The Ballad of Ho Chi Minh

The Ballad of Ho Chi Minh là tên 1 bài hát do nhạc sĩ Ewan MacColl sáng tác về Hồ Chí Minh. Bài hát có tên tiếng Việt là Bài ca Hồ Chí Minh. Bài hát được sáng tác vào khoảng năm 1954 và đã được nhiều người thể hiện. Có tới 7 thứ tiếng khác nhau để thể hiện bài hát này.

Hoàn cảnh sáng tác

Vào đêm nghe tin Pháp đã để mất quyền kiểm soát Điện Biên Phủ (7/5/1954), Ewan MacColl đã nói với những người bạn của mình: ...Tại sao chiến thắng đặc biệt có ý nghĩa này lại xảy ra ở Việt Nam mà không phải ở một mảnh đất thuộc địa nào khác? Gần đây, tôi đã được đọc một cuốn sách quý, gồm nhiều bài viết của một số giáo sư sử học phương Đông và Pháp, Italia... Ca ngợi một nhân vật vĩ đại của thế kỷ XX. Đó là Cụ Hồ Chí Minh, nhà lãnh tụ vừa dẫn dắt nhân dân Việt Nam làm nên chiến thắng kiệt xuất Điện Biên Phủ....^[1]

Những cảm hứng nghệ thuật viết 1 tác phẩm về Hồ Chí Minh đã đến với ông sau khi đọc xong quyển sách trên. Và ông đã lý giải về nhịp điệu bài hát chính là làn điệu dân ca cổ Saxon, ông đã dùng để nói lên đây là tình cảm của người dân nước Anh dành cho vị chủ tịch này ^{[cần dẫn nguồn]}.

Bài hát sau này đã nhanh chóng được lưu truyền khắp nước Việt Nam, ở Pháp và các tầng lớp phản chiến khác. Bài ca càng ngày càng được dịch ra nhiều thứ tiếng và lan truyền khắp thế giới ^{[cần dẫn nguồn]}.

Trong đêm khai mạc Đại hội liên hoan quốc tế ca hát phản kháng chiến tranh tại La Habana, Cuba năm 1967, Ewan MacColl đã biểu diễn bài hát này cùng nữ nghệ sĩ Peggy Seeger, người bạn đời của ông và đã nhận được hàng tràng vỗ tay đề nghị biểu diễn lại.

Khi Đại hội liên hoan quốc tế ca hát phản kháng kết thúc, vợ chồng tác giả đã trao tặng bản nhạc Bài ca Hồ Chí Minh và ngoài bìa có ghi mấy câu thơ:

"Trên đời có những vật không thể thay đổi

Có những con chim không khuất phục bao giờ

Có những tên người sống mãi với thời gian

Hồ Chí Minh."

Các phiên bản khác

Lời Việt của tác phẩm có tên Bài ca Hồ Chí Minh, được tác giả Phú Ân viết lời. Những giai điệu lời ca Bài ca Hồ Chí Minh quen thuộc tới mức ai cũng hát được, nhưng mấy ai biết tới cái tên Phú Ân! Ông cho biết, đã quen với cảm giác bị “lờ đi” này và chỉ mong ca sĩ nào sử dụng phần lời Việt do ông viết thì hãy hát cho đúng! ^[2]

Lần đầu tiên tác phẩm vang lên trong nước là ở Nhà hát Lớn Hà Nội đúng sinh nhật Bác năm 1967 bởi NSƯT Quang Hưng sau khi được chính Ewan MacColl dạy hát tiếng Anh.

Quang Hưng nói: Tôi xúc động đến trào nước mắt khi nghe bài hát ca ngợi Bác Hồ của một nhạc sĩ nước ngoài sống cách xa ta nửa vòng trái đất. Hàng ngàn thính giả đã lặng đi khi nghe MacColl hát đến đoạn..."Hồ Chí Minh - mùa xuân, chứa chan muôn niềm tin, người từ chân lý sinh ra, vì thế giới hòa bình, người hiến dâng đời mình. Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh". Hồ Chí Minh là một cái tên Việt Nam khắc sâu trong lòng bạn bè thế giới. Những người yêu hòa bình trên khắp các vùng đất tôi đi qua đều dành cho Việt Nam một tình cảm nồng hậu, một trái tim cảm thông và sự sẻ chia tận cùng. Ngay lúc ấy, tôi nghĩ về Tổ quốc, về Bác Hồ kính yêu, về đồng bào mình đang ngày đêm chiến đấu giành lấy độc lập, tự do. MacColl hát Tiến về Sài Gòn, tôi hát bài hát ca ngợi Bác Hồ do anh sáng tác, chúng tôi như hòa làm một.

Cũng như bài ca The Ballad of Stalin viết về Stalin, mà MacColl cũng sáng tác trong thời gian này, cả 2 bài hát không thành công lắm trong sự nghiệp sáng tác của ông, nhưng có thời được biết nhiều riêng trong các quốc gia, quê hương của 2 lãnh tụ.

The Ballad of Ho Chi Minh cũng được dịch ra nhiều thứ tiếng khác như: Pháp, Thụy Điển, Tây Ban Nha, Nhật,..

Lời bài hát

Lời Anh^[3]	Dịch sát nghĩa lời Anh	Lời Việt
[Verse 1] Far away across the ocean Far beyond the sea's eastern rim Lives a man who is father of the Indochinese people And his name, it is Ho Chi Minh [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 2] From Viet Bac to the Saigon Delta From the mountains and the plains below Young and old workers, peasants and the toiling tenant farmers Fight for freedom with Uncle Ho [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 3] Ho Chi Minh was a deep sea sailor He served his time out on the seven seas Work and hardship were part of his early education Exploitation, his ABC [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 4] Ho Chi Minh came back from sailing And he looked on his native land Saw the want and the hunger of the Indochinese people Foreign soldiers on every hand [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 5] Ho Chi Minh went to the mountains And he formed a determined band Heroes all sworn to free the Indochinese people Drive invaders from the land [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 6] Forty men became a hundred A hundred thousand and Ho Chi Minh Forged and tempered the army of the Indochinese people Freedom's Army of Viet Minh [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 7] Every soldier is a farmer Comes the evening, he grabs his hoe Comes the morning, he swings his rifle on his shoulder That's the army of Uncle Ho [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 8] From the mountains and the jungles From the rice lands and the Plain of Reeds March the men and the women of the Indochinese Army Planting freedom with victory seeds [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Verse 9] From Viet Bac to the Saigon Delta Marched the armies of Viet Minh And the wind stirs the banners of the Indochinese people Peace and freedom and Ho Chi Minh [Chorus] Ho, Ho, Ho Chi Minh Ho, Ho, Ho Chi Minh [Outro] Ho!	[Verse 1] Nơi rất xa ngoài đại dương Vượt xa ra cả rìa phía đông của biển Một người đàn ông là cha già của cả vùng Đông Dương Và Hồ Chí Minh là tên của Người [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 2] Từ Việt Bắc tới vùng Sài Gòn Từ miền núi tới miền đồng bằng Công nhân từ già tới trẻ, cả những người nông dân cực khổ Đều đứng lên đấu tranh cho tự do cùng Bác Hồ [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 3] Hồ Chí Minh từng là thủy thủ trên đại dương Người dành toàn bộ thời gian của mình lênh đênh ngoài khơi xa Làm việc và gian khổ là một phần quá trình học tập mở mang kiến thức Từ những vẫn chữ ABC [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 4] Hồ Chí Minh trở về sau chuyến đi Và Người nhìn về mảnh đất quê hương Nhìn thấy sự thiếu thốn và cái đói ở vùng Đông Dương Giặc ngoại xâm ở khắp mọi nơi [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 5] Hồ Chí Minh đi lên vùng núi Người kêu gọi những ai có quyết tâm Những anh hùng thề giải phóng cho vùng Đông Dương Đuổi quân xâm lược ra khỏi đất nước mình [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 6] Bốn mươi người trở thành một trăm người Rồi một trăm nghìn người và Hồ Chí Minh Luyện nên sức mạnh của người Đông Dương Đội quân tự do của Việt Minh [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 7] Mỗi người lính là một người nông dân Tối cầm cuốc, Ngày lại vác súng trên vai Đội quân của Bác Hồ [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 8] Từ vùng núi cao tới những khu rừng già Từ ruộng lúa tới Đồng Tháp Mười Những đợt tiến công của Quân đội Đông Dương Trồng nên tự do từ hạt giống chiến thắng [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Verse 9] Từ Việt Bắc tới vùng Sài Gòn Những đợt hành quân của Việt Minh Cờ Đông Dương tung bay trong gió Hòa bình, và tự do, và Hồ Chí Minh [Chorus] Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh Hồ, Hồ, Hồ Chí Minh [Outro] Hồ!	Miền biển Đông xa tắp nơi chân trời Người dân ở đó lầm than đói nghèo Từ đau thương Người đi khắp năm châu Lòng tin mặt trời chân lý sáng soi Rọi chiếu tới dân mình Hồ Hồ Hồ Chí Minh Hồ Hồ Hồ Chí Minh [Lời 2] Vượt trùng sóng Người đi khắp phương trời Luyện tôi ý chí lòng nuôi căm thù. Hồ Chí Minh ngày đêm xót thương dân tộc nô lệ Vì đế quốc dã man giày xéo đất nước mình Giày xéo Đông Dương này Tàn sát bao con người [Lời 3] Rừng rực cháy lửa cách mạng lan tràn Từ rừng Việt Bắc vào đến Tháp Mười Hồ Chí Minh niềm tin đấu tranh cho tự do Điệp trùng đội ngũ lớn lên Ngày thêm mỗi trưởng thành Một ý chí kết đoàn Bằng chiến công diệt thù. [Lời 4] Lòng thành kính toàn dân gọi Cha già Vì Người đã sống để cho muôn người Hồ Chí Minh mùa xuân chứa chan muôn niềm tin Người từ chân lý sinh ra vì thế giới hòa bình Người hiến dâng đời mình Vì thế giới hòa bình Người hiến dâng đời mình Hồ Hồ Hồ Chí Minh