Favara (Zaragoza)

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Favara
Favara de Matarranya
Fabara
Municipio d'Aragón
Bandera Escudo d'armas
O Mausoleu romano de Fabara
O Mausoleu romano de Fabara.
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Baixo Aragón-Casp
Partiu chudicial Casp
Superficie 101,63 km²
Población
 • Total

1065 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

242 m.
Distancia
 • 29 km
 • 127 km

enta Casp
enta Zaragoza
Alcalde Francisco Javier Domenech Villagrasa
Codigo postal 50793
Parroquial
 • Archidiocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Zaragoza
Casp
Sant Chuan Baptista
Ríos Matarranya
Coordenadas
Favara ubicada en Aragón
Favara
Favara
Favara en Aragón
Web oficial

Favara (en catalán Favara de Matarranya, en castellano Fabara) ye un municipio aragonés en a provincia de Zaragoza, ubicato en a comarca d'o Baixo Aragón-Casp.

A suya población ye de 1.225 habitants (2009) en una superficie de 101,63 km², con una densidat de población de 12,05 hab/km².

Cheografía

[editar | modificar o codigo]

A localidat de Favara ye situata a 242 metros d'altaria sobre o ran d'o mar y as suyas cordenadas son 41º10' N 0º10' E. Se troba a una distancia de 127 km enta l'este d'a ciudat de Zaragoza, y a 29 km d'a capital d'a suya comarca, Casp. Historicament se considera integrant d'a rechión d'a Francha Oriental d'Aragón, caracterizata lingüisticament por o emplego d'o catalán.

O barrio urbano se devanta practicament en a marguin d'o río Matarranya, mientres que o río Algars fa parte d'o limite oriental d'a comarca, que ye igualment muga con Catalunya.

O suyo termin municipal muga a lo norte con Nonasp, a l'este con Batea, a lo sud con Maella y a l'ueste con Casp.

Nonasp
Casp Favara Batea
Maella

Ye muito común l'apellito Panillo.

O chacimiento arqueolochico de Roquizal del Rullo ye considerato d'entre os chacimiento d'a Edat de Fierro mas importants d'Aragón.

D'epoca romana tenemos o Mausoleu de Lucio Emilio Lupo, uno d'os millors eixemplos d'arquitectura funeraria de l'Imperio Romano, declarato molimento nacional en 1931.

Manimenos a primera mención d'o lugar ye d'o sieglo XIII. Dica 1428 perteneixió a os Calatravos d'Alcanyiz.

Etimolochía

[editar | modificar o codigo]

O nombre Favara provién d'una tribu berber dita Hawwara, que tenió bels establimientos en Levant.

Luengas y parla

[editar | modificar o codigo]

En Favara se charra catalán nordoccidental, con bel caracter meridional.

La influencia aragonesa se manifiesta en lo verbo puyar en cuenta de pujar y en l'apichat de la G: txove, txermà, coincidindo con la parla de Maella. Manimenos, a diferencia de lo maellán y coincidindo con l'apichat de La Fraixneda, no plega a enchordir la S sonora.

Bi ha castellanismos no guaire frecuents en las parlas de lo Matarranya como amarill y llevar en cuenta de groc y portar.

Demografía

[editar | modificar o codigo]
Evolución demografica
1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - 1.239 1.225 1.218 1.227 1.246

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
1.198 1.195 1.173 1.221 1.230 1.228 1.225 1.255 1.263

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
1.255 1.276 1.231 1.227 1.184 1.172 1.152 1.125 1.109

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
1.096 1.088 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers

[editar | modificar o codigo]
Eleccions municipals
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
Partido de los Socialistas de Aragón 5
Partido Popular 4
Total 9
Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Pedro Canceller Buson [1] Independient
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072011 Francisco Javier Domenech Villagrasa Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 Francisco Javier Domenech Villagrasa Partido de los Socialistas de Aragón
20152019
20192023
20232027 Juan Jesús Villalba Forner [2] Aragón Existe

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]
  • Quintana, Artur: Els parlars del Baix Matarranya, en Estudis de Llengua i Literatura Catalanes, XIV. Publicacions de l'Abadia de Montserrat, Barcelona, pàg. 155-187. 1987.


 
Municipios d'a comarca Baixo Aragón-Casp
Casp | Chiprana | Favara | Fayón | Maella | Nonasp