Джордж Мэрэдыт

Джордж Мэрэдыт
George Meredith
Джордж Фрэдэрык Ўотс. Партрэт Джорджа Мэрэдыта
Джордж Фрэдэрык Ўотс. Партрэт Джорджа Мэрэдыта
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 12 лютага 1828
Портсмут
Памёр 18 траўня 1909 (81 год)
Боксгіл
Пахаваны
Сужэнец Mary Meredith[d][1]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці пісьменьнік, паэт
Жанр раман, аповесьць, апавяданьне, верш
Мова ангельская
Узнагароды
ордэн Заслугаў
Подпіс Выява аўтографу
[[::en:s:Author:George Meredith|Творы]] ў Вікікрыніцах

Джордж Мэрэдыт (па-ангельску: George Meredith; 12 лютага 1828, Портсмут — 18 траўня 1909, Боксгіл) — выбітны ангельскі пісьменьнік-раманіст і паэт віктарыянскай эпохі. Аўтар лірычных філязофскіх вершаваных цыкляў, раманаў, аповесьцяў і апавяданьняў. Таксама займаўся журналістыкай.

Біяграфія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Джордж Мэрэдыт нарадзіўся ў партовым горадзе Портсмут на поўдні Ангельшчыны. Прозьвішча Мэрэдыт (анг. Meredith) — валійскае па паходжаньні, і ў сям’і існавала легенда, што іх род узыходзіць да старадаўніх валійскіх каралёў. Дзед і айцец Джорджа былі партовымі краўцамі[2], а маці — дачкой мясцовага шынкара. У Портсмуце Мэрэдыты валодалі майстроўняй, якая пастаўляла флёцкае абмундзіраваньне.

Калі Джорджу споўнілася пяць гадоў, памерла яго маці. Маленства будучага пісьменьніка было азмрочана вымушаным сірацінствам і адчужанасьцю ад новай сям’і свайго айца.

На грошы памерлай маці ў чатырнаццацігадовым узросьце Джорджа адправілі ў Нямеччыну, дзе ў 1842—1844 гг. ён навучаўся ў школе мараўскіх братоў у мястэчку Нойвід. У Нямеччыне Мэрэдыт захапіўся вывучэньнем нямецкай мовы і літаратуры. Знаёмства з творчасьцю нямецкіх рамантыкаў і постацьцю Ёгана Вольфганга Гётэ мела істотнае значэньне для будучага пісьменьніка і паўплывала на яго раньнюю фантастычную аповесьць «Фарына» (анг. Farina, 1857)[3].

У 1844 годзе Мэрэдыт вярнуўся ў Ангельшчыну і стаў вучнем лёнданскага адваката, які зьбіраў у сваім доме зацікаўленую літаратурай моладзь. Тут Мэрэдыт пазнаёміўся з Мэры Элен Нікалз (анг. Mary Ellen Nicolls), дачкой раманіста Томаса Лава Пікака (анг. Thomas Love Peacock)[4], зь якой у 1849 годзе пабраўся шлюбам: на той час Джорджу было 21, а Мэры — 28[2]. Неўзабаве пасьля шлюбу Мэрэдыт кідае заняткі юрыспрудэнцыяй і цалкам аддаецца літаратуры.

У 1849 годзе публікуе свой першы верш і знаёміцца з Чарлзам Дыкензам, які садзейнічае літаратурнаму дэбюту юнага літаратара, публікуючы яго вершы ў сваім часопісе «Хатняе чытаньне». У 1851 годзе выходзіць яго першы паэтычны зборнік «Вершы» (анг. Poems) з прысьвячэньнем Томасу Пікаку. Зборнік прыхільна сустрэў Альфрэд Тэнісан[4].

Джордж Мэрэдыт, каля 1863 г.

Сямейныя акалічнасьці і цяжкасьці матэрыяльнага становішча вымусілі Мэрэдыта на некалькі год прыпыніць літаратурную дзейнасьць. Толькі ў 1855 годзе быў надрукаваны яго празаічны твор «Галеньне Шагпата» (анг. The Shaving of Shagpat) — фантастычная аповесьць, стылізаваная пад чароўныя казкі «Тысячы і адной ночы».

Работа над першым буйным раманам «Выпрабаваньне Рычарда Фэвэрэла» супала з разрывам сямейных адносінаў з Мэры Элен Нікалз. У 1858 годзе яна захапілася маладым мастаком прэрафаэлітам Гэнры Ўолісам (1830—1916) і, нічога не патлумаўшы мужу, пакінуўшы сына Артура зьехала ў Італію, дзе памерла ў 1861 годзе. Выдадзеная ў 1862 годзе паэма «Сучаснае каханьне» (анг. Modern Love), як і раман «Выпрабаваньне Рычарда Фэвэрэла», сюжэтна і тэматычна перагукаюцца з гэтым пэрыядам жыцьця пісьменьніка[2].

У 1864 годзе Мэрэдыт ажаніўся ў другі раз з напаўфранцужанкай Мары Вальямі (анг. Marie Vulliamy). Гэты шлюб апынуўся ўдачным, але кволае матэрыяльнае становішча вымушала Мэрэдыта займацца літаратурным прыробкам — супрацоўнічаў з газэтамі «Ірсўіч Джорнэл» і «Морнінг Пост», кансультаваў выдавецтва Чапмэн і Хол. У 1866 (пасьля падарожжа ў Італію) набыў дом ў графстве Сурэй, у якім жыў да сваёй сьмерці[5]. У 1868 годзе жорстка раскрытыкаваў першы раман Томаса Гардзі «Бядняк і лэдзі», успрыняўшы гэты твор як літаратурную падробку чарговага графамана[6].

У 1877 годзе ў Лёнданскім унівэрсытэце Мэрэдыт прачытаў публічную лекцыю «Аб камэдыі і прымяненьне камічнага духа», якая сёлета ж была надрукавана ў часопісе «Нью Квотэрлі» пад назвай «Эсэ пра камэдыю» (анг. Essay on Comedy). У 1897 годзе «Эсэ» было выдадзена асобным выданьнем. У гэтым эсэ Мэрэдыт выклаў і абагульніў свае эстэтычныя погляды[7]. Гэта эстэтычны маніфэст пісьменьніка, створаны ў пэрыяд росквіту яго талента з улікам дваццацігадовага досьведу раманіста. Тут абагульняюцца яго мастацкія адкрыцьці і роздумы пра задачы мастацтва, сатыру, гумар і прыроду камічнага[8].

У 1879 годзе выходзіць раман «Эгаіст» — найвядомейшы раман Джорджа Мэрэдыта, які прынес аўтару літаратурную славу. Пасьля выхаду «Эгаіста», стварэньне якога запатрабавала грандыёзных высілкаў, творчая энэргія пісьменьніка стала няўхільна спадаць[9]. Проза позьняга Мэрэдыта характарызуецца надзвычайнай стылістычнай ўскладненасьцю, за што літаратурныя крытыкі часта папракалі яго за вычурную манеру стылю і завэлюмаваную трывіяльнасьць[10].

Бліжэй да канцу жыцьця Мэрэдыт стаў прызнаным мэтрам ангельскай літаратуры: пасьля Тэнісана ён быў прэзыдэнтам Таварыства аўтараў; у 1905 годзе быў узнагароджаны Ордэнам за заслугі каралём Эдўардам VII[2].

Памёр у сваім доме ў Бокс Гіле (Сурэй)[2].

Творчасьць

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Джордж Мэрэдыт увайшоў у гісторыю літаратуры як прадаўжальнік рэалістычнай традыцыі клясычнага раману сярэдзіны XIX стагодзьдзя і разам з тым як адзін з стваральнікаў сацыяльна-псыхалягічнага раману найноўшага часу[3]. Ягоныя празаічныя творы, выбудаваныя з улікам рознабаковага досьведу папярэднікаў (асабліва Генры Філдынга), сталі злучальным зьвяном паміж літаратурнай эпохай Ч. Дыкенса і Ў. Тэкерэя, з аднаго боку, і эпохай літаратурнага мадэрнізму — зь іншай[11].

Літаратурная слава Дж. Мэрэдыта дасягнула свайго піку на мяжы XIX—XX стст., калі ягоныя раманы чыталі Робэрт Стывэнсан, Оскар Ўайлд, Бэрнард Шоў, Гэрбэрт Ўэлз, Артур Конан Дойл і Арнольд Бэнэт. Паступова актуальнасьць яго твораў пачала спадаць, і бліжэй да сярэдзіны XX ст., перастала быць часткай літаратурнага працэсу.

Любімыя аўтары Мэрэдыта — Арыстафан, Ўільям Шэксьпір, Ёган Вольфганг фон Гётэ, Мальер, Мігель Сэрвантэс, Віктор Юго[12]. Джордж Мэрэдыт аказаў непасрэдны ўплыў на творчасьць такіх аўтараў, як Робэрт Льюіс Стывэнсан, Джозэф Конрад і Джон Галсўорці[4].

Творы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Джордж Мэрэдыт, каля 1897 г.

Эсэ

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Эсэ пра камэдыю (анг. Essay on Comedy, 1877)

Аповесьці

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • аповесьць Галеньне Шагпата (анг. The Shaving of Shagpat, 1856)
  • аповесьць Фарына (анг. Farina, 1857)

Раманы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Выпрабаваньне Рычарда Фэвэрэла (анг. The Ordeal of Richard Feverel, 1859)
  • Эван Гарынгтан (анг. Evan Harrington, 1861)
  • Эмілія ў Ангельшчыне (анг. Emilia in England, 1864), пераапублікавана як Сандра Бэльлёні ў 1887
  • Рода Флэмінг (анг. Rhoda Fleming, 1865)
  • Віторыя (анг. Vittoria, 1867)
  • Прыгоды Гары Рычманда (анг. The Adventures of Harry Richmond, 1871)
  • Кар'ера Б'ючэмпа (анг. Beauchamp's Career, 1875)
  • Эгаіст (анг. The Egoist, 1879)
  • Трагічныя камэдыянты (анг. The Tragic Comedians, 1880)
  • Дыяна раздарожжаў (анг. Diana of the Crossways, 1885)
  • Адзін з нашых заваёўнікаў (анг. One of our Conquerors, 1891)
  • Лорд Ормант і яго Амінта (анг. Lord Ormont and his Aminta, 1894)
  • Незвычайны шлюб (анг. The Amazing Marriage, 1895)

Паэзія

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Вершы (анг. Poems, 1851)
  • Сучаснае каханьне (анг. Modern Love, 1862)
  • Паэмы і лірычныя вершы аб радасьці зямнога быцьця (анг. Poems and Lyrics of the Joy of Earth, 1883)
  • The Woods of Westermain (1883)
  • A Faith on Trial (1885)
  • Баляды і паэмы аб трагедыі жыцьця (анг. Ballads and Poems of Tragic Life, 1887)
  • Чытаньне зямлі (анг. A Reading of Earth, 1888)
  • The Empty Purse (1892)
  • Odes in Contribution to the Song of French History(1898)
  • Чытаньне жыцьця (анг. A Reading of Life, 1901)
  • Апошнія вершы (анг. Last Poems, 1909)

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ https://www.bonhams.com/auctions/11959/lot/103/
  2. ^ а б в г д G. Meredith 1963, Introduction (first page)
  3. ^ а б Михальская Н. П. 2007, 263
  4. ^ а б в Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 368
  5. ^ Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 376
  6. ^ Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 416
  7. ^ Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 379
  8. ^ Михальская Н. П. 2007, 264
  9. ^ Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 390—391
  10. ^ Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 376
  11. ^ Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова 2004, 367
  12. ^ Михальская Н. П. 2007, 265

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Михальская Н. П. История английской литературы / Н. П. Михальская. — 2-е. — М.: Издательский центр «Академия», 2007. — 480 с. — ISBN 978-5-7695-4544-3
  • Л. В. Сидорченко, И. И. Бурова, А. А. Аствацатуров и др. История западноевропейской литературы. XIX век: Англия / Под ред. Л. В. Сидорченко, И. И. Буровой. — СПб: Филологический факультет СПбГУ; Издательский центр «Академия», 2004. — 544 с.
  • George Meredith The Egoist. — The New American Library of World Literature (Signet Classics), 1963.

Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Джордж Мэрэдыт — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў