Phúc Sơn, Nho Quan

Đối với các định nghĩa khác, xem Phúc Sơn (định hướng).

Phúc Sơn
Xã
Xã Phúc Sơn
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Hồng
Tỉnh	Ninh Bình
Huyện	Nho Quan
Thành lập	1/1/2025[1]
Địa lý
Diện tích	27,89 km²[1]
Dân số (31/12/2023)
Tổng cộng	11.276 người[1]
Mật độ	404 người/km²
x t s

Phúc Sơn là một xã thuộc huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, Việt Nam.

Địa lý

Xã Phúc Sơn có diện tích 27,89 km², dân số năm 2023 là 11.276 người^[1], mật độ dân số đạt 404 người/km².

Lịch sử

Ngày 10 tháng 12 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1318/NQ-UBTVQH15^[1] về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2023 – 2025 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025). Theo đó, thành lập xã Phúc Sơn thuộc huyện Nho Quan trên cơ sở toàn bộ 10,01 km² diện tích tự nhiên, quy mô dân số là 5.426 người của xã Sơn Hà và toàn bộ 17,88 km² diện tích tự nhiên, quy mô dân số là 5.850 người của xã Sơn Lai.

Xã Phúc Sơn có 27,89 km² diện tích tự nhiên và quy mô dân số là 11.276 người.

Di tích

Phúc Sơn là xã trong phạm vi ranh giới Quần thể danh thắng Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đã được Chính phủ Việt Nam xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt quan trọng và được UNESCO công nhận là di sản thế giới.

Tính đến năm 2025, Phúc Sơn có 2 di tích cấp quốc gia là khu căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu và Khu trũng, Đồng Báng.

Thế kỷ X, Phúc Sơn là cửa ngõ phía tây của Hoa Lư tứ trấn, tại đây còn nhiều nơi thờ Vua Đinh trong Quần thể di tích thờ Vua Đinh ở Ninh Bình và nhiều tên gọi địa danh gắn với lịch sử hình thành cố đô Hoa Lư. Sử sách cho biết Đinh Bộ Lĩnh còn chăn trâu ở núi Mã Can hay Mã Thiên. Trong sách Ninh Bình toàn tỉnh địa chí khảo biên, Nguyễn Tử Mẫn cho biết: " Núi Mã Can ở địa phận thôn Phúc Lai, Đông Thịnh, cách 19 dặm phía nam huyện Phụng Hóa. truyền rằng Đinh Tiên Hoàng hồi còn trẻ đem mục đồng đến diễn tập trận ở đây, người đời sau lấy miếu ấy lập miếu thờ. Núi Mã Can ngày nay ở xã Sơn Lai. Ở đây còn có hòn đá Vua Ngự, tương truyền là nơi "ngự" của Đinh Bộ Lĩnh, cách động Hoa Lư khoảng 10 km theo đường chim bay. Ngày nay, Sơn Lai có rất nhiều di tích thờ Vua Đinh Tiên Hoàng như các đình thôn Lược, đình Ngọc Mỹ thôn Me, đình Vua làng Xát, đền làng Đông Thịnh và nhiều địa danh gắn với sự nghiệp của vị vua này.

Nhóm di tích, di vật phía Tây Bắc của Quần thể danh thắng Tràng An có di tích Núi Xưa, nơi đây xuất lộ nhiều gốm và vỏ nhuyễn thể biển, gốm ở đây thuộc dạng gốm trong Văn hóa Đông Sơn; di vật trống đồng xuất lộ ở đồi Đống (đều thuộc xã Sơn Lai, huyện Nho Quan).

Theo các nguồn sử liệu khác, đền Thượng và đình Chàng thờ Nhồi Hoa Công chúa nước Lào (Ai Lao). Dưới thời Vua Lê Thánh Tông (Hiệu Hồng Đức) (1460-1497), Bà được vua cha giao trách nhiệm đưa cống nộp và huấn luyện một đàn voi cho Đại Việt. Khi trở về nước, đến địa phận huyện Gia Viễn ngày nay, bà bị lâm bệnh và qua đời. Sau đó, nhân dân lập đền thờ công chúa tại khu vực xã Sơn Lai hiện nay.

Chú thích

1. ^ “Nghị quyết số 1318/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2023 – 2025”. Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam. 10 tháng 12 năm 2024. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 14 tháng 12 năm 2024.

Tham khảo