15 đến cuối thế kỷ 17, nó đã bị tranh giành giữa nước Nga Sa hoàng, Vương quốc Ba Lan và Đế quốc Ottoman, cũng như các Hetman của Thượng Ukraina (sau 1648). Trong phần lớn thời gian đó, vùng được Ba Lan kiểm soát về mặt danh nghĩa, nhưng hiếm khi yên bình và được nhiều người (từ quan điểm của các chính phủ yêu sách) coi là hỗn loạn và nguy hiểm, là nơi ẩn náu của những kẻ sống ngoài vòng pháp luật và kẻ cướp. Tuy nhiên, trong con mắt của nhiều người dân Ukraina, đây là miền đất hứa của những anh hùng và những người tự do (như được mô tả sau này trong thơ của Taras Shevchenko).

Ngoài nhiều cuộc xâm lược của các nước láng giềng, cư dân của Zaporozhia phải đối phó với dòng người định cư mới từ mọi hướng và xung đột giữa szlachta (quý tộc Ba Lan) và những người Cosack độc lập vốn dĩ được hưởng một loại quyền tự trị trong khu vực. Hơn nữa, người Cossack thường đột kích vào các vùng đất giàu có gần đó của Đế quốc Ottoman, trả đũa các cuộc tấn công bắt nô lệ liên tục của người Tatar nhằm vào các lãnh thổ Ukraina xa về phía tây như Galicia, điều này lại kích động các cuộc đột kích của người Tatar là chư hầu của Ottoman.

Quang cảnh Alexandrovsk cuối thế kỷ 19.

Quân đoàn Hạ Zaporozhia có tính độc lập hơn tập trung tại Sich Cũ (Stara Sich). Năm 1709, Sa hoàng Pyotr I ra lệnh phá hủy Sich Cũ, buộc người Cossack Zaporozhia phải chạy đến Oeshky, trên Biển Đen thuộc lãnh thổ Ottoman. Năm 1734, Nga cho phép người Cossack tái lập nước cộng hòa của họ với tư cách là Vùng đất tự do của Quân đoàn Zaporozhia, có trụ sở tại Sich Mới (Nova Sich), nhưng đưa nhiều người định cư nước ngoài vào và tiêu diệt Sich vĩnh viễn vào năm 1775, hợp nhất lãnh thổ vào Novorossiya.

Trong dân cư vào cuối những năm 70 đến đầu những năm 80 thế kỷ XVIII của vùng đất Zaporizhzhia cũ sau khi thanh lý Sich Zaporozhia (1775), người Ukraina chiếm ưu thế. Năm 1779, họ chiếm 64,36% tổng dân số của vùng này. Vị trí thứ hai trong số các nhóm dân tộc khác là người Hy Lạp (13,76%), tiếp theo là người Armenia (10,61%) và người Nga (8,09%).^[1]

Kinh tế

Một số nhà sử học ước tính rằng túp lều của một nông dân trung bình không tồn tại quá 10 năm.^[2] Ví dụ, trong những năm 1605–1633, vùng đất Ruthenia Đỏ có 100.000 người bị Ottoman bắt làm tù binh và 24.000 người chết; trong nửa đầu thế kỷ 17, Thịnh vượng chung Ba Lan-Litva, kiểm soát Zaporizhzhia, đã mất khoảng 300.000 người do các cuộc tấn công của Ottoman.^[2]

Di sản

Theo tên vùng này, thành phố Zaporizhzhia đã nhận được tên của nó vào năm 1921, trước đây được gọi là Aleksandrovsk.

Ghi chú

1. Vladymyr Kabuzan (1976). Заселение Новороссии (Екатеринославской и Херсонской губерний) в XVIII — первой половине XIX в. (1719—1858 гг.). Nauka. tr. 133.
2. ^ Podhorodecki, Leszek (1978). Stanisław Koniecpolski ok. 1592–1646. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. P.148-150

Liên kết ngoài

• Zaporizhia at the Encyclopedia of Ukraine
• Mytsyk, Yu. Free lands of the Zaporizhian Host, the Lower. Encyclopedia of History of Ukraine.