Іван Іванавіч Дубасаў

Іван Іванавіч Дубасаў
Фатаграфія
На фота ў лістападзе 1983 года
Дата нараджэння 30 лістапада 1897(1897-11-30)
Месца нараджэння Адзінцова, Маскоўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці 15 сакавіка 1988(1988-03-15) (90 гадоў)
Месца смерці Масква, РСФСР, СССР
Падданства  Расійская імперыя
Грамадзянства Сцяг СССР СССР
Род дзейнасці мастак, дызайнер паштовых марак
Жанр графіка дзяржаўных знакаў
Вучоба Імператарскае Строганаўскае вучылішча
Партыя
Узнагароды
ордэн Леніна ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга Ордэн «Знак Пашаны»
Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іва́н Іва́навіч Дуба́саў (руск.: Иван Иванович Дубасов; 30 лістапада 1897, пасёлак Адзінцова (цяпер горад), Маскоўская губерня, Расійская імперыя — 15 сакавіка 1988, Масква, РСФСР, СССР[1]) — рускі савецкі мастак і гравёр.

Галоўны мастак Дзяржзнака (1932—1971), заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР (1959). Распрацоўваў эскізы і арыгіналы многіх савецкіх грашовых знакаў, дзяржаўных узнагарод і паштовых марак на працягу некалькіх дзесяцігоддзяў. Узнагароджаны ордэнамі Леніна, Працоўнага Чырвонага Сцяга, «Знак Пашаны», шэрагам медалёў.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Дзяцінства і юнацтва

[правіць | правіць зыходнік]

Іван Іванавіч Дубасаў нарадзіўся ў 1897 годзе ў падмаскоўным пасёлку Адзінцова. Яго бацька, Іван Мітрафанавіч Дубасаў, працаваў памочнікам рэвізора ў Маскоўскай кантрольнай палаце, а ў вольны час стаў падпрацоўваць, малюючы карыкатуры для розных часопісаў. Схільнасці бацькі перадаліся і сыну, які стаў маляваць яшчэ ў дзяцінстве.

У 1908 годзе Іван накіраваўся ў Імператарскае Строганаўскае вучылішча, абраў прафесію эмальера і паспяхова там вучыўся. Сярод яго настаўнікаў былі Станіслаў Уладзіслававіч Наакоўскі і Дзмітрый Анфімавіч Шчарбінаўскі[2].

У 1913 годзе на конкурсе ілюстрацый да Евангелля, які праводзіўся сярод выхаванцаў вучылішча, Іван, выканаўшы працу ў старажытнарускім стылі, заняў першае месца і быў узнагароджаны Велікоднай граматай[2][3].

Нягледзячы на тое, што, па прызнанні самога мастака, вучылішча ён не скончыў, у 1915 годзе яму быў уручаны Дыплом першай ступені і нададзена званне «вучоны малявальшчык», якое давала права выкладаць маляванне, чарчэнне і правапіс у гімназіях. Дубасаў ужо вёў перапіску з гімназіяй аднаго з уральскіх гарадоў на прадмет заняцця месца настаўніка чарчэння і малявання, але пачалася Першая сусветная вайна. На думку воінскага начальства, Іван Дубасаў меў добрыя перспектывы, і яму прапанавалі застацца ў тыле, але Іван Іванавіч адмовіўся. У 1916 годзе Іван паступіў добраахвотнікам у 28-ы запасны полк, адкуль у хуткім часе быў камандзіраваны ў школу прапаршчыкаў у Маскву. Восенню таго ж года Дубасава накіравалі ў дзеючую армію на Заходні фронт, дзе ён служыў пешым разведчыкам[2][3][4].

Калі адбылася Кастрычніцкая рэвалюцыя, Іван знаходзіўся на лячэнні ад тыфу ў румынскім горадзе Дарахой. Пазней санітарным цягніком Дубасаў быў адпраўлены ў Расію[2].

Дома ў Адзінцове перад Іванам Іванавічам востра ўстала пытанне працаўладкавання. Ён доўгі час не мог знайсці працу, але ўрэшце атрымаў месца настаўніка малявання ў некалькіх школах[2].

Вясной 1919 года Івана Іванавіча прызвалі ў рады Чырвонай Арміі. Яго прызначылі на пасаду камандзіра ўзвода, аднак у хуткім часе перавялі на культасветработу. Дубасаў працаваў у чырвонаармейскіх клубе і тэатры[2].

Марка ў гонар пяцігоддзя Кастрычніцкай рэвалюцыі

[правіць | правіць зыходнік]
Марка РСФСР з серыі «Пяцігоддзе Кастрычніцкай рэвалюцыі», (1922 год, 10 рублёў) (Скот #211).

Дэмабілізаваўшыся ў 1922 годзе з прычыны хваробы, Дубасаў вярнуўся ў Адзінцова і паступіў працаваць у адну са школ Кунцаўскага раёна. Адначасова ён працягваў займацца пошукамі іншай працы, пакуль летам яму не трапілася аб'ява ў газеце «Известия», якая паведамляла пра конкурс на найлепшы эскіз паштовай маркі, прысвечанай пяцігоддзю Кастрычніцкай рэвалюцыі і ўтварэнню РСФСР. За найлепшыя малюнкі былі прызначаны тры прэміі: першая ў адзін мільярд рублёў, другая ў 300 мільёнаў рублёў і трэцяя ў 200 мільёнаў рублёў[2][4][5].

Дубасаў вырашыў прыняць удзел у конкурсе. Ён выканаў два эскізы. На першым намаляваў рабочага-каменячоса, які высякаў на пліце тэкст «РСФСР 1917—1922», а на другім мастак выканаў алегорыю — Чалавецтва, якое вітала рэвалюцыю ў выглядзе аголенай чалавечай фігуры, да якой Іван Іванавіч дамаляваў сумку паштальёна[2].

З прычыны адсутнасці фарбаў і тушы малады мастак выкарыстаў раствор марганцоўкі замест акварэлі. Натуршчыкам ён угаварыў папрацаваць суседа Мікалая Гаарблейхера[4].

У конкурсе ўдзельнічалі больш за сто мастакоў, сярод якіх былі некалькі буйных майстроў[2], напрыклад, такія вядомыя графікі, як Дзмітрый Ісідоравіч Мітрохін і Сяргей Васільевіч Чахонін. Аднак пасля руплівага адбору найлепшых малюнкаў і гарачых дэбатаў наконт апошніх, меркаванне большасці членаў журы з вызначальнымі галасамі сышлося на тым, што найлепшай працай з'яўляецца малюнак Івана Іванавіча Дубасава пад дэвізам «РСФСР 1917—1922»[2][6].

Сярод членаў журы з вызначальнымі галасамі былі прадстаўнікі Дзяржзнака — Уладзімір Мікалаевіч Адрыянаў, загадчык мастацка-рэпрадукцыйнага аддзела, і Аляксандр Яфімавіч Сухіх, галоўны тэхнік, які ўзначальваў мастацка-графічную частку. Апошні запрасіў Івана на працу ў Дзяржзнак у якасці мастака-гравёра, а потым кампаноўшчыка малюнкаў. 24 жніўня 1922 года Іван Іванавіч Дубасаў стаў працаваць на Другой Маскоўскай фабрыцы загатавання знакаў[2][4].

Праца ў Дзяржзнаку

[правіць | правіць зыходнік]

Першае адказнае заданне — герб СССР

[правіць | правіць зыходнік]

Пасля ўтварэння СССР (1922) пачалася падрыхтоўка Канстытуцыі новай дзяржавы і тэрмінова было патрэбна распрацаваць новы дзяржаўны сімвал. Камісія Цэнтральнага Выканаўчага Камітэта правяла конкурс на найлепшы эскіз герба саюзнай дзяржавы. З варыянтаў многіх мастакоў, што ўдзельнічалі ў конкурсе, перавага была аддадзена эскізу Усевалада Паўлавіча Корзуна. Аднак яго эскіз герба, на думку камісіі, меў сур'ёзны недахоп: надпіс «Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!» быў зроблены толькі на рускай мове, а яе неабходна было адлюстраваць на мовах усіх рэспублік, якія ўваходзілі ў Саюз[2][4][7].

Дзяржзнаку было даручана стварыць герб на аснове праекта Корзуна. Кіраванне працай ажыццяўляў загадчык мастацка-рэпрадукцыйнага аддзела Дзяржзнака Уладзімір Мікалаевіч Адрыянаў. Ён прапанаваў у якасці асноўнай ідэі змясціць у цэнтр эмблемы выяву зямнога шара з накладзеным на яе сярпом і молатам. Дапрацоўкай займаўся Іван Іванавіч Дубасаў. Для таго, каб колькасць варыянтаў лозунга «Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!» на розных мовах можна было ў будучыні змяняць, Дубасаў прапанаваў размясціць іх на вітках стужкі, якая абвівала пучкі каласоў. Менавіта гэты малюнак герба СССР быў канчаткова зацверджаны подпісам сакратара ЦВК Авеля Сафронавіча Енукідзэ 22 верасня 1923 года[2].

Галоўны мастак Дзяржзнака

[правіць | правіць зыходнік]
Марка СССР з жалобнай серыі «Памяці У. І. Леніна», 1924 год, (Скот #267).
Марка ленінскага жалобнага выпуску з аўтографам І. І. Дубасава, 1924 год.

У тым жа 1923 годзе Іван Дубасаў пачаў працаваць і над грашовымі знакамі. Ім быў зроблены эскіз селяніна-сейбіта для трох чырвонцаў, а ў 1924 годзе ён прыняў удзел у стварэнні арыгіналаў папяровых бон, якія выпускаліся наміналам у 1, 2, 3, 5, 20 і 60 капеек. Іванам Дубасавым быў выкананы эскіз боны ў адну капейку, а пазней — эскіз паўчырвонца[2].

Пасля смерці Леніна (1924) мастаком па заданні Дзяржзнака была выраблена жалобная марка з выявай ценявога партрэта правадыра, абведзенай чырвонай і чорнай рамкамі. Практычна за адзін дзень Іван Іванавіч Дубасаў падрыхтаваў арыгінал, і 27 студзеня ў 16 гадзін, г. зн. у дзень і ў гадзіну пачатку цырымоніі развітання з Уладзімірам Ільічом Леніным, марка паступіла ў абарачэнне[3][8][9].

У 1925 годзе Іван Іванавіч Дубасаў удзельнічаў у вырабе арыгіналаў дзяржаўных казначэйскіх білетаў: вартасцю ў 3 рублі (аверс і рэверс) і ў 5 рублёў (аверс — мастак Купрыянаў, рэверс — Дубасаў). Дубасавым былі створаны эскізы аверса 50 чырвонцаў, у 1926 годзе — 1 чырвонца, а ўжо ў 1928 і 1932 гадах у абарачэнне паступілі білеты ў 2 і 3 чырвонцы адпаведна, арыгіналы якіх былі цалкам выкананыя Іванам Дубасавым[2].

У сакавіку 1926 года Іван стаў «старшым мастаком», а 16 лютага 1932 года — Галоўным мастаком Дзяржзнака. Гэту пасаду ён займаў да самога выхаду на пенсію ў 1971 годзе. Такім чынам, Дубасаў стаў фактычна кіраваць усёй мастацкай дзейнасцю прадпрыемства[2].

У 1937 годзе Дзяржзнаку быў даручаны выраб білетаў Дзяржбанка СССР — чырвонцаў новага ўзору. Адметнай асаблівасцю новых грошай стала тое, што на іх упершыню ў практыцы грашовага абарачэння быў змешчаны партрэт Уладзіміра Ільіча Леніна, выкананы мастаком Альфрэдам Рудольфавічам Эберлінгам і гравіраваны мастаком Блюмам. Іван Іванавіч Дубасаў выканаў працу па стварэнні эскізаў трох наміналаў — 3, 5 і 10 чырвонцаў[2].

У 1938 годзе ў сувязі з пашырэннем Саюза і змяненнем герба СССР (замест 6 стужак, што абвівалі каласы, іх стала 11) была выканана замена казначэйскіх білетаў узору 1934 года на новыя наміналам 1, 3 і 5 рублёў. Іван Дубасаў адлюстраваў на аверсе банкнот адпаведна фігуры шахцёра-стаханаўца, чырвонаармейца[10] і лётчыка[2].

Сын мастака згадваў[4][7]:

« У працоўным стале бацькі заўжды ляжалі — у якасці ўзораў — «каценька» і «пеценька» (царскія сторублёўка і пяцісоценная з выявай Кацярыны II і Пятра I). Ён хацеў захаваць мастацкі стыль рускіх грошай, спрабаваў пераняць са старых дарэвалюцыйных банкнот фактуру малюнка, афармленне вензеляў і разетак… Імкнуўся выконваць і старую традыцыю наконт колеру купюр рознай вартасці. Скажам, з даўніх часоў павялося, што рублі ў нас друкаваліся ў жоўта-карычневай гаме, «пяцёркі» — у сіне-блакітных танах, «чырвонцы» — у чырвона-аранжавых… »

Дубасавым быў прыдуманы арыгінальны спосаб фіксавання на білетах даты выканання. Напрыклад, на эскізе білета ў 25 чырвонцаў з выявай плаціны Дняпроўскай ГЭС ён паставіў нумарацыю «ИД 161040», што мела наступнае значэнне: эскіз выкананы Іванам Дубасавым 16 кастрычніка 1940 года[2].

Праца над дзяржаўнымі ўзнагародамі

[правіць | правіць зыходнік]

Паралельна мастак працаваў і над эскізамі дзяржаўных узнагарод. Сумесна з Пятром Іванавічам Таёжным і Іванам Дзмітрыевічам Шадрам ён удзельнічаў у стварэнні першага эскіза ордэна Леніна[4].

У 1938 годзе ім былі выкананыя эскізы медалёў «За працоўную доблесць» і «За працоўную адзнаку», а ў 1939 годзе — эскіз найвышэйшага па вартасці медаля СССР «Залатая Зорка». У будучыні Іван Дубасаў стварыў праекты Маршальскай Зоркі і такіх узнагарод, як ордэн «Мацярынская слава» трох ступеней (1944), медаль «За аднаўленне вугальных шахтаў Данбаса» (1947), медаль «За аднаўленне прадпрыемстваў чорнай металургіі поўдня» (1948) і іншых, эскізы шматлікіх ганаровых грамат[2][3][4].

Ваенны і пасляваенны перыяд

[правіць | правіць зыходнік]

З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны стала зразумела, што для фінансавання ваенных выдаткаў дзяржаве патрэбна прыцягненне грашовых сродкаў насельніцтва, таму ўрад ужо 12 красавіка 1942 года прыняў рашэнне аб выпуску аблігацый Дзяржаўнай ваеннай пазыкі. Малюнак да іх Іван Іванавіч Дубасаў стварыў яшчэ 7 лютага 1942 года і выявіў на ім чырвонаармейца, які ўздымаецца ў атаку[2].

Аналагічна былі створаныя эскізы і да аблігацый Другой Дзяржаўнай ваеннай пазыкі. На працягу 1943—1945 гадоў Дзяржзнаку быў даручаны шэраг адказных заданняў па стварэнні грашовых білетаў, прычым не толькі СССР, але і новых сацыялістычных краін, што з'явіліся пасля заканчэння вайны. Ува Усходняй Германіі, Манголіі, Польшчы, камуністычным Кітаі, Чэхаславакіі[11], Албаніі на працягу дзясяткаў гадоў карысталіся грашыма, эскізы для якіх выканаў Іван Дубасаў. Дзейнасць Галоўнага мастака Дзяржзнака ў гады вайны была высока адзначана. У 1945 годзе Іван Іванавіч Дубасаў быў узнагароджаны ордэнам Леніна з фармулёўкай «За выкананне асабліва важных заданняў урада» (а іменна — за эскізы грошай для сацыялістычных краін)[2][3][4].

Мастак актыўна працаваў над грашовымі знакамі, якія былі выпушчаны пасля грашовай рэформы снежня 1947 года. Ён выканаў усе тры арыгіналы білетаў вартасцю ў 1, 3 і 5 рублёў, а таксама арыгіналы банкаўскіх білетаў у 10, 25, 50 і 100 рублёў[2].

  • Сталінскі 1 рубель (1947). Аверс
    Сталінскі 1 рубель (1947). Аверс
  • 1 рубель (1947). Рэверс
    1 рубель (1947). Рэверс
  • 3 рублі (1947). Аверс
    3 рублі (1947). Аверс
  • 3 рублі (1947). Рэверс
    3 рублі (1947). Рэверс
  • 5 рублёў (1947). Аверс
    5 рублёў (1947). Аверс
  • 5 рублёў (1947). Рэверс
    5 рублёў (1947). Рэверс
  • 10 рублёў (1947). Аверс
    10 рублёў (1947). Аверс
  • 10 рублёў (1947). Рэверс
    10 рублёў (1947). Рэверс
  • 25 рублёў (1947). Аверс
    25 рублёў (1947). Аверс
  • 25 рублёў (1947). Рэверс
    25 рублёў (1947). Рэверс
  • 100 рублёў (1947). Аверс
    100 рублёў (1947). Аверс
  • 100 рублёў (1947). Рэверс
    100 рублёў (1947). Рэверс

У пачатку 1960-х гадоў урад прыняў рашэнне аб змене маштабу цэн, у сувязі з гэтым узнікла патрэба выпусціць у абарачэнне новыя грошы ўзору 1961 года. Над эскізамі грашовых білетаў вартасцю ў 1, 3 і 5 рублёў працавалі Паманскі (аверс) і Дубасаў. Былі таксама створаныя новыя ўзоры банкаўскіх білетаў у 10, 25, 50 і 100 рублёў. Гэта была апошняя грашовая рэформа, у вырабе грашовых знакаў якой Дубасаў прыняў непасрэдны ўдзел[2]. Аднак нават купюры ўзору «паўлаўскай рэформы» 1991 года, якая адбылася пасля смерці мастака, былі выкананыя па яго ранніх эскізах[3].

  • 1 рубель СССР (1961). Рэверс
    1 рубель СССР (1961). Рэверс
  • 3 рублі (1961). Рэверс
    3 рублі (1961). Рэверс
  • 5 рублёў (1961). Рэверс
    5 рублёў (1961). Рэверс
  • 10 рублёў (1961). Аверс
    10 рублёў (1961). Аверс
  • 25 рублёў (1961). Аверс
    25 рублёў (1961). Аверс
  • 25 рублёў (1961). Рэверс
    25 рублёў (1961). Рэверс
  • 50 рублёў (1961). Аверс
    50 рублёў (1961). Аверс
  • 50 рублёў (1961). Рэверс
    50 рублёў (1961). Рэверс
  • 100 рублёў (1961). Аверс
    100 рублёў (1961). Аверс
  • 100 рублёў (1961). Рэверс
    100 рублёў (1961). Рэверс
  • «Паўлаўскі» 1 рубель (1991)
    «Паўлаўскі» 1 рубель (1991)
  • Паўлаўскія 3 рублі (1991)
    Паўлаўскія 3 рублі (1991)
  • Паўлаўскія 5 рублёў (1991)
    Паўлаўскія 5 рублёў (1991)
  • Паўлаўскія 10 рублёў (1991). Аверс
    Паўлаўскія 10 рублёў (1991). Аверс
  • Паўлаўскія 10 рублёў (1991). Рэверс
    Паўлаўскія 10 рублёў (1991). Рэверс
  • Паўлаўскія 50, 100, 200 рублёў, 500 рублёў (1991). Аверс
    Паўлаўскія 50, 100, 200 рублёў, 500 рублёў (1991). Аверс
  • Паўлаўскія 50, 100, 200, 500 рублёў (1991). Рэверс
    Паўлаўскія 50, 100, 200, 500 рублёў (1991). Рэверс

Галоўны мастак Дзяржзнака займаўся таксама дызайнам вымпелаў, якія савецкія касмічныя апараты даставілі на Месяц і Венеру[4].

1 лютага 1971 года ва ўзросце 74 гадоў Іван Іванавіч Дубасаў выйшаў на пенсію, праслужыўшы ў Дзяржзнаку 49 гадоў. Тым не менш, ён працягваў дапамагаць у працы сваім калегам — Ігару Сяргеевічу Крылкову (таксама былому Галоўнаму мастаку Дзяржзнака), Лідзіі Фёдараўне Маёравай, Смірнову, Нікіцінай, Сапронаву і інш.[12] У колах прафесіяналаў Дзяржзнака Івана Дубасава называлі «патрыярхам грашовай справы».

Апошняя праца мастака — эскізы для новага гарадскога герба Адзінцова (1980), дзе прайшлі яго дзяцінства і маладосць[4]. Графічныя працы Івана Іванавіча Дубасава ў колькасці 21 адзінкі захоўваюцца ў Адзінцоўскім гісторыка-краязнаўчым музеі[13].

Праца ў часопісах

[правіць | правіць зыходнік]

Іван Дубасаў працаваў не толькі ў справе стварэння грашовых знакаў. Доўгія гады ён супрацоўнічаў з многімі перыядычнымі выданнямі. Так, напрыклад, з 1923 па 1924 гады часопіс «Крестьянка» змясціў некалькі соцень яго малюнкаў, якія ілюстравалі апавяданні розных аўтараў і рубрыку «Весёлые страницы». У 1925 годзе мастак аформіў вокладкі большасці нумароў гэтага часопіса. З ліпеня 1925 года па кастрычнік 1926 года ў часопісе «Лапоть» былі размешчаныя 125 малюнкаў Івана Іванавіча Дубасава. Бывала, што яго малюнкі запаўнялі ўсю плошчу гэтага часопіса. Малюнкі мастака публікаваліся таксама ў такіх часопісах, як «Пионер», «Безбожник», «Работница»[2].

Праца над паштовымі маркамі

[правіць | правіць зыходнік]
СССР (1946): «25 гадоў савецкай паштовай маркі» (Скот #1080—1082)

Іван Іванавіч Дубасаў таксама супрацоўнічаў з Дырэкцыяй выдання і экспедзіравання знакаў паштовай аплаты (ДВЭЗПА). Пасля заваявання першага месца на конкурсе найлепшай паштовай маркі 1922 года і да 1965 года Іван Іванавіч Дубасаў стварыў больш за 150 арыгіналаў паштовых марак на самыя розныя сюжэты[2][14]. Так, яго марка 1924 года была першай у СССР з выявай Уладзіміра Ільіча Леніна; усяго ім было створана больш за 20 марак Ленініяны. У 1931 годзе да сумеснай даследчай палярнай экспедыцыі парахода «Малыгін» і нямецкага дырыжабля «Граф Цэпелін» былі выпушчаныя восем марак аднолькавага малюнка, але рознага наміналу. Гэта серыя стала першым авіяцыйным палярным выпускам і першай, у якой адлюстроўвалася судна ў Арктыцы. Шырокую вядомасць атрымала яго серыя марак, прысвечаная 20-годдзю штурму Перакопа Чырвонай Арміяй (1940).

У 1940-я і 1950-я гады мастак працягваў працу над паштовымі мініяцюрамі, прысвечанымі важным падзеям у краіне, а таксама юбілеям вядомых пісьменнікаў, мастакоў і многіх іншых дзеячаў навукі і культуры, сярод якіх былі:

Серыя яго марак 1954 года была прысвечана 100-годдзю абароны Севастопаля ў Крымскай вайне 1854—1855 гадоў (Скот #1726—1728)[2].

Найлепшымі сваімі працамі Іван Іванавіч лічыў выпускі з партрэтамі Горкага і Маякоўскага, этнаграфічную серыю «Народы СССР» (1933 (Скот #489—509)); сумесна з Галядкіным, Заўялавым і Ноўскім. Насупраць, марка 1929 года з выявай рабочага ля станка з серыі «За індустрыялізацыю СССР» (Скот #427), на думку мастака, так яму і не ўдалася цалкам[6].

Іван Дубасаў займаў адно з лідзіруючых месцаў у вобласці савецкай паштовай мініяцюры разам з такімі мастакамі, як Заўялаў, Андрэеў, Гундобін. Сваю манеру малявання сам мастак называў тэхнікай мініяцюрнага жывапісу, бо на яго творчасць вялікі ўплыў пакінула вучоба ў Строганаўскім вучылішчы, дзе мастаку прыходзілася працаваць на эмалі і фарфоры[6].

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

Іван Іванавіч Дубасаў атрымаў наступныя дзяржаўныя ўзнагароды:

Асабістае жыццё

[правіць | правіць зыходнік]

Іван ажаніўся ў 1923 годзе з дзяўчынай Верай, якая ў 1922 годзе і паведаміла мастаку пра газетную заметку пра конкурс на найлепшы эскіз паштовай маркі да пяцігоддзя Кастрычніцкай рэвалюцыі і ўтварэння РСФСР. Атрыманай Дубасавым першай конкурснай прэміі памерам у мільярд рублёў было дастаткова, каб набыць будучай жонцы пару новых валёнак[4].

У 1932 годзе сям'я Дубасавых — яго жонка Вера Сяргееўна і дзеці Аляксандр, Надзея, Людміла і Яўген пераехалі з Адзінцова ў Маскву, дзе мастаку далі кватэру ў Сіроцкім завулку (цяпер вул. Шухава, д. 17)[2].

У гады Вялікай Айчыннай вайны мастак заставаўся ў Маскве, а яго сям'я была эвакуіравана ў Краснакамск[2].

Памёр Іван Іванавіч Дубасаў у Маскве 15 сакавіка 1988 года на 91-м годзе жыцця. Пахаваны на сваёй малой радзіме ў Адзінцове на Акулаўскіх могілках[15][16].

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Дадзеныя Адзінцоўскага краязнаўчага музея.
  2. ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш э ю я аа аб Алехов А. В. Патриарх денежного дела Архівавана 8 снежня 2007. // Нумизматика. — 1999. — № 3. — С. 2—16.
  3. ↑ а б в г д е ё ж Николай Рожков. Человек, который рисовал деньги(недаступная спасылка). «Люди» (18 февраля 2003). Архівавана з першакрыніцы 27 студзеня 2012. Праверана 15 студзеня 2011.
  4. ↑ а б в г д е ё ж з і к л Добровольский А. Главный рисовальщик рублей // Московский комсомолец. — 2000. — 7—14 декабря.
  5. ↑ Галаганов А. Самая памятная марка // Филателия СССР. — 1968. — № 4. — С. 23.
  6. ↑ а б в Пономарёв А. О первых не забывают // Филателия СССР. — 1983. — № 11. — С. 12—14.
  7. ↑ а б Леснов С. Секретный художник Гознака // Труд. — 2006. — № 79. — 4 мая.
  8. ↑ Сделать достоянием миллионов // Филателия СССР. — 1987. — № 11. — С. 1—2, 9.
  9. ↑ Бухаров О. Н. Траурная марка // Марки — свидетели истории. — М.: Радио и связь, 1982. — 80 с. Архівавана 4 сакавіка 2016. (Праверана 21 верасня 2015)
  10. ↑ Згодна з успамінамі сына Дубасава, існуе версія аб тым, што выява чырвонаармейца-пехацінца на трохрублёвым білеце з'яўляецца аўтапартрэтам мастака. Гл. артыкул Дабравольскага (2000).
  11. ↑ Korunové poukázky ČSR (1944) (чэшск.)(недаступная спасылка). Bankovky. Papírová platidla, bankovky. — Банкноты Чехословакии, автором которых является И. И. Дубасов. Архівавана з першакрыніцы 1 студзеня 2012. Праверана 3 ліпеня 2011.
  12. ↑ Лёвушин В. Гравёр // Филателия СССР. — 1975. — № 9. — С. 18—19.
  13. ↑ Гл. інфармацыю аб Адзінцоўскім гісторыка-краязнаўчым музеі на сайце «Музеі Расіі».
  14. ↑ Па іншых звестказ (Дабравольскі, 2000), Дубасаў стварыў за сваё жыццё больш за 200 паштовых мініяцюр.
  15. ↑ Могилы знаменитостей. Дубасов Иван Иванович (1897—1988).
  16. ↑ Могила И. И. Дубасова

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • В дни скорби всенародной // Календарь филателиста на 1974 год. — М.: Связь, 1973. — 21—27 января.
  • Григорьев В. Казус на гербе СССР // Петербургский коллекционер. — 2006. — № 3 (38). — С. 11.
  • Дубасов // Большой филателистический словарь / Н. И. Владинец, Л. И. Ильичёв, И. Я. Левитас, П. Ф. Мазур, И. Н. Меркулов, И. А. Моросанов, Ю. К. Мякота, С. А. Панасян, Ю. М. Рудников, М. Б. Слуцкий, В. А. Якобс; под общ. ред. Н. И. Владинца и В. А. Якобса. — М.: Радио и связь, 1988. — 320 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-256-00175-2.
  • Каталог почтовых марок 1857—1960. Россия, РСФСР, СССР / Под общ. ред. В. Б. Загорского. — СПб.: Стандарт-Коллекция, 2004. — 211 с. — ISBN 5-902275-08-3.
  • Художник И. Дубасов о себе (публикация Ю. Григорьева) // Филателия СССР. — 1979. — № 11. — С. 52—53.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Партал «Філатэлія»
Партал «Нумізматыка і баністыка»
commons: Іван Дубасаў на Вікісховішчы