Lepe

Lepe
Alministración
País	España
Autonomía	Andalucía
Provincia	Provincia de Huelva
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Lepe ^(es)	Juan Manuel González Camacho ^(es)
Nome oficial	Lepe (es)[1]
Códigu postal	21440 y 21449
Xeografía
Coordenaes	37°15′N 7°12′W / 37.25°N 7.2°O / 37.25; -7.2
Lepe Lepe (España)
Superficie	128 km²
Altitú	18 m
Llenda con	Isla Cristina, Villablanca, Ayamonte, Sanlúcar de Guadiana y Cartaya
Demografía
Población	28 813 hab. (2023) - 14 027 homes (2019) - 13 404 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de Provincia de Huelva
Densidá	225,1 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
Llocalidaes hermaniaes	Olecko
lepe.es

Lepe ye un conceyu español de la provincia d'Huelva, Andalucía. Según l'INE, nel añu 2016 cuntaba con una población de 27.409 habitantes^[2]. La so estensión superficial ye de 127,94 km² y tien una densidá de 211'45 hab./km². Ye'l conceyu más pobláu de la provincia tres la capital.

Fundada polos fenicios nun pequeñu valle xunto al ríu Piedras, Lepe foi poblada por romanos y árabes, calteniendo patrimoniu históricu d'estes dómines. Marineros leperos y venceyaos a la villa de Lepe intervienen nel descubrimientu y la conquista d'América, ente los que destaca Rodrigo Pérez de Acevedo. Otros leperos de sonadía son Álvaro Alonso Barba, Cristóbal Méndez, Manuel Vela y Fray José Oria Castañeda.

La demografía lepera creció rápido por cuenta de la inmigración, que yá supón el 19% del padrón municipal. El mayor incentivu de la mesma foi'l cultivu de la fresa, anque anguaño'l sector económicu en puxanza ye'l turismu, dende la creación d'Islantilla, mancomunidado con Isla Cristina ya incluyíu en dambos términos municipales.

Los nucleos menores de Lepe son La Barca, Pinares de Lepe, El Tarrón, La Antilla y la parte d'Islantilla del términu municipal de Lepe, aumentando estos dos últimos la población pel branu de forma considerable debíu al turismu. El Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido ye'l principal esponente de patrimoniu natural del conceyu, dientro del cual asítiase la sablera de Nuevu Aveséu, virxe y nudista.

Del so términu municipal cabo mentar los sos 24 km de sablera (La Antilla, Nuevu Aveséu y la parte oriental d'Islantilla^[3]), según el puertu pesqueru d'El Tarrón, la Ermita de La nuesa Señora de la Bella o la Torre del Catalán. Ente les sos fiestes destaquen la Romería de La nuesa Señora de la Bella y les Fiestes Patronales de San Roque y la Bella.

Toponimia y símbolos

Toponimia Basándose en

testos clásicos, diversos autores identificaron l'actual llocalización de Lepe con asentamientos romanos denominaos Laipe Megala (Rodrigo Caro, 1634), Laepa (García y Bellido, 1947; G. Bonsor, J.P Garrido y Y. Orta, 1922) y Praesidium (Luzón, 1975). De toes estes opciones ye Laepa la que cobra mayor respaldu ente los historiadores, magar como una pequeña villa rústica más que como un pueblu puramente dichu. Ye tres la segunda folada de conquistes árabes que Lepe convertir nel centru económicu de la zona, pasando de ser una pequeña alquería a una "ciudá al llau del mar Océanu", como la describe'l xeógrafu oriental posterior Yaqut al-Hamawi nel añu 1229. El nome que recibe mientres la dómina de dominación árabe ye Labb, del que deriva la so denominación actual.

Lema

Sol, Mar y Tierra.

Escudu

Cortáu. El primeru d'azur con un castiellu de plata, sumáu de tres torres, mazonado de sable y esclariáu de gules, acompañáu d'un grifu de plata adomáu y de una caña de adelfa floriada, nel so color, asitiada ente'l castiellu y el grifu. El segundu cuartel de plata la figura de Rodrigo Pérez de Acevedo nel momentu d'acolumbrar el Nuevu Mundu.

Bandera

Tres franxes paraleles y perpendiculares al estil, azul la primera, blanca la segunda y verde la tercera. La primera y tercera van tener de 2/7 caúna d'anchu total; y la blanca o del centru los 3/7 de la mesma midida. Centráu y sobrepuestu l'escudu d'armes local.

Historia

Lepe na provincia romana de la Bética, ye'l puntu más al suroeste del mapa

Fundación y Edá Antigua

Anque s'atoparon xacimientos del Neolíticu y la Edá del Bronce, nun se toparon nicios d'asentamientos estables nel términu municipal de Lepe. La influencia tartesia nun llegó a Lepe, salvu por unos exiguos muertes na zona de la Torre del catalán qu'apunten al comerciu de plata. Mientres la dómina de dominación romana inicial surdieron villes rústiques na actual llocalización de Lepe y factoríes pesqueres en Valsequillo y El Tarrón. El retrocesu de la mariña provocó l'abandonu del asentamientu de Valsequillo, ente que l'actividá pesquera d'El Tarrón siguió hasta l'actualidá. Ye mientres l'apoxéu de la dominación romana cuando floria l'asentamientu asitiáu en Lepe como un pequeñu pueblu, venceyáu a l'agricultura de los sos campos y a la pesca del puertu d'El Tarrón.

Edá Media

Lepe conoció un gran desenvolvimientu mientres el dominiu árabe, convirtiéndose nel centru del área costera al depender alministrativamente de la taifa de Borrina.

Espulsaos los árabes, va pasar esti territoriu a manes de la orde del Temple, coincidiendo cola ocupación de la zona por repobladores castellanos. Eslleida esta orde ente 1307 y 1312, foi mercáu Lepe, xunto con Ayamonte, por doña María Coronel, pasando a engrosar los dominios de la casa de los Guzmanes, posteriores señores de Borrina, so que la so xurisdicción tuvo hasta mediaos del sieglu XV. Tres un llargu periodu de querelles familiares, don Juan Alonso de Guzmán, I duque de Medina Sidonia, dexó la llocalidá, xunto con Ayamonte y La Redondela, a la so fía doña Teresa de Guzmán, como dote pal so casoriu con don Pedro de Zúñiga, conformándose d'esta miente el marquesáu de Ayamonte, a que la so trayeutoria va tar xuníu históricamente Lepe hasta'l primer terciu del sieglu XIX, cuando son abolíos los señoríos xurisdiccionales.

Saber de la esistencia en Lepe d'un antiguu castiellu propiedá de los Marqueses de Ayamonte, poco se sabe alrodiu de esti castiellu, sacante de la so antigua llocalización, próxima a la plaza d'España, con unes midíes de 53 por 50 metros. De la so construcción tampoco se sabe enforma, aproximao taría yá construyíu sobre 1444 y sábese que siguiríen de pies dalgunos de los sos murios en 1847, anque posiblemente fuera destruyíu totalmente pocu dempués.^{[ensin referencies]}

Edá Moderna

Les marinería de Lepe tuvo protagonismu tantu en viaxar descubridores que los sos vecinos portugueses realizaron poles mariñes africanes,^[4] como nos viaxes colombinos o nes espediciones que se dirixeron escontra esos mesmos llugares. Destaquen, ente otros, Sebastián Rodríguez, portador de la carta de Sabela I de Castiella col consentimientu real pal viaxe de Cristóbal Colón, y Francisco de Torres, cuñáu de Díaz de Solís que zarpó con él nel so viaxe'l 8 d'ochobre de 1515 y que dio nome a les Islles de Torres, n'Uruguái.^[5]

Sieglu XIX

Sieglu XX

En 1961 inaugúrase'l primer centru educativu de Lepe, el Centru d'Enseñanza Infantil y Primaria "Alonso Barba", nel qu'entá s'imparten clases tres una fonda reforma en 2006.

El Conceyu de Lepe solicitó'l 27 d'avientu de 1963, el títulu de Ciudá pa Lepe y d'Excelencia pal so Conceyu, siendo finalmente concedíu pol Conseyu de Ministros el 9 d'abril de 1965. A esta solicitú xuntárense'l Gobernador Civil d'Huelva, la Diputación Provincial d'Huelva, el Conceyu de Moguer, el Conceyu de Palos, l'Institutu d'Estudios d'Alministración Local, l'Institutu de Química "Alonso Barba" y la Real Sociedá Colombina Onubense. Tres la concesión recibiéronse numberoses felicitaciones, ente les que consta la procedente de la Xefatura del Estáu.^[6]

Les necesidaes del comerciu llocal llevaron a la construcción d'un mercáu de abastos en 1970 y a la regulación del mesmu y del mercadín popular. Ésti foi camudando d'allugamientu según les necesidaes y les quexes de dellos vecinos, hasta que finalmente s'asitió na escampada tres el Parque de la Coronación.^[7]

L'escudu del conceyu nun s'afaía a les normes de la heráldica, de cuenta que'l Conceyu en Plenu aprobó'l 14 de marzu de 1988 el cambéu del escudu y la bandera, con base nun informe de José Antonio Delgado Orellanas -pertenenciente a la Real Academia de la Historia-. L'historiador propunxo la adición de tres fueyes de figal en sinople nel segundu cuartel del escudu y la inclusión asina mesmu de diches fueyes nel centru de la bandera. Frente a ello, el Plenu decidió asitiar la figura de Rodrigo Pérez de Acevedo nel escudu y ésti al completu na bandera. L'escudu y la bandera definitivos fueron aprobaos por aciu Decretu 92/1989, de 3 de mayu, colos cambeos realizaos pol Conceyu.^[8]

Sieglu XXI

Nel añu 2002 Lepe superó los 20.000 habitantes, adquiriendo nueves competencies municipales. Al añu siguiente camudó'l signu de gobiernu municipal, llogrando Manuel Andrés González (PP) l'alcaldía tres venti años de gobiernu del PSOE. Proyéctase un Centru Hospitalariu d'Altu Resolvimientu (CHARE) comarcal asitiáu al norte de Lepe, qu'en 2011 atópase rematáu a la espera de la construcción del accesu dende la carretera  HU-4400  .

Nel añu 2008 aprobóse'l vixente PGOU, qu'inclúi la urbanización de La Antilla al norte de la  A-5055  y la construcción d'una nueva circunvalación que englobe los barios de Valdepegas, les Carreres y otros nun ensache multidireccional. Nel añu 2009 Lepe salió de la mancomunidá d'agües GIAHSA, rescatando los servicios de distribución d'agua potable y recoyida de residuos sólides pa dempués licitarlos a la empresa Aqualia SA por 25 años.

Mediu físicu

Allugamientu

Contorna de la Mariña Occidental d'Huelva.

Artículu principal: Mariña Occidental (Huelva)

El términu municipal de Lepe atopar nel suroeste de la provincia d'Huelva, nel centru de la contorna de la Mariña Occidental. Llenda con tolos conceyos del so contorna y amás con Punta Avesida (Contorna Metropolitana d'Huelva) al sureste, Sanlúcar de Guadiana (El Andévalo) al norte y l'Océanu Atlánticu al sur.

Noroeste: San Montés de Guzmán y Ayamonte	Norte: Sanlúcar de Guadiana	Nordeste: Cartaya
Oeste: Villablanca		Este: Cartaya
Suroeste Isla Cristina	Sur: Océanu Atlánticu	Sureste: Punta Avesida

Xeografía

Orografía

Ver tamién: Sablera de Nuevu Aveséu

Ver tamién: Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido

Lepe presenta una orografía variada, con una mariña de sables finos y doraes al sur y deveses y montes al norte. La ciudá asitiar nun valle, arrodiada de puexos, que la toponimia actual denomina "cabezos", y tierres de cultivu, onde predomina la llantadera del fresón y la naranxa. La ciudá arrodiar de los antiguos cantiles de dichu estuariu, de la era del Pleistocenu (graves y arenes), que güei conformen los mentaos cabezos, nel interior de los cualos asítiase la zona de llimu del Holocenu. Al sur del conceyu atópense 24 quilómetros de sablera (La Antilla y Nuevu Aveséu). La sablera de Nuevu Aveséu, d'aproximao 18 quilómetros de llargor, ta incluyida nel Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido.^[9]

Flecha del Rompido, vista dende la mariña.

Hidrografía

Artículu principal: [[:Piedras

(ríu, España)|Ríu Piedras]]

El términu municipal de Lepe ta delimitado al este pel ríu Piedras, que lo dixebra del términu municipal de Cartaya dende'l norte hasta la so desaguada nel Océanu Atlánticu. D'antiguo el ríu formaba un estuariu d'aproximao 2,5 km d'incursión en tierra firme, navegable hasta la zona de La Barca. Anguaño l'estuariu del ríu Piedras ta aterrado pola rápida sedimentación na desaguada d'ésti, productu d'acarretos fluviales, alliniaos transversalmente según la direición de la dinámica mariniega, con una fuerte progresión. Ello anició una barra de sable denomináu Flecha del Rompido, que crez con una progresión d'ente 30 y 50 metros añales. Nel so llau sur, forma la sablera de Nuevu Aveséu. Les marismas del ríu Piedras fueron declaraes Paraxa Natural en 1989, con aproximao 2,500 hectárees de terrenal protexíu.^[9]

Flora y fauna

Nel Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido habiten delles especies protexíes tantu de flora (enebros) como de fauna (camaleones). Amás, el conceyu cunta con pinares y árees de sotobosque variáu de jaras, jaguarzos y arumoses en distintes zones del términu. Otres zones montiegues son la devesa del Piorno, el Parque Mariniegu, el parque de Los Cabezos, el parque d'El Corchuelo y la Devesa de la Sufreral, que constitúi la formación más meridional de la provincia cola sufrera como especie arbórea dominante.

Clima

Al tar asitiada na mariña onubense, el clima de la ciudá ye de tipu continental (de transición ente'l subtropical y el templáu) con influencia atlántica. El so réxime de temperatures ye de tipu marítimu, con una media añal de 19,2 °C y recibiendo 2.972 hores de sol añales. Por ello los iviernos nun suelen ser bien fríos y los branos daqué calorosos, anidiaos por aición del océanu.

Temperatures y precipitaciones medies de Lepe
	ene	feb	mar	abr	may	jun	jul	ago	sep	oct	nov	dic	MEDIA
Temp. máxima (°C)	17	17,9	20,9	22	26,2	29,8	32	33	29,5	25	20,9	18	24,3
Temp. mínima (°C)	6,9	7,9	8,5	11	15,2	17,9	20,5	22,2	20	15,9	13,8	10,2	14,1
Precipitaciones (mm)	62	43	72	40	28	8	2	4	20	52	62	63	462

Mediu urbanu

Nucleu principal

Barrios

Lepe estremar en barrios, estructurados nes siguientes zones: Los pescadores (de La Antilla), Blas Infante-Gomera, Blas Infante-Huelva, Colombina - La Noria, Don Ramiro - Plaza Sta. Ana, La Gaga, Don Ramiro (de Les Colonies), Zona Centro, Rubalcaba, El Cornacho, Les Moreres, Güerta El Vicariu, Virxe Bella y finalmente La Pendola y Los Poetes.^[10] Les cais del centru, d'antiguo denominaes según oficios (ferreros, carniceríes, etc.) agora lleven nomes de leperos pernomaos (Oria Castañeda, Manuel Vela, etc.).

Centros educativos

Lepe tien na actualidá siete centros de primaria y dos de secundaria y bachiller, toos ellos na ciudá de Lepe salvo'l CEIP Les Gaviluetes, asitiáu en La Antilla. Amás, esisten cuatro centros privaos d'educación infantil.

Tipu de centru	Nome	Allugamientu
Centros Privaos Alcordaos d'Educación Infantil	Eduk	Lepe
	El Barquín Azul	Lepe
	Mequetrefe	Lepe
	Nemo	Lepe
CEIP (Centros d'Educación Infantil y Primaria)	Alonso Barba	Lepe
	CEIP César Barrios	Lepe
	CEIP La Noria	Lepe
	CEIP Les Gaviluetes	La Antilla
	CEIP Oria Castañeda	Lepe
	CEIP Ríu Piedras	Lepe
	CEIP Rodrigo Pérez Acevedo	Lepe
IES (Institutos d'Educación Secundaria)	IES L'Arbolea[11]	Lepe
	IES El Sur[12]	Lepe
Otros centros educativos	Centru Públicu d'Educación de Persones Adultes Lepe-Antilles	Lepe
	Centru Públicu D'Educación De Persones Adultes D'Huelva	Lepe

Centros sanitarios

Lepe encuadrar nel distritu de la Mariña Occidental d'Huelva, con área compartida con Isla Cristina. Cuenta con un centru de salú en funcionamientu y un Hospital, el Virxe Bella, empecipiáu en 2003, anque ensin conciertu cola Xunta nun pudo abrir les sos puertes de forma completa y caltúvose cerráu hasta que foi inauguráu en 2017. Un centru hospitalariu d'alta resolución (CHARE) comarcal xunto a l'A-49, a unos 5 km de la ciudá, tien pendiente la so dotación, llegada de suministros y construcción d'accesos pa la so apertura, paralizada por un contenciosu ente alministraciones.^[13]Esisten amás delles clíniques privaes nel casu urbanu.

Parques y zones verdes

Destaquen el Parque de la Estación, asitiáu xunto a l'antigua estación de tren; el Parque de la Coronación, en conmemoración de la coronación de la Virxe de la Bella; el Parque del V Centenariu, que conmemora'l V centenariu del Descubrimientu d'América y la participación del lepero Rodrigo Pérez de Acevedo, y el Parque de la Gaga, que debe'l so nome al barriu onde s'asitia. Esisten múltiples zones verdes menores tremaes por tola ciudá.

Nucleos menores

Llugares próximos

Lepe

La Antilla 5,8 km

Islantilla 7,4 km

La Barca 3,8 km

Pinares de Lepe 3,5 km

El Tarrón 4,5 km

• La Antilla

Artículu principal: La Antilla

Al pie de la sablera de La Antilla construyóse un nucleu urbanu principalmente turísticu y comercial en paralelu a la sablera del mesmu nome. Al pie de la zona más antigua del mesmu, el Barriu del Carmen, empieza un paséu marítimu que coneuta esta llocalidá con Islantilla.

• Islantilla

Artículu principal: Islantilla

Ye una mancomunidá creada nos años noventa ente los conceyos de Lepe y Isla Cristina p'atraer al turismu de luxu. Ta dotada d'hoteles de 4 estrelles, un campu de golf de 27 fuexos, dos centros comerciales y urbanizaciones privaes.

• Pinares de Lepe

Artículu principal: Pinares de Lepe

Ye una urbanización construyida nun pinar asitiáu ente Lepe y La Antilla, onde se ta construyendo anguaño un centru comercial. Predominen les parceles privaes con xalés, teniendo dellos xardín y piscina.

• La Barca

Artículu principal: La Barca (Lepe)

La Barca asítiase xunto a la ponte que comunica les llocalidaes de Lepe y Cartaya, anque ta escasamente habitada. Atopar nella l'hotel La Barca.

• El Tarrón

Artículu principal: El Tarrón

Atopar xunto a La Ermita, nun meandro del ríu ríu Piedras xusto al entamu de la Flecha del Rompido, en que'l so paraxa natural atópase la sablera nudista de Nuevu Aveséu.

Tresporte y comunicaciones

Tresporte terrestre *;

Infraestructures viarias

Les principales infraestructures viarias qu'escurren pol conceyu son l'Autovía del Quintu Centenariu, al norte del mesmu, y la Carretera nacional N-431, que la traviesa d'este a oeste. Amás, otres carreteres autonómiques y locales comuniquen les distintes llocalidaes del conceyu.

L'Autopista A-49, al so pasu por Gibraleón.

Carreteres qu'escurren pol conceyu de Lepe^[14]

Identificador	Denominación	Orixe - Destino	Llargor (km)
Y-01   A-49  ||Autopista del Quintu Centenariu||align=left|Sevilla - Ayamonte||132
N-431  ||Carretera nacional N-431||align=left|Huelva - Ayamonte||44
A-5054  ||La Antilla - Isla Cristina||align=left| A-5055  /  A-5056  (La Antilla) -  A-5150  (Isla Cristina)||9,82
A-5055  ||El Tarrón - La Antilla||align=left| HU-3301  (El Tarrón) -  A-5055  /  A-5056  (La Antilla)||4,36
A-5056  ||Lepe - La Antilla||align=left| N-431  (Lepe) -  A-5055  (La Antilla)||4,72
A-5057  ||Accesu a Islantilla dende l'A-5076||align=left| A-5056  -  HU-3400  (La Redondela)||4,72
A-5076  ||Accesu a La Antilla dende la N-431||align=left| N-431  (Lepe) -  A-5056  (La Antilla)||5,59
HU-3301  ||Lepe - El Tarrón||align=left| N-431  (Lepe) -  A-5055  (El Tarrón)||3,73
HU-4400  ||Lepe - Villablanca||align=left|Villablanca - Lepe||15,11

• Tresporte per carretera

  El

conceyu de Lepe tien aproximao un automóvil tipu turismu por cada 0,4 habitantes. Delles empreses de taxis ufierten los sos servicios na ciudá, principalmente pa comunicala cola llocalidá de La Antilla mientres los meses de branu, y esisten vehículos de tresporte de viaxeros d'empreses d'autobuses locales.

Vehículos de motor (2009)^[15]

Tipu de vehículu	Cantidá
Automóviles turismos	10.038
Taxis	15
Tresporte de mercancíes	226
Tresporte de viaxeros	59
Total	10.338

Amás, Lepe cuenta con una llinia d'autobús urbanu p'allegar al centru de salú y La Antilla dispón d'otru nos meses de branu. La ciudá tien un apeaderu d'autobuses, inauguráu pola Xunta d'Andalucía el 26 d'abril de 2.006, dende onde la empresa Dames SA ufierta desplazamientos a conceyos de les provincies d'Huelva, Sevilla y Badayoz. La empresa Socibus ufierta desplazamientos a Madrid.

• Tresporte ferrovial

Lepe escarez d'estación de tren desque foi desmantelada la llinia de ferrocarril Gibraleón-Ayamonte en 1987, qu'enantes comunicaba la ciudá cola contorna y Huelva. Les estaciones de tren más cercanes son la d'ADIF n'Huelva y la de CP en Vila Real de Santu Antonio.

Tresporte aereu Los

aeropuertos más cercanos a la ciudá son los siguientes:

• Aeropuertu Internacional de Sevilla, a 118 km.;
• Aeropuertu Internacional de Xerez, a 180 km.;
• Aeropuertu de Faro (Portugal), a 70 km.;
• Ver AENA para más información.

Demografía

Na actualidá, Lepe ye'l conceyu más pobláu de la provincia tres la capital. Demográficamente, Lepe carauterizar pol gran aumentu de la so población nos últimos venti años y l'eleváu ritmu de medría de la población. Ello debe en parte al gran númberu d'inmigrantes que moren na ciudá, 5.099 persones pertenecientes a 63 nacionalidaes distintes, lo cual supón el 19% de la población total.^[16]

Evolución demográfica de Lepe dende 1857[17]
	1857	1877	1897	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981
Población	3.794	4.870	4.947	5.125	6.525	7.716	8.026	8.569	9.240	10.038	11.826	13.669
	1991	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2009
Población	16.562	18.565	18.995	19.086	19.676	20.173	21.223	21.952	22.709	23.781	23.607	25.625

Alministración Municipal

El Plenu del Conceyu de Lepe componer de 21 conceyales y anguaño ta anguaño gobernáu pol Partíu Popular, con Juan Manuel González Camachocomo Alcalde. Tres una primer alcaldía d'UCD, presidida por Manuel Martínez Oria, el PSOE gobernó mientres 20 años consecutivos ente los mandatos de José Ángel Gómez Santana y José Oria Galloso. Manuel Andrés González (PP) aportó a l'alcaldía en coalición col Partíu Andalucista en 2003 y revalidadó el cargu con mayoría absoluta en 2007 y 2011. Sicasí, dimitió'l 3 d'ochobre de 2013,^[18] siendo nomáu Juan Manuel González Camacho nel so llugar. Nes eleiciones de 2015 el PP anovó mayoría absoluta.

Corporación municipal

Corporación Municipal del Conceyu de Lepe
Partíu políticu	Conceyales
Partíu Popular (PP)	12
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE)	7
Izquierda Xunida (IULV-CA)	1
Alternativa lepera (ALE)	1

Alcaldes

Estos son los últimos alcaldes de Lepe:

Alcaldes dende les eleiciones de 1979

Llexislatura	Nome	Partíu
1979-1983	Manuel Martínez Oria	UCD
1983-1987	José Ángel Gómez Santana	PSOE-A
1987-1991	José Ángel Gómez Santana	PSOE-A
1991-1995	José Oria Galloso	PSOE-A
1995-1999	José Oria Galloso	PSOE-A
1999-2003	José Oria Galloso	PSOE-A
2003-2007	Manuel Andrés González Rivera	PP
2007-2011	Manuel Andrés González Rivera	PP
2011-2015	Manuel Andrés González Rivera (2011-2013) Juan Manuel González Camacho (2013-2015)	PP
2015-2019	Juan Manuel González Camacho	PP
2019-2023	n/d	n/d
2023-	n/d	n/d

Delda municipal

La delda municipal caltúvose relativamente estable nos últimos años, anque con un leve enclín a la baxa. Lepe ye unu de los conceyos con mayor delda municipal per capita de la provincia d'Huelva.

Evolución de la delda local[19]
	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Delda (m.€)	18.151	16.389	15.104	15.609	32.997	33.172	31.644	31.484	31.012

Economía

El cultivu de la fresa tuvo en puxanza nos años 90.

La economía lepera básase principalmente nel turismu, con 1866 places hoteleres. Mientres los años 90, el cultivu de la fresa tuvo en puxanza, esportándose esta fruta dende la Cooperativa de la Bella. En 2012 tuvo un desemplegu del 13,2%.^[20] La renta neta media declarada del añu 2008 ye de 15.138,1€. En 2009 había 1635 establecimientos comerciales, de los cualos 498 dedicar al comerciu al per mayor y al per menor.

Sector primariu

Agricultura

Lepe cuenta con 523 hectárees de superficie de cultivos herbales frente a 2.499 hectárees de cultivos maderizos, según datos del 2008. El principal cultivu herbal de regadío ye la fresa, qu'ocupa'l 74% de la superficie dedicada a esti tipu de cultivos, ente que la naranxal, principal cultivu maderizu de regadío, ocupa'l 52,8% de la superficie destinada a cultivos maderizos.

La fabona, l'arbeyu, el altramuz, el alholva, les algarrobes y otros cultivos herbales de secanu tán muncho menos presentes nos campos leperos, ocupando solo 5 hectárees. Pela so parte, l'almendral, principal y tradicional cultivu maderizu de secanu en Lepe, ocupa 120 hectárees.

Pesca

Nel puertu del Tarrón trabayen embarcaciones d'arrastre, rastru arremolcáu y trasmallo. Les embarcaciones matriculaes na ciudá son tantu d'altor como de baxura y, yá que nel puertu del Tarrón la pesca que se practica ye de calter artesanal, la flota más complexa xera nes cales del Golfu de Cádiz y el norte d'África. La so flota depende del distritu marítimu del puertu de Isla Cristina.

Nel Sieglos XX esplotóse'l Real de la Almadraba de Nuevu Aveséu, güei n'estáu d'abandonu. Dichu Real de Almadraba foi edificáu sobre la base d'unu anterior, conocíu como Real Viejo.

Sector secundariu

De los 1635 establecimientos comerciales asitiaos en Lepe en 2009, 270 pertenecíen al sector de la construcción. Nos años 90 desenvolvióse un intensu desenvolvimientu industrial en redol al cultivu de la fresa, con empreses dedicaes a la ellaboración de plásticos d'invernaderu, palés y maquinaria de recueya y tratamientu de la fresa. Lepe cunta con dellos Polígonos Industriales: El Chorrillo, Huerta Márquez y La Gravera, siendo ésti'l más ampliu, nuevu y asitiáu pela rodiada, xunto a l'A-49.

Sector terciariu

Zones d'ociu Lepe

cuenta principalmente con dos zones comerciales y d'ociu. Per un sitiu, el centru neurálxicu de la ciudá, nel que s'atopen distintos comercios dedicaos tanto a la moda como a la hostelería, destacando la cai piatonal Manuel Vela. Per otru llau, el centru comercial d'ociu asitiáu na Avenida d'Andalucía, onde s'atopen distintos comercios dedicaos principalmente al ociu, dende sales de cine hasta una bolera, bingu o discoteca.

Turismu Nes

sableres leperas, tantu en La Antilla como en Islantilla y nel so campu de golf, atópense dellos centros comerciales y ensame de comercios hosteleros, que son bastante allegaos principalmente nos meses de branu. El turismu básase principalmente nos 25 km de sablera de blanques y finos sables del conceyu lepero en La Antilla, Nuevu Aveséu y Islantilla, siendo esta postrera creada por iniciativa de los conceyos de Lepe y Isla Cristina. Islantilla ta dotada con infraestructures turístiques y d'ociu como zones verdes, campu de golf de 27 fuexos, una escuela d'hostelería, 1800 places hoteleres, zones comerciales y d'ociu, etc., que tán faciendo posible l'afitamientu del turismu de elite nesta privilexada zona. Pela so parte, Nuevu Aveséu ye la segunda meyor sablera nudista d'España.

Cultura

Espacios culturales

• Teatru Alcalde Juan Manuel Santana

El Teatru Municipal de Lepe "Alcalde J.M. Santana", asitiáu nel barriu de L'Arbolea, preséntase como unu de los más modernos espacios andaluces pal desenvolvimientu d'actividaes y espresiones artístiques y culturales. Tien un escenariu de calter polivalente que dexa amplies posibilidaes escéniques, xunto al que s'atopa'l foso d'orquesta con capacidá pa 50 músicos. L'aforu ta compuestu por 600 butaques, ampliables a 650, la metá de les cualos ta dotada con sistema de traducción simultánea en 3 idiomes.

L'edificiu cunta amás con cine forníu con soníu dixital envolvente- y cabines de llocución de radio y televisión, con circuitu específicu de 6 tomes pa televisiones llocales. Pa la organización d'esposiciones, amás de los salones d'entrada, el teatru cunta con una harmónica sala d'esposiciones permanentes y una aula d'usos múltiples. Coles mesmes ta dotáu d'otres aules nes que s'ufierta formación cultural al traviés de talleres municipales d'actividaes tan diverses como la pintura, artesanía, fotografía, música o teatru.

• Casa Grande

La Casa de la Cultura ye otru de los edificios destinaos a la cultura de la ciudá. Asitiada na restaurada Casa Grande, alluga nel so interior l'área de Bienestar Social y la biblioteca pública Baltasar de los Ríos. Nesta postrera, el númberu de volúmenes que pueden consultase alzar a 10.000, recibiendo una visita media diaria de 70 persones pel hibiernu, ente que pel branu esti númberu amontar hasta 100.

• Aula Marina del Tarrón

Centru d'Interpretación de la fauna marina y de la mariña costera que cuntaba con una actividá reconocida, y que la so llabor recibió dellos premios y menciones. Por desgracia, la delda económica del conceyu lepero fixo qu'esti centru enfocáu a la docencia fuera desmanteláu nel añu 2008.

• Muséu de la Hermandá de Ntra. Sra. de la Bella"

En 2005 abrió les sos puertes el primer muséu de la llocalidá, de temática relixosa y asitiáu en Casar Hermandá de la Hermandá de Ntra. Sra. de la Bella. Ente les obres espuestes destaca la Carreta-templete de la Virxe, amás del pasu procesional de la Santísima Virxe, andar d'El nuesu Santu Patrón San Roque y tamién l'antigua peana del pasu procesional.

Les parés exhiben les diverses toquíes de sobremanto que tien la Virxe y que foi lluciendo col intre de la hestoria. Nes vitrines amuésense los enseres llitúrxicos y procesionales tales como los frontales del altar de cultos, el xuegu de candelabros de finales del sieglu XIX, un xuegu de bandexa y vinajeras de plata del s. XVIII, los candeleros d'usu actual nel altar de cultos y los ciriales de procesión. Ocupa un llugar privilexáu'l mantu de salida de La nuesa Señora de la Bella, realizáu en terciopelu burdeos con ricos bordaos n'oru fino.

A lo último, la vitrina más próxima a los pasos alluga les insinies de la Hermandá, de les que destaquen el preciosu estandarte y la bandera corporativa, dambes pieces salíes del afamáu Taller de Carrasquilla Perea. Tamién son dignos de mención los arcánxeles tenantes, obra del tallista hispalense, Ricardo Rivera.

• Galeríes

Lepe dispón de la sala d'esposiciones del Teatru Juan Manuel Santana y la Sala "Los Álamos" de La Antilla pa les diverses esposiciones que se realicen nel conceyu.

Patrimoniu históricu

Lepe cuntó n'otres dómines con un ricu patrimoniu artísticu, pero por circunstancies naturales como'l gran terremotu de Lisboa de 1755, y humanes, como la guerra de la Independencia, perdió bona parte d'ésti. Nel patrimoniu perdíu sobresal el desapaecíu castiellu de Lepe.

Edificios

Almacén d'Almendres

Atopábase anexu a la Ermita de San Cristóbal y databa del sieglu XIX. El so valor principal, xunto a la téunica constructiva y les columnes de fundición que sofitaben la so parte más alta, yera ser testigu la recueya de l'almendra y los figos na dómina en qu'éstos yeren elementos básicos na economía lepera. Foi destruyíu por iniciativa municipal nel añu 2007.

Capiya de San Cristóbal

Artículu principal: Capiya de San Cristóbal (Lepe)

Nun encruz de caminos ente Ayamonte y Sevilla, la Capiya San Cristóbal tuvo d'alzase dende'l sieglu XV -nel so interior atopáronse delles monedes acuñaes en tiempos de los Reis Católicos- como unu de los puntos de rezu obligáu a quien pasaben por Lepe. Empecípiase la so restauración en 1998, afayándose nel añu 2001 restos de frescos nel so interior. Gracies a la llarga pervivencia del mudéxar nestes tierres, esta construcción se engloba dientro d'esti estilu arquiteutónicu, siempres cola aportación de los maestros alarifes locales. Anguaño atópase restaurada, pero cerrada al públicu.

Ruines del conventu franciscanu.

Ermita de la Bella

Ye una capiya d'amenorgaes dimensiones que data del S. XX, utilizada p'allugar la imaxe de Nuesa Señora de la Bella los díes que dura la Romería que se celebra nel so honor. Ye un edificiu de cruz llatina con campanariu adosáu y tien una escalinata d'accesu. Dende esta Ermita aprecia'l Recinto Romero na so totalidá, según el Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido nel horizonte.

Ilesia parroquial de Santu Domingu de Guzmán

Artículu principal: Ilesia de Santu Domingu de Guzmán (Lepe)

Declarada monumentu históricu-artísticu por Real Decretu 83/1985. Anque se desconoz la fecha exacta de la so construcción, créese que foi fundada a principios del sieglu XVI por doña Teresa de Guzmán, duquesa de Béxar, en conceutu de penitencia. Probablemente fuera construyida sobre una edificación del sieglu XIV.

Torre del Catalán.

Torre del Catalán

Artículu principal: Torre del Catalán

Torre de almenara construyida dientro del plan defensivu de Felipe II pa protexer la mariña de los ataques turcu-berberiscos. La fecha de la so construcción asitiar ente los sieglos XVI y XVII. Apodera dende un cantil el Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido.

Casa del Capitán, nel Real de la Almadraba de Nuevu Aveséu

Real de la Almadraba de Nuevu Aveséu

Artículu principal: Real de la Almadraba de Nuevu Aveséu

Conxuntu d'edificios destináu mientres el Sieglu XX a la captura del atún coloráu frente a les mariñes de Lepe, anguaño n'estáu d'abandonu.

Monumentos

• Ajimez (1). Declaráu como Bien d'Interés Cultural nel añu 1985 pol Estáu español y en 1995 pola Xunta d'Andalucía.^{[ensin referencies]}Esti elementu arquiteutónicu ye un claru exemplu de la puxanza que l'arquiteutura mudéxar tuvo na provincia d'Huelva dende la segunda metá del sieglu XIV hasta los sieglos XV y XVI. Trátase d'una ventana partida por un parteluz sobre la que descarguen dos arcos ximielgos.

• Ajimez (2). Del mesmu tipu que l'anterior, anque de menor tamañu. Foi destruyíu nel añu 2006, ante lo cual el Conceyu de Lepe atópase estudiando les posibles responsabilidaes y afirmó que nel edificiu qu'ocupe'l so llugar fadría una retruque del exemplar destruyíu.^{[ensin referencies]}

• Monumentu a los Descubridores d'América (1992). Ta emplazado nel Parque V Centenariu de Lepe (Huelva). Abreu ye la so autora. El grupu formar cinco escultures figuratives-espresionistes tallaes en piedra, que miden unos dos metros d'altor, les erectas, y un metro, la sentada. La figura principal representa a Rodrigo Pérez de Acevedo, marineru que se supón nacíu en Lepe y qu'acompañó a Colón nel so viaxe de 1492.^[21]Ta representáu sobre l'alta cofa de la Santa María, cuando glayó "Tierra a la vista" el 12 d'ochobre, al ver fueu nuna islla antillana. El restu de personaxes representen a trés marineros realizando diverses xeres y a una muyer tirando del falopu. Les escultures fueron tallaes col llinguaxe de la figuración espresiva, entemecíu col constructivismo xeométricu, polo que resultaría más bien una construcción espresiva. Con esti llinguaxe, Abreu entemez los principios espresivos colos xeométricos, con una finalidá social y política: coles sos figures tosques, pero afeches a la xeometría, la so autora intentaría dar una imaxe de la realidá que ta integrada de principios opuestos.

• Monumentu a Álvaro Alonso Barba. Asitiáu nel Parque de la Coronación, ta dedicáu al pernomáu metalúrxicu lepero Álvaro Alonso Barba. Ye obra de l'arquiteuta lepera Rosa María García y reproduz un fornu de fundición como los descritos na so obra L'Arte de los Metales.

• Monumentu al Llabrador (2001). Ta asitiáu xunto al Parque de la Estación y ye obra de los artistes leperos José Manuel Martínez y Francisco Sánchez. Representa a una pareya de llabradores semando'l campu.

Monumentu al Llabrador.

• Monumentu al Marineru. Atópase na Plaza del Marineru y honra a los marineros de Lepe qu'afaenaron tradicionalmente nel puertu d'El Tarrón.

La Fonte Nueva na actualidá (2008).

• Monumentu a Fray José (2010). De recién inauguración, con motivu del 175º Aniversariu de la Venida de la Virxe de la Bella. Ta asitiáu na Plaza Fuentevieja, llugar pol que pasa'l percorríu de pelegrinación na Romería de la Bella.

• Monumentu a la Virxe de la Bella Asitiáu nel Parque de la Coronación, conmemora la coronación de la Virxe de la Bella en 1992.

• Monumentu a Fray José Oria Castañeda (2001). Ye un bustu frente al Monumentu conmemorativo del cincuentenariu de la Virxe de la Bella como Alcaldesa Honoraria Perpetua de Lepe dedicáu al flaire lepero qu'encendió la primer bombilla del allumáu de la Feria d'Abril.

• Monumentu conmemorativo del cincuentenariu de la Virxe de la Bella como Alcaldesa Honoraria Perpetua de Lepe (2006). Asitiáu na Cai Real, ye un ánxel sobre una columna y conmemora el cincuentenariu del nomamientu de la Virxe de la Bella como Alcaldesa Perpetua de Lepe.

• Fonte Nueva. Trátase d'una reconstrucción de l'antigua fonte conocida como "Fonte Nueva", asitiada onde l'anterior na zona que recibe'l mesmu nome.

• Monumentu a Ntra Sra de la Bella y la ancianidad de Lepe. Asitiáu en Güerta del Pozu, obra del escultor José Manuel Martínez, el conxuntu escultóricu representa a dos vieyos con actitúes opuestes, tando la vieya sele y el vieyu allegre suxetando a un neñu, qu'ufierta un palombu a la Virxe de la Bella.

Monumentu a La nuesa Señora de la Bella y la ancianidad.

Círculos culturales

Lepe cuenta con Banda Municipal de Música, amás de l'Agrupación Musical Cristu de la Misericordia, l'Agrupación Musical Virxe Bella y la Banda de Cornetes y Tambores de Ntro. Padre Jesús Nazarenu. La Peña Flamenca instrúi a baillar sevillanes a homes y muyeres, siendo la mayoría chiques nueves. Per otru llau, nel Casino de Lepe entámense conxustes y esposiciones.

Fiestes y feries

Lepe cuenta con numberoses celebraciones populares ente fiestes llocales y feries, magar les más importantes arrexuntar na so mayoría ente la Romería, en mayu, y Agrocosta, en setiembre. Les fiestes más multitudinaries son de índole relixosa, ente que les feries tán principalmente enfocaes al turismu, l'agricultura, la pesca y el flamencu.

Fiestes llocales

• Romería de La Bella

Artículu principal: Romería de Ntra. Sra. de La Bella

Ye la principal festividá del conceyu y celébrase n'honor a la Virxe de La Bella cada añu. Empieza'l vienres del segundu fin de selmana de mayu con una multitudinaria ufrienda floral en Lepe. El sábadu pela tarde realízase'l camín de pelegrinación escontra la cortil romera^[22] onde se festexa la Romería, a unos cuatro quilómetros de la llocalidá. Al términu d'ésti, realízase la tradicional puya pol "pendón" de la Virxe, llográndolo'l rematante hasta la siguiente puya. Mientres tola Romería realícense actos relixosos n'honor a la patrona de Lepe y convívese na cortil romera en cases, casetes y chozos, comiendo y bebiendo rebujito. El camín de vuelta tien llugar el llunes al atapecer.

• Fiestes Patronales de La Bella y San Roque

Artículu principal: Ntra. Sra. de La Bella

Artículu principal: San Roque

Esta festividá realizar nos díes del 13 al 16 d'agostu n'honor a los patrones de la ciudá Nuesa Señora de La Bella y San Roque. Estes velaes son les fiestes más antigües del conceyu. Cada mañana realizábase una tradicional diana matutina, que se dexó de celebrar nos últimos años. Dase tol protagonismu a la nueche con bailles al son de les orquestes, actuaciones d'artistes, el recintu ferial y la zona nueva. El día 15 d'agostu procesiona la Virxe de la Bella peles cais del centru, acompañada de miles de leperos y visitantes, y el día 16 procesiona de San Roque, lleváu por mozu del grupu scout Rhode's de Lepe.

La selmana anterior a les Fiestes Patronales celébrase'l Troféu de la Bella, col CD San Roque de Lepe como anfitrión, y les fiestes conclúin con una tradicional quema de fueos artificiales la nueche del día 16, tres la entrada de San Roque nel templu.

• Cabalgata de Reyes

Celébrase'l día 5 de xineru y consta d'un desfile de xarrés nes cualos viaxen los trés Reyes Magos y una multitutd de neños de los distintos colexos de Lepe.^[23]

• Antroxu

L'antroxu lepero, que tuvo'l so gran apoxéu mientres los años ochenta, llegó a sumir, anque apocayá tase recuperando y cada añu aumenta'l númberu d'asistentes. Antes de los antroxos llevar a cabu un certame d'agrupaciones carnavaleras. El día principal celébrase un multitudinariu desfile, pal cual aprovéchense los xarrés del desfile de Reis Magos, nel que participen sobremanera grupos de mozos amarutaos. La fiesta cerrar col tradicional entierru del figu.

• Selmana Santa

Mientres la Selmana Santa lepera, los cuatro hermandaes de penitencia locales realicen los sos percorríos peles cais del centru de la ciudá. Procesionan el Domingu de Ramos Jesús na so Entrada Triunfal en Xerusalén y Ntra. Sra. de la Paz; el Miércoles Santu'l Santísimu Cristu de la Salú y Ntra. Sra. de los Dolores; el Xueves Santu'l Cristu de la Misericordia, María Santísima de la Esperanza, San Xuan Evanxelista y Ntra. Sra. del Amor; y el Vienres Santu Ntro. Padre Jesús Nazarenu y Ntra. Sra. de les Congoxes pela mañana y na nueche'l Santu Entierru de Cristu y María Santísima de la Soledá. El Martes Santu realízase un solemne vía crucis dende la Capilla Cristo del Mar.

• Fiestes de los barrios

En Lepe celébrense diverses fiestes nos barrios de la llocalidá, especialmente mientres el branu:

• Fiestes del Carmen. Realícense'l 16 de xunetu nel barriu de la Pendola (Lepe) y na barriada d'El Pescadores (La Antilla) n'honor a la Virxe del Carmen. Hai capiyes en dambos barrios, que cunten con imáxenes de la Virxe del Carmen, obres del escultor León Ortega.

• Fiestes de Santa Ana. Celébrense'l fin de selmana más próximu a los díes 25 y 26 mes de xunetu n'honor a Santa Ana nel barriu Don Ramiro. Amás, imponse la distinción de Güelu de Lepe a una persona mayor, sobre la base de redaiciones escrites por un nietu, que recibe coles mesmes un premiu.

• Fiestes Colombines. Celebrar na barriada del mesmu nome a principios d'agostu, nes cualos conmemórase'l descubrimientu d'América.

• Fiestes de San Xuan. Celébrense pel branu nel barriu d'El Cornacho con verbenes, concursos, bailles y una foguera na que se quemar a los "Judas", que son moñecos de teles y papeles que personifiquen lo malo.

• Verbena de l'Amistá. Celebrar a mediaos de xunu na barriada Blas Infante con distintes actividaes lúdiques y deportives, según una verbena mientres la nueche.

• Fiestes de la Urbanización Virxe Bella. Celebrar dende 2006 nel barriu del mesmu nome por iniciativa de l'asociación vecinal de dichu barriu.

Feries y eventos

• Muestra d'Arte Flamenco,^[24]en febreru. Ye una esposición de too rellacionar col flamencu, como moda flamenca, marroquinería, producción musical, etc.
• Feria de la Construcción y la Promoción Inmobiliaria,^[25]en marzu. Ye una feria especializada n'inmobiliaries y promotores.
• Salón Náuticu^[26]en marzu. Axunta numberosos aspeutos rellacionaos colos deportes náuticos y col turismu marítimu.
• Festival de Cine de Islantilla,^[27] pel branu.
• Feria de la Tapa,^[28]n'abril. Ye una feria onde se tastien tapes típiques de la llocalidá.
• Feria del Pescaito Fritu,^[29]n'agostu. Celebrar en La Antilla y ye un escaparate pal mariscu y el pescaíto tostáu de la mariña onubense.
• Agrocosta,^[30]en setiembre. Ye una de les más importantes y referentes feries de l'agricultura moderna.^[31]

Gastronomía

La peculiar gastronomía lepera ye la unión de los sustentos básicos de la llocalidá, como son la pesca y el campu, de los que cabo resaltar los almejones, les sardines, el figu, la fresa, les papes, ente otros munchos alimentos.

Los platos más típicos de la llocalidá son:

Fabones "Enzapatás" Arroz con bacaláu Arroz y papes con longuerones Arroz a la banda

Arroz con chocos, chichos y haba Arroz con tomate Papes "rebujás" Papes con tomate

Sopa de tomate Sopa de sardina Poleá Poleá marinera

Pellejito d'Atún Boquerones en vinagre Habichuelas de mantega Frijones caretu

Fideos con almejones Raya en pimentón

Los duces y postres más destacaos de Lepe:

Coca Xeláu de Fresón de Lepe Pan de figos de Lepe

Poleá con miel Arroz con lleche lepero Pelo d'ánxel Duce de calabaza

Roscos de vinos Buñuelos Breves

Deportes

• Fútbol: El CD San Roque de Lepe, fundáu en 1956, ye'l club de fútbol de la ciudá y milita na Segunda División B del fútbol español tres l'ascensu a esta categoría y ostentar el títulu de campeón de Tercer División na temporada 2008/2009. Na temporada 2009/2010 alzar cola Copa Federación
• Baloncestu: El C.B. Lepe-Alius ye'l club de baloncestu de la llocalidá, que militó mientres dellos años na lliga EBA, pero por cuenta de estes etapes de crisis, el Club baxó de categoría a Primer Nacional.
• Balonmano: El CBM Lepe (Club de Balonmano de Lepe), el so equipu senior masculín ye recién xubíu a Primer Andaluza, compuestu por xugadores totalmente locales, tien equipos en toles categoríes masculín y femenín fundáu en 1999, entama añalmente'l Tornéu Balonmano Playa "Ciudá de Lepe".
• Voleibol: El C.V Lepe (Club de Voleibol de Lepe) quedó en 3º puestu nel campeonatu de andalucia (CADEBA) nel añu 2011 y 8º nel campeonatu nacional del mesmu añu.^{[ensin referencies]}
• Otros: Esisten en Lepe el Club d'Atletismu "Ciudá de Lepe" y el CD Fútbol Sala "Ciudá de Lepe". Amás, entámase una carrera popular en febreru titulada "Cross Ciudad de Lepe" y hai un campu de golf de 27 fuexos na mancomunidá d'Islantilla.

Idioma

Predomina l'usu del dialeutu andaluz, con una fuerte influencia d'elementos del portugués y l'árabe nos localismos de la zona. La entonación carauterística en Lepe entiende la especial acentuación de les pallabres llanes na so sílaba tónica, allargar la mesma. Por cuenta de la inmigración, aumenta pasu ente pasu el númberu de falantes de rumanu y árabe, ente otros idiomes.

Chistes de Lepe

En toa España son bien populares los llamaos chistes de Lepe, que suelen ser chancies curties basaes en xuegos de pallabres o situaciones surrealistes del tipu: "¿Por qué los de Lepe revuelven el café con un cuchiellu? Pa faer un café cortao". El posible aniciador d'esti tipu de chistes pudo ser el cómicu Manuel Summers, que braniaba nesta llocalidá,^[32] anque tamién se cita al cómicu José Álvarez "Lepe" como posible fonte de los mesmos.^[33] Tan populares son que Izquierda Xunida solicitó (ensin ésitu) al Parllamentu d'Andalucía que los chistes de Lepe fueren declaraos Bien d'Interés Cultural como patrimoniu inmaterial.^[34] Munchos d'estos chistes correspuenden al patrón del estúpidu de la mesma que n'Estaos Xuníos esti rol cumplir los polacos, en Canadá faen chistes sobre los habitantes de Newfoundland, en Méxicu, colos yucatecos (y colos españoles llamándolos "gallegos"), etc.^[35]

Persones destacaes

• Álvaro Alonso Barba (1569-1662), metalúrxicu y autor del llibru L'arte de los metales (1640).
• José Manuel González Ortiz "Cheli" (1979), xugador de fútbol.
• Juan de Lepe, (sieglu XV), miembru de la corte d'Enrique VII d'Inglaterra, que foi rei d'Inglaterra per un día.
• Manuel Matamoros García (1834-1866), activista cristianu protestante.
• Rodrigo Pérez de Acevedo, marineru que columbró tierra nel Descubrimientu d'América.

Ciudaes hermaniaes

• Lagoa (Portugal)^[36]
• Tomelloso (España)^[37]
• Marly (Francia)^[38]
• Feteşti (Rumanía)^[39]

Ver tamién

• Sablera de Nuevu Aveséu
• La Antilla
• El Tarrón
• Islantilla
• Rodrigo de Triana
• Paraxa Natural Marismas del Ríu Piedras y Flecha del Rompido

Bibliografía

• CORTÉS JOSÉ, Joaquín. Lepe. Cartografía histórica Institutu de Cartografía d'Andalucía.
• GALLEGO FERNÁNDEZ, Juan Bautista; MUÑOZ VALLÉS, Sara, y DELLAFIORE, Claudia. 2006. Flora y vexetación de la Flecha Mariniega de Nuevu Aveséu. Publicación del Escelentísimu Conceyu de Lepe, AM GRAPHIS, Lepe. ISBN 84-934984-0-8
• MENDOZA BELTRÁN, Emilia, y LÓPEZ RUIZ, María Encarnación (coord.). 2013. Cuatro sieglos d'educación en Lepe: cincuenta años del Colexu Alonso Barba. Publicación del Conceyu de Lepe, Imprenta Real de Lepe, SL, Lepe. ISBN 84-616-6370-5
• OTERO PRIETO, Juana (dir.). 2001. Hestoria de Lepe: Una proyeición escontra'l futuru Publicación del Escelentísimu- Conceyu de Lepe, Imprenta Ortega, Lepe. ISBN 84-606-2258-4
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Cincuentenariu Fundacional de la Hermandá de la Bella. 2.004. Imprenta Real de Lepe S.A.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Una Escuela de Vida". Imprenta Real de Lepe S.A. H-144-2.005.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; *Esposición 50 Año Club Deportivo San Roque". 2.006. Imprenta real de Lepe S.A.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "C.D. San Roque, Cincuenta años d'Historia". Imprenta Real de Lepe S.A. H 244-2.006.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "El Lepe que yo conocí". 2.008. Imprenta Real de Lepe S.A.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Peña Flamenca de Lepe, XXX Aniversariu". 2.010. Imprenta Real de Lepe S.A.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Más vueltes que la cochina Ponce". 2.013.Imprenta Real de Lepe S.A.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "A una rueda agarrao". Imprenta Real de Lepe S.A. H 4-2016.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Pregones de la Bella" 2.017. Tres Tomo.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Lepe na hestoria" 2.017.
• SANTANA GOMEZ MANUEL CASTILLO; "Dende la mio pluma" 2.017. Dos Tomos.

Referencies

1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
2. «Tabla2874» (castellanu). Consultáu'l 4 de payares de 2017.
3. Conceyu de Lepe (2008). «Ordenación Física La Antilla (PGOU)». Consultáu'l 7 d'agostu de 2011.
4. Los marineros de les mariñes d'Huelva aprendieron de los lusos distintos téuniques de navegación, ente elles les denominaes voltas. Esa formación y otros factores fixeron posible que fueren les mariñes onubenses les protagonistes de los primeros viaxes y espediciones a América.
5. Archivu Municipal de Lepe. Legajo nᵘH-34.
6. Archivu Municipal de Lepe, Legajo nᵘH-34
7. Archivu Municipal de Lepe. Legajo nᵘH-36
8. Archivu Municipal de Lepe.
9. «Antiguos puertos ya islles na mariña andaluza. Cartografía, toponimia y hestoria».
10. http://psoelepe.com/los nuesos-barrios/
11. IES L'Arbolea (ed.): «IES L'Arbolea». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-08-16. Consultáu'l 10 de setiembre de 2010.
12. IES El Sur (ed.): «IES El Sur». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-11-26. Consultáu'l 10 de setiembre de 2010.
13. «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-02-20. Consultáu'l 24 de setiembre de 2010.
14. Xunta d'Andalucía (ed.): «Catálogu de carreteres d'Andalucía». Archiváu dende l'orixinal, el 13 de xineru de 2012. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010.
15. Institutu d'Estadística d'Andalucía (ed.): «Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía (Lepe)». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2010. Consultáu'l 10 de setiembre de 2010.
16. «Lepe supera yá los 26.000 habitantes». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-05-07.
17. Fonte: Población de fechu según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España. Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842, Series de población de los conceyos d'España dende 1996. Archiváu 2009-08-13 en Wayback Machine
18. "L'Alcalde de Lepe dimite pa dedicase solo a la presidencia del PP". El País. Consultáu'l 18 d'avientu de 2013.
19. Fonte: Delda Viva de les Entidaes Llocales según el Ministeriu de Facienda y Función Pública. Delda viva de los Conceyos per años Archiváu 2018-07-07 en Wayback Machine
20. La Caixa. «Anuari econòmic/Anuariu Económicu de la Caixa». Consultáu'l 27 d'avientu de 2013.
21. «Monumentu del V Centenariu».
22. «so/patrona.html Los romeros acompañen hasta El Tarrón a la so Patrona». Archiváu dende l'so/patrona.html orixinal, el 29 d'agostu de 2010.
23. Cabalgata de Reyes Conceyu de Lepe. Consultáu'l 29 d'agostu de 2010
24. flamenco MAF Conceyu de Lepe. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010
25. Feria de la Construcción y la Promoción Inmobiliaria Conceyu de Lepe. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010,
26. Salón Naútico Conceyu de Lepe. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010
27. Islantilla Cinefórum Archiváu 2011-08-07 en Wayback Machine Conceyu de Lepe. Consultáu'l 06 d'agostu de 2011
28. Feria de la Tapa Conceyu de Lepe. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010
29. Feria del Pescaíto Fritu Conceyu de Lepe. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010
30. Agrocosta Conceyu de Lepe. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010
31. Información xeneral sobre la Feria de Agrocosta. Feria Comercial-Agricola_2333.htm
32. «¿Qué convirtió a Lepe nel blancu de tolos chistes?».
33. s'aniciaron-los chistes-de-lepe/ ¿Cómo s'aniciaron los chistes de Lepe? en huelvabuenasnoticias.com
34. IX va pidir que los chistes de Lepe sían Bien d'Interés Cultural en publico.es
35. Cúntense chistes como los de Lepe en casi tol mundu en verne.elpais.com
36. Lepe va tar representada con un stand na feria portuguesa de Lagoa Fatacil 2005, Andalucía Press. Publicáu'l 19-08-2005
37. Lepe y Tomelloso sirvir de la so fama polos chistes pa hermanase Archiváu 2008-06-13 en Wayback Machine, en Lanza dixital. Publicáu'l 15-4-2008.
38. Corporaciones locales españoles hermaniaes con Europa Archiváu 2016-03-13 en Wayback Machine, Federación Española de Conceyos y Provincies. Publicáu n'ochobre de 2005
39. conceyu rumanu-de-fetesti-formalicen-el so-protocolu-de-hermanamiento Lepe y el conceyu rumanu de Fetesti formalicen el so protocolu de hermanamiento, Conceyu de Lepe. Publicáu en mayu de 2010

Enllaces esternos

• Conceyu de Lepe Páxina web del conceyu de Lepe.
• Archivo Municipal de Lepe Archiváu 2019-08-04 en Wayback Machine Páxina web del Archivu Municipal de Lepe
• Lepe Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía (TORCA)