Bộ Mỏ hạc

Bộ Mỏ hạc
Geranium robertianum
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Geraniales Juss. ex Bercht. & J.Presl, 1820
Các họ
Xem văn bản.

Bộ Mỏ hạc (danh pháp khoa học: Geraniales) là một bộ nhỏ của thực vật có hoa, nằm trong phạm vi nhánh hoa Hồng (rosids) của thực vật hai lá mầm. Họ lớn nhất trong bộ này là Geraniaceae với khoảng 750- 800 loài. Ngoài ra, bộ này còn một số họ nhỏ khác, tổng cộng chưa tới 40 loài. Phần lớn các loài trong bộ Mỏ hạc là cây thân thảo, nhưng có một vài loài là cây bụi hay cây thân gỗ nhỏ.

Tầm quan trọng kinh tế của bộ Mỏ hạc là không đáng kể. Một số loài trong chi Pelargonium được trồng để lấy tinh dầu thơm sử dụng trong công nghiệp sản xuất nước hoa. Một số loài khác, chủ yếu trong họ Geraniaceae, được trồng làm cảnh hoặc làm cây thuốc trong y học.

Các mẫu hóa thạch cổ thực vật học của bộ này hiện nay vẫn không tìm thấy.

Phân loại

Các họ đưa ra trong bài này là điển hình trong các phân loại mới nhất. Trong các định nghĩa đó thì họ Hypseocharitaceae được đưa vào trong họ Geraniaceae, các họ Francoaceae và Greyiaceae được đưa vào trong họ Melianthaceae, nhưng chúng cũng có thể được coi là các họ riêng rẽ. Ngoài ra, họ Ledocarpaceae cũng có thể đưa vào trong họ Vivianiaceae.

• Geraniaceae s.l.
  • Geraniaceae s.s.
  • Hypseocharitaceae
• Melianthaceae s.l.
  • Melianthaceae s.s.
  • Francoaceae
  • Greyiaceae
• Vivianiaceae s.l.
  • Vivianiaceae s.s.
  • Ledocarpaceae

Hệ thống APG III năm 2009 chỉ công nhận 3 họ là Geraniaceae, Melianthaceae và Vivianiaceae (tất cả đều hiểu theo nghĩa rộng).

Hệ thống APG IV năm 2016 chỉ công nhận 2 họ là Geraniaceae và Francoaceae (tất cả đều hiểu theo nghĩa rộng). Họ Vivianiaceae được gộp chung với họ Melianthaceae tạo thành họ Francoaceae theo nghĩa rộng.

Trong hệ thống Cronquist

Trong hệ thống Cronquist cũ thì bộ Geraniales có cấu trúc khác, bao gồm các họ sau:

• Họ Geraniaceae
• Họ Oxalidaceae (APG II coi họ này thuộc bộ Chua me đất - Oxalidales, phân nhóm rosid)
• Họ Limnanthaceae (APG II coi họ này thuộc bộ Cải - Brassicales, phân nhóm eurosid II)
• Họ Tropaeolaceae (APG II coi họ này thuộc bộ Cải - Brassicales, phân nhóm eurosid II)
• Họ Balsaminaceae (APG II coi họ này thuộc bộ Thạch nam - Ericales, phân nhóm asterid)

Các họ Vivianiaceae và Ledocarpaceae được đưa vào trong họ Geraniaceae, còn họ Hypseocharitaceae nằm trong họ Oxalidaceae, hiện nay được coi là thuộc bộ riêng của chính nó là bộ Oxalidales. Họ Melianthaceae được đặt trong bộ Sapindales, các họ Greyiaceae và Francoaceae nằm trong bộ Rosales, sau đó lại được xếp vào họ Saxifragaceae.

Phát sinh chủng loài

Biểu đồ phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo Wang và ctv. (2009),^[1] với tên gọi các bộ lấy từ website của Angiosperm Phylogeny.^[2]. Các nhánh với mức hỗ trợ tự khởi động thấp hơn 50% bị bỏ qua. Các nhánh khác có mức hỗ trợ 100% ngoại trừ những nơi có con số chỉ ra mức hỗ trợ cụ thể.

	Vitales
eurosids	Fabidae    Zygophyllales     Nhánh COM    Huaceae     Celastrales     Oxalidales     Malpighiales     Nhánh cố định nitơ    Fabales       Rosales       Fagales     Cucurbitales             Malvidae sensu lato  65%    Geraniales     Myrtales         Crossosomatales       Picramniales   Malvidae sensu stricto    Sapindales       Huerteales       Brassicales     Malvales

Phát sinh chủng loài trong nội bộ bộ Mỏ hạc như sau:

Geraniales	Geraniaceae s.l.    Hypseocharis     Geranioideae = Geraniaceae s.s.       Francoaceae s.l.   Melianthaceae s.l.      Melianthaceae s.s.      Greyiaceae       Francoaceae      Vivianiaceae s.l.    Vivianiaceae s.s.      Ledocarpaceae

Tham khảo

1. Hengchang Wang, Michael J. Moore, Pamela S. Soltis, Charles D. Bell, Samuel F. Brockington, Roolse Alexandre, Charles C. Davis, Maribeth Latvis, Steven R. Manchester, Douglas E. Soltis (2009). "Rosid radiation and the rapid rise of angiosperm-dominated forests". Proceedings of the National Academy of Sciences 106(10):3853-3858. 10-3-2009.
2. Peter F. Stevens (2001 trở đi). Angiosperm Phylogeny Website In: Missouri Botanical Garden.

• Bakker, F. T. (tháng 12 năm 2002). Geraniales (bộ Mỏ hạc). Trong: Nature Encyclopedia of Life Sciences. Nature Publishing Group, London. (Có sẵn trực tuyến tại: DOI | ELS site Lưu trữ 2011-05-13 tại Wayback Machine)
• B. C. J. du Mortier (1829). Analyse des Familles de Plantes: avec l'indication des principaux genres qui s'y rattachent, 42. Imprimerie de J. Casterman, Tournay.