Añjela Duval
| Reizh pe jener | plac'h  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Frañs, Breizh |
| Anv e yezh-vamm an den | Añjela Duval (breton) |
| Anv ganedigezh | Marie Angèle Duval |
| Anv-bihan | Marie-Angèle |
| Anv-familh | Duval |
| Deiziad ganedigezh | 3 Ebr 1905 |
| Lec'h ganedigezh | Ar C'houerc'had |
| Deiziad ar marv | 7 Du 1981 |
| Lec'h ar marv | Lannuon |
| Lec'h douaridigezh | Q110336096 |
| Yezhoù komzet pe skrivet | galleg, brezhoneg |
| Micher | barzh, skrivagner, politiker lec'hel |
| Diellaouet gant | Q105839860 |
Añjela Duval, Marie-Angèle Duval ent-ofisiel e galleg, «Dual» pe «Dualenn»[1] an anv-familh-mañ e brezhoneg, a zo ur varzhez hag a skrive e brezhoneg, bet ganet d'an 3 a viz Ebrel 1905 er C'houerc'had, e-tal kichen Plouared (Aodoù-an-Arvor), hag aet da Anaon d'ar 7 a viz Du 1981, en Lannuon.
He buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Añjela Duval 'zo bet ganet e 1905, merc'h da Erwan Duval ha da vMari-Soaz an Olier. E-kreiz maezioù Bro-Dreger e oa he zud o terc'hel ur menaj bihan, e Traoñ-an-Dour, e parrez ar C'houerc'had. Eürus eo bloavezhioù kentañ ar plac'hig, daoust ma n'eus bugel all ebet nag en ti, nag er gêriadenn. Al loened hag ar plant eo he mignoned kentañ. Ar skol, "ur bed kriz", a laka un harz d'ar mare eürus-se. Er skol e chom betek he daouzek vloaz.
Da bemzek vloaz, e 1920, e wisk Añjela ar c'hoef. Ur plac'h yaouank eo bremañ. Gant merc'hed en oad ganti e vez gwelet er pardonioù hag er frikoioù. Ur goantenn, pe ur bleumpenn an hini eo. Plijout a ra da baotred an terouer. Lizheroù a skrivont dezhi evit goulenn an "aotre da zaremprediñ" pennhêrez Traoñ-an-Dour. Ne blij hini ebet d'ar vamm. Tud Añjela o deus ezhomm eus o merc'h e-barzh er menaj. Aet int war an oad : an tad zo bet ganet e 1861 hag ar vamm e 1867. Labour a-walc'h zo : start eo ar bloavezhioù 30-36 evit ar gouerien rak ar prizioù zo aet d'an traoñ... Hag e 1939 e tarzh ar brezel. N'he devez ket Anjela kalz amzer da soñjal en dimeziñ. Labourat a ra kement hag ur mevel. Degas a ra yaouankiz e-barzh he zi ivez.
E 1941 ez a an tad da Anaon. Ar vaouez yaouank a gemer penn ar menaj. Bez' e plij al labour-douar dezhi. Desket he deus ar vicher digant he zad. Heuliet he doa kentelioù labour-douar dre lizher ivez. Pounner eo ar samm avat. E 1951 e varv ar vamm. Pa zeu an noz e vez Añjela hec'h-unan ouzh taol. Ur vaouez 46 vloaz eo, merket he c'horf gant al labour. Pell emañ koantenn Traoñ-an-Dour.
Goude ar brezel e cheñch al labour-douar. Adalek 1954 e vez prenet traktorioù ha goroerezed. E 1958 e kroger da adlodennañ an douaroù... Implijad "ar bank a gemer, tamm-ha-tamm, plas ar person". Mestrez Traoñ-an-Dour a gompren ne vo ket a blas eviti el labour-douar nevez. Lenn brezhoneg a rae-hi abaoe yaouank, met ne oa ket bet gouest da skrivañ anezhañ kent ar bloavezhioù 1960. D'ar mare-se, ma oa-hi o klask ur gelaouenn vrezhonek, e oa bet roet anv Ar Bed Keltiek dezhi.
Ar skrivagnerez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Emsaverez ha broadelourez e oa-hi, ar pezh a oa dibaot a-walc'h evit ur beizantez. Difenn a rae ivez an natur, hag ur gristenez gredus e oa ivez.
Deuet e oa-hi da vezañ anavezet e-maez bed ar brezhoneg goude un abadenn-dele, Les Conteurs, e 1971.
Skrivet he deus bet e-barzh Al Liamm, Barr-Heol, Ar Bed Keltiek hag Hor Yezh.
Hec'h Oberenn glok zo bet embannet er bloaz 2000. 1 000 skouerenn a oa bet tennet eus ar levr ; gwerzhet int bet buan. Un embannadur all a zo bet e 2005.
Oberennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Kan an douar. Brest, Al Liamm, 1973
- Traoñ an Dour (embannet goude he marv), Al Liamm, 1982
- Rouzig ar gwiñver, An Here 1989
- Stourm a ran war bep tachenn, embannadurioù Mignoned Anjela, 1998
- Tad-kozh Roperz-Huon (1822-1902), Hor Yezh, 1982 ha 1993.
- Me, Anjela (skridoù plaen), Mouladurioù Hor Yezh, 1986, 2011.
- Oberenn glok, 2000, 2005.
- Kaieroù dornskrivet, 1920-1968 da vezañ sellet war lec'hienn levraoueg niverel skol-veur Roazhon 2
Troidigezhioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Lenora Timm, A Modern Breton Political Poet, Anjela Duval A Biography and an Anthology, Studies in French Literature Number 5, Edwin Mellen Press, ISBN 0-88946-570-3, 1990.
- Au fil des saisons - Gant ar mareoù-bloaz, (e div yezh, galleg gant Per Jakez Helias), Coop Breizh, 1995
- Quatre Poires / Peder berenn (sic), galleg gant Paol Keineg), embannadurioù Mignoned Anjela, 2005 & Coop Breizh, 2021 (ISBN 2-84346-927-9)
Kanaouennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Meur a wech eo bet kanet he barzhonegoù gant arzourien liesseurt. Gwelet : Kanaouennoù savet diwar barzhonegoù Anjela Duval.
Diwar he fenn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Anjela Duval gant Roger Laouenan, Emb. Nature et Bretagne, 1982.
- Lenora Timm, A Modern Breton Political Poet, Anjela Duval A Biography and an Anthology, Studies in French Literature Number 5, Edwin Mellen Press, (ISBN 0-88946-570-3), 1990.
- Lettres à Gérard le Gouic. Ha bevet Breizh!, Emgleo Breiz, 2013, (ISBN 9782359740677)
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Kaieroù A. Duval niverelaet
- L'Ouest en mémoire (Ina) - Evit kejañ gant Añgela Duval
- Lec'hienn Mignoned Anjela
- Ur filmig diapoioù graet gant skolajidi Diwan [1]
- Ur filmig bet graet e 1963 e-lec'h ma weler Añjela Duval er gêr, diwar Gaouenn.net[2]
- Barzhoneg "E-tal an tan" [3] [4]
- Anne Auffret diwar-benn Añjela Duval [5]
- Ronan Koadig diwar-benn Añjela Duval [6]
- "Lagad an Heol", barzhoneg lennet, [7]
Notennoù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ A. Duval, Tad-kozh Roperz-Huon, Hor Yezh, 1993, p.10 («Tad va zad (...) e oa Charlez Dualenn (Duval)»).