Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Ricardo Froilán Lagos Escobar (2 de marzu de 1938, Santiagu) ye un abogáu, economista, académicu, investigador y políticu chilenu. Foi presidente de la República de Chile ente'l 11 de marzu de 2000 y el 11 de marzu de 2006. Foi tamién unviáu especial de la ONX pa tratar el cambéu climáticu.
Lagos foi una de les principales figures de la Concertación de Partíos pola Democracia dáu'l so calter protagónico nésta. Como miembru fundador del Partíu pola Democracia, Ricardo Lagos foi una de les principales figures opositores a la dictadura militar d'Augusto Pinochet. Una vegada llográu'l torna a la democracia, Lagos exerció como ministru d'Educación y d'Obres Públiques mientres les presidencies de Patricio Aylwin y Eduardo Frei Ruiz-Tagle.
Nes eleiciones presidenciales de 1999 ganó per un estrechu marxe al candidatu de la UDI Joaquín Lavín, siendo'l primer ganador d'una segunda vuelta na hestoria eleutoral chilena. El so mandato presidencial empezó con grandes problemes polos efeutos económicos de la crisis asiática y diversos problemes de corrupción. Sicasí, na segunda metá del so mandatu, la crecedera económica, la firma de trataos de llibre comerciu con Estaos Xuníos, China y la Xunión Europea, ente otros, y les importantes meyores n'infraestructura, dexaron un importante repique na so popularidá. En 2005, Lagos llogró un alcuerdu pa la reforma de la Constitución Política chilena que data de 1980.
Ente los puntos polémicos del so gobiernu ta la respuesta dada pol Estáu chilenu a les reivindicaciones territoriales y d'autodeterminación de los pueblos indíxenes mapuche, la so actuación en problemes d'índole ambiental, el Casu MOP-GATE, la preparación de ciertes reformes que s'implementaron nel gobiernu siguiente de Michelle Bachelet como'l Transantiago, y la instauración del Creitu con Aval del Estáu (CAI).
Ricardo Lagos nació'l 2 de marzu de 1938 en Santiago. Los sos padres son Ema Escobar Morales –que morrió n'abril de 2005 a la edá de 108 años– y el llabrador Froilán Lagos Sepúlveda,[7][8][9][10] quien finó cuando Lagos tenía ocho años. Cursó los estudios básicos nel Colegio San Agustín y nel Liceo Manuel de Salas y los secundarios nel Institutu Nacional, al qu'ingresó gracies a los bonos oficios de la so tía, Fresia Escobar Morales, una de les pioneres nel mundu políticu chilenu.
En 1954, Ricardo Lagos ingresa a la Facultá de Derechu de la Universidá de Chile. Ente 1955 y 1959, da los sos primeros pasos en política. Ye escoyíu Presidente del Centru d'Alumnos y pronuncia el so primer discursu dende'l mesmu llugar onde minutos antes lo fixera Salvador Allende ante'l ex-presidente de Guatemala, Juan José Arévalo.
En 1960, Lagos termina la so carrera de Derechu. La so memoria de títulu, "La Concentración del Poder Económicu", ye aprobada con distinción máxima y conviértese nun ésitu editorial, con cinco ediciones publicaes. Nella, demuestra la esistencia de grupos económicos, suxiriendo pa terminar con ellos l'abolición de la propiedá privada de tolos medios de producción y el so pasu al Estáu. La so memoria merez-y una entrevista na afamada Revista Time y una editorial del diariu La Nación, que lo llamó "el Mozart de la economía". Convertíu n'abogáu casóse con Carmen Weber, con quien tuvo dos fíos, Ricardo y Ximena. Depués de doctorase y yá de vuelta en Chile, anula'l so matrimoniu.
En 1969 conoz a Luisa Durán de la Fuente, con quien se casa en segundes nupcias en 1971. Con Luisa comparten la crianza de los dos fíos del primer matrimoniu de Lagos y de los dos fíos del primer matrimoniu de Luisa, Hernán y Alejandro, y de Francisca, única fía común del matrimoniu Lago - Durán.
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Doctoráu na Universidá de Duke, onde estudió ente 1961 y 1966. Ente 1962 y 1965 Lagos foi profesor de ciencies polítiques na Universidá de Carolina del Norte en Chapel Hill. De vuelta en Chile, incorporar al Institutu d'Economía de la Universidá de Chile, que dirixía Carlos Massad. Más tarde, en 1967, ye nomáu Direutor de la Escuela de Ciencies Polítiques y Alministratives (güei Escuela de Gobiernu y Xestión Pública), cargu que va exercer hasta 1969, cuando se convierte en Secretariu Xeneral de la Universidá de Chile.[11] Recibió un doctoráu honoris causa per parte de la Universidá Nacional Autónoma de Méxicu n'abril del 2007.
Empieza a desempeñase como profesor d'economía na Escuela de Derechu de la Universidá de Chile. Ente 1971 y 1972, ye direutor del Institutu d'Economía de la mesma universidá; depués, ye nomáu direutor del Conseyu Llatinoamericanu de Ciencies Sociales y profesor visitante de la cátedra William R. Kenan d'Estudios Llatinoamericanos de la Universidá de Carolina del Norte Chapel Hill, n'Estaos Xuníos.
Ricardo Lagos declarar mientres los años 1970 como un independiente d'esquierda [ensin referencies], entós qu'en 1961 abandonara'l Partíu Radical de Chile, cuando esti decide entrar al gobiernu de Jorge Alessandri Rodríguez. Ensin mayor esperiencia diplomática, trabayó col embaxador Hernán Santa Cruz como delegáu ante Naciones Xuníes, onde pronuncia un destacáu discursu sobre la crisis financiera internacional. Naquella ocasión, critica duramente la decisión del Presidente Richard Nixon de decretar la non convertibilidad de los dólares al oru, midida que terminaría per rondar la crisis asiática. En 1972, el presidente Salvador Allende nomar embaxador en Moscú, pero'l Senáu nunca lo ratificó. Como direutor rexonal del Programa d'Estudios de Posgráu en Ciencies Sociales, ta a cargu del Proyeutu Unesco, UNDP en Buenos Aires. No público, sirve al país en Naciones Xuníes como delegáu con rangu d'embaxador na XXVI Asamblea Xeneral. Amás, ye delegáu na III Conferencia de Comerciu y Desenvolvimientu (UNCTAD) de la ONX.
Depués del golpe d'Estáu de 1973 parte al exiliu políticu xunto a la so familia a Buenos Aires, onde exerz el cargu de Secretariu Xeneral de la Facultá Llatinoamericana de Ciencies Sociales, FLACSO. Treslladar por un añu a Estaos Xuníos, onde se convierte en profesor visitante de la cátedra William R. Kenan d'Estudios Llatinoamericanos de la Universidá de Carolina del Norte, Chapel Hill. En 1975 exerz como consultor pal Programa de les Naciones Xuníes pal Desenvolvimientu, PNUD.
Torna a Chile en 1978 en plena dictadura, contratáu pol Programa Rexonal d'Emplegu de Naciones Xuníes, PREALC. Metanes les polítiques impuestes pol Fondu Monetariu Internacional, la so misión foi asesorar a tolos gobiernos del continente en materia d'emplegu. Amás ye representante en Chile del Serviciu Universitariu Mundial, WUS.[ensin referencies]
Mientres la década de 1980, Ricardo Lagos asume un papel fundamental na llucha pola recuperación de la democracia. L'añu 1983, decide abandonar el so cargu de funcionariu internacional en Naciones Xuníes. N'avientu d'esi mesmu añu, convertir en presidente de l'Alianza Democrática (AD), coalición opositora a la dictadura militar integrada por demócratacristianos, socialistes, radicales, socialdemócrates y derechiegues moderaos. Siendo unu de los líderes del Partíu Socialista de Chile, Lagos integró l'enclín denomináu los «suizos», que pretendía ser el nexu d'unidá ente les distintes corrientes del socialismu chileno, estremáu en «anovaos» –moderaos, participantes na AD– y «almeydistas» –siguidores de Clodomiro Almeyda, más izquierdista, arrexuntaos nel Movimientu Democráticu Popular–.[12]
El 7 de setiembre de 1986, Lagos ye deteníu pola Policía d'Investigaciones de Chile nes pesquises depués del atentáu contra Augusto Pinochet. Esti fechu, según declaraciones del exvocero de la dictadura militar Francisco Javier Cuadra,[13] salvó a Lagos de morrer asesináu xunto col periodista José Carrasco y otros cuatro opositores al réxime de Pinochet.[13][14]
En 1987, como presidente del Comité d'Izquierda poles eleición llibres, llama a la ciudadanía y a los partíos a inscribise masivamente nos rexistros eleutorales a votar pola alternativa «Non» nel plebiscitu d'ochobre de 1988. Consecuente con esta convocatoria, ye'l líder fundador del Partíu Pola Democracia (PPD), partíu que orixinalmente defínese como "presea", que'l so oxetivu yera realizar la campaña a favor de la opción «Non» y cuntar con una rede d'apoderaos que defendieren esta votación.
Ricardo Lagos tresformar nel líder indiscutido de los opositores del réxime de Pinochet, cuando participa'l 25 d'abril de 1988 nel programa políticu De cara al país de Canal 13, el que realizó un ciclu colos principales dirixentes de los partíos políticos llegalmente inscritos, mientres el capítulu correspondiente al Partíu pola Democracia, al que garrasti como'l so Presidente, nuna actitú valiente pa esos tiempos señala que'l trunfu del «Nun va ser «l'entamu del fin de la dictadura» y «va torgar que'l xeneral Pinochet tea 25 años nel poder». Lagos mira a la cámara y llevanta el so índiz pa dici-y direutamente a tolos televidentes:
Usté, xeneral Pinochet nun foi claro col país [...] voi recordalu, que'l día del plebiscitu de 1980 dixo qu'usté nun sería candidatu para 1989 [...] Y agora, prométe-y al país otros ocho años con tortura, con asesinatu, con violación de los derechos humanos. Paezme inadmitible qu'un chilenu tenga tanta ambición de poder, de pretender tar 25 años nel poder. Chilenu dalgunu nunca tuvo asina. Raquel (Correa), usté va escusame, pero falo por 15 años de silenciu. Y paezme indispensable que'l país sepa que tien una encruciada y una posibilidá de salir d'esa encruciada, civilizadamente, al traviés del trunfu del Non.Ricardo Lagos, 25 d'abril de 1988.[15]
Tres el trunfu de la opción «Non» y magar el so importante lideralgu na oposición, pierde al interior de la Concertación la opción de ser candidatu presidencial, ante'l más moderáu precandidato demócratacristiano Patricio Aylwin y postulando a una senaturía pola circunscripción Santiago Poniente. El 11 d'avientu de 1989, día de les eleiciones, algama la segunda mayoría de la circunscripción. Sicasí, nun resulta escoyíu, pos la so llista nun algamar a doblar la votación de segunda llista más votada, requisitu qu'impon el sistema eleutoral chilenu.
L'añu 1990, el presidente Patricio Aylwin nomar ministru d'Educación. Lagos empecipia una reforma tendiente a llograr una mayor igualdá nel accesu y una alza na calidá de la educación pública, intentando recuperar una educación pública que fuera un arguyu pa Chile pero que fuera sistemáticamente menguada y desarticulada mientres el gobiernu anterior.
En xunu de 1993, ye unu de los candidatos na primer eleición primaria presidencial de la Historia de Chile, celebrada na Concertación de Partíos pola Democracia. Nesa ocasión foi claramente derrotáu, quedando fora de la eleición presidencial, por Eduardo Frei Ruiz-Tagle (del Partíu Demócrata Cristianu), quien ye escoyíu finalmente como presidente. En 1994, el mesmu Presidente Eduardo Frei Ruiz-Tagle nomar ministru d'Obres Públiques, perfeccionando nesti cargu'l sistema de concesiones viales creáu sol gobiernu de Patricio Aylwin,[16] integrando al sector priváu na construcción de les obres públiques y la so posterior esplotación. Mientres la presidencia d'Eduardo Frei Ruiz-Tagle, sigue siendo líder d'opinión y carta segura pa la siguiente eleición presidencial, lo que se ve ratificáu pol so nomamientu como unu de los integrantes del Comité de Doce Miembros Distinguíos de la Internacional Socialista, onde comparte con personalidaes como Felipe González y Gro Harlem Brundtland. El comité tien al so cargu la ellaboración de propuestes pa la renovación del pensamientu socialdemócrata pal sieglu XXI.
En 1998 dexa'l so llabor de ministru d'Obres Públiques pa empecipiar la so campaña presidencial. Gana les primaries dientro de la Concertación al senador Andrés Zaldívar, del Partíu Demócrata Cristianu, siendo proclamáu candidatu. Ésta foi la primer vegada qu'en Chile se realizaron primaries abiertes, esto ye, una eleición en que podía votar cualquier ciudadanu sacantes tuviera inscritu en partíos ayenos a la coalición.
Na eleición presidencial d'avientu del mesmu añu superó a Joaquín Lavín (candidatu de la Unión Demócrata Independiente), el so contrincante más cercanu, por trenta mil voto, lo qu'equival a un votu por mesa. Al nun llograr la mayoría absoluta, en xineru de 2000, realizar por primer vegada en Chile la segunda vuelta eleutoral, pa la cual Lagos reestructuró'l so comandu de campaña, integrando al mesmu a la Ministra de Xusticia, Soledad Alvear (líder del Partíu Demócrata Cristianu), p'asina asegurar el votu humanista cristianu. Finalmente, derrota al candidatu de la derecha, Joaquín Lavín, col 51,3% de los votos, convirtiéndose nel nuevu Presidente de la República de Chile, asumiendo'l 11 de marzu de 2000. Ye l'únicu Presidente de la República que foi militante del Partíu pola Democracia.
Mientres el primer añu del so mandatu, tuvo de faer frente a un altu nivel de desemplegu, xeneráu pola inestabilidá política de la rexón, procesu qu'empezó a revertise mientres finales de 2003. Magar ello, Lagos ostentó un gran sofitu popular, que llegó al so puntu máximu nos primeros meses de 2005, onde según diverses encuestes d'opinión, el so gobiernu algamaba niveles cimeros al 70% d'aprobación, un nivel históricu. La política de cercanía cola xente manifestar na apertura de les puertes del Palaciu de La Moneda, que tuvieron cerraes dende'l golpe d'estáu pa los transeúntes. Asina mesmu foi'l primer presidente de Chile que percorrió toles comuñes del país.
El so Gobiernu foi solmenáu nel añu 2001 poles acusaciones de confechu en contra de Patricio Tombolini, Subsecretariu de Tresportes, de resultes d'irregularidaes nes Plantes de Certificación Téunica de Vehículos Motorizados, acusaciones poles qu'esti postreru funcionariu foi condergáu judicialmente, siendo finalmente absueltu en forma completa pola Corte Suprema de Chile nel añu 2007.
Dende 2002, el so gobiernu tuvo d'enfrentar los barruntos de corrupción política, debíu al procesamientu d'unu de los sos ministros, Carlos Cruz, y d'otros funcionarios del Ministeriu d'Obres Públiques, pol casu denomináu MOP-Gate. La xueza que lleva la causa, Gloria Ana Chevesich detectó qu'en dichu Ministeriu encargaron asesoríes a empreses esternes, que funcionaron como fachada pal pagu de asignaciones suplementaries a funcionarios del Ministeriu. N'otra aresta d'esi casu, y de resultes d'una entrevista a Carlos Cruz, ésti reconoció que ministros, subsecretarios y otros representantes d'esclusivu enfotu del presidente, recibíen pagos adicionales al so remuneración, figura que se denominó como "sobresueldos". La irregularidá foi reconocida pol Presidente Ricardo Lagos, especificándose que la práutica desenvolvióse tamién mientres los gobiernos d'Eduardo Frei Ruiz-Tagle y Patricio Aylwin, anque s'abarrunta qu'ella ye de llarga data en Chile como forma de complementar les rentes de los funcionarios de mayor responsabilidá. La postura oficial del gobiernu consistió en nun reconocer carauterístiques de delitu nes práutiques y n'establecer una reforma llegal qu'aumentara los sueldos de ministros y subsecretarios de gobiernu, materia que foi aprobada nel so trámite llexislativu.
Mientres el so gobiernu fructificó la modalidá de les concesiones, en que l'Estáu, ensin perder la propiedá de les obres que licita, les entrega pa la so execución y operación a consorcios privaos. Amás, mientres el so mandatu xestóse'l Transantiago, proyeutu qu'anovó un sistema de tresporte públicu anacrónicu ("micros marielles"); el nuevu sistema tuvo serios problemes nel so diseñu y implementación, los que fueron pasu ente pasu correxíos.[17]
Dientro de la so política social creóse un seguru de desemplegu, pagáu pol Estáu, los emplegadores y los trabayadores; la llei pa reformar el sistema de salú por aciu garantíes esplícites a l'atención (Programa PUXANZA); el programa de erradicación de campamentos (Chile Barriu); un programa de proteición social pa families en situación d'estrema probeza (Chile Solidariu); la implementación de la Xornada Escolar Completa, que sería duramente cuestionada pola movilización estudiantil de 2006 en Chile; la escolaridá obligatoria mientres 12 años; la creación d'una institucionalidad cultural central (Conseyu Nacional de la Cultura y les Artes); y el yá mentáu plan de tresporte públicu en Santiago llamáu Transantiago.
Amás mientres el so mandatu aprobóse la primer llei de matrimoniu civil que dexó'l divorcio venceyar na historia de Chile; empecipióse l'aplicación de la reforma procesal penal; creáronse los Tribunales de Familia, aplicando'l procedimientu oral a estes materies pa faer más expedita el so resolución; aprobóse la Llei de Financiamiento Estudiantil con Aval del Estáu, con fuertes crítiques del movimientu estudiantil; y aprobáronse una de les más amplios cambeos a la Constitución de 1980, desque entró en vixencia.
Tolos gobiernos de la Concertación xeneraron meyores en materia d'esclariar los crímenes cometíos mientres la dictadura militar. Mientres el gobiernu d'Aylwin emitióse l'Informe Rettig que dio cuenta de los executáu políticos y deteníos sumíos. Con Frei, creáronse les meses de diálogu en que les Fuercies Armaes tuvieron d'apurrir la información que calteníen sobre'l paradoriu de los deteníos sumíos. Ricardo Lagos formó una comisión pa establecer la magnitú de la tortura en Chile. El 28 de payares de 2004, el día anterior al llanzamientu del Informe Valech, el presidente Lagos anunció que'l gobiernu aproviría compensación a aproximao 30 000 víctimes de violaciones de los derechos humanos so la dictadura militar. De les 35 868 persones que testificaron ante la Comisión Nacional sobre Prisión Política y Tortura, aproximao 30 000 casos fueron consideraos llexítimos. El 15 de xunu de 2005, Lagos ingresó al Congresu Nacional el proyeutu de llei N° 20.405 que crea'l Institutu Nacional de Derechos Humanos de Chile, que constituyiríase en 2010.[18]
Mientres 2004 tuvo d'enfrentar una serie de tensiones na so rellación colos países suramericanos, provocaes pola antigua aspiración boliviana de salida al mar. La situación engarzó cola crisis enerxética sufierta por Arxentina, quien aprove de gas natural a Chile. En xuntes billaterales ente Carlos Mesa, presidente bolivianu y Néstor Kirchner presidente arxentín, el primeru condicionó la venta de gas boliviano a Arxentina a que "nin siquier una molécula de gas fuera vendida a Chile". De la mesma, el presidente venezolanu, Hugo Chávez, sofitó en diverses instancies l'ambición marítima boliviana, produciéndose un impasse diplomáticu ente dambes naciones. La tensión ente gobiernos escayó mientres xunetu de 2004. Enantes yá hubiera tensión cuando'l gobiernu de Chile, al traviés de la so embaxada en Caracas, foi l'únicu país del continente en reconocer el gobiernu que s'instaló per delles hores por aciu un golpe militar contra'l presidente Hugo Chávez en 2002, que sería rápido atayáu.
El so mandatu destaca pola firma de trataos de llibre comerciu, cola Xunión Europea, Estaos Xuníos, China y Corea.
Finalmente, ye importante mentar la firme posición de Chile nel senu de les Naciones Xuníes pa evitar la invasión d'Iraq. Chile llogró superar les múltiples presiones d'EE. XX. y Reinu Xuníu, y xugó un papel clave nel votu condenatorio de les Naciones Xuníes a esta aición bélica.
Ministru | Nome/Periodu |
---|---|
Interior | José Miguel Insulza Salinas (11 de marzu de 2000 - 24 de mayu de 2005) Francisco Vidal Salinas (24 de marzu de 2005 - 11 de marzu de 2006) |
Rellaciones Esteriores | Soledad Alvear Valenzuela (11 de marzu de 2000 - 29 de setiembre de 2004) Ignacio Walker Prieto (29 de setiembre de 2004 - 11 de marzu de 2006) |
Defensa Nacional | Mario Fernández Baeza (11 de marzu de 2000 - 7 de xineru de 2002) Michelle Bachelet Jeria (7 de xineru de 2002 - 29 de setiembre de 2004) Jaime Ravinet de la Fuente (29 de setiembre de 2004 - 11 de marzu de 2006) |
Facienda | Nicolás Eyzaguirre Guzmán (11 de marzu de 2000 - 11 de marzu de 2006) |
Secretaría Xeneral de la Presidencia | Álvaro García Hurtado (11 de marzu de 2000 - 7 de xineru de 2002) Mario Fernández Baeza (7 de xineru de 2002 - 3 de marzu de 2003) Francisco Huenchumilla Jaramillo (3 de marzu de 2003 - 3 de xunu de 2004) Eduardo Dockendorff Vallines (3 de xunu de 2004 - 11 de marzu de 2006) |
Secretaría Xeneral de Gobiernu | Claudio Huepe García (11 de marzu de 2000 - 7 de xineru de 2002) Heraldo Muñoz Valenzuela (7 de xineru de 2002 - 3 de marzu de 2003) Francisco Vidal Salinas (3 de marzu de 2003 - 24 de mayu de 2005) Osvaldo Puccio Huidobro (24 de mayu de 2005 - 11 de marzu de 2006) |
Economía, Fomentu y Reconstrucción | José de Gregorio Robecu (11 de marzu de 2000 - 19 de xunu de 2001) Jorge Rodríguez Grossi (19 de xunu de 2001 - 11 de marzu de 2006) |
Presidente de la Comisión Nacional d'Enerxía | José de Gregorio Robecu (11 de marzu de 2000 - 19 de xunu de 2001) Jorge Rodríguez Grossi (19 de xunu de 2001 - 11 de marzu de 2006) |
Planificación y Cooperación | Alejandra Krauss Valle (11 de marzu de 2000 - 7 de marzu de 2002) Cecilia Pérez Díaz (7 de xineru de 2002 - 3 de marzu de 2003) Andrés Palma Irarrázaval (3 de marzu de 2003 - 29 de setiembre de 2004) Yasna Provoste Campillay (29 de setiembre de 2004 - 11 de marzu de 2006) |
Educación | Mariana Aylwin Oyarzún (11 de marzu de 2000 - 3 de marzu de 2003) Sergio Bitar Chacra (3 de marzu de 2003 - 14 d'avientu de 2005) Marigen Hornkohl Venegas (14 d'avientu de 2005 - 11 de marzu de 2006) |
Xusticia | José Antonio Gómez Urrutia (11 de marzu de 2000 - 3 de marzu de 2003) Luis Bates Hidalgo (3 de marzu de 2003 - 11 de marzu de 2006) |
Trabayu y Previsión Social | Ricardo Solari Saavedra (11 de marzu de 2000 - 22 d'abril de 2005) Yerko Ljubetic Godoy (22 d'abril de 2005 - 11 de marzu de 2006) |
Obres Públiques | Carlos Cruz Lorenzen (11 de marzu de 2000 - 7 de xineru de 2002) Javier Etcheberry Celhay (7 de xineru de 2002 - 3 de xineru de 2005) Jaime Estévez Valencia (3 de xineru de 2005 - 11 de marzu de 2006) |
Tresporte y Telecomunicaciones | Carlos Cruz Lorenzen (11 de marzu de 2000 - 7 de xineru de 2002) Javier Etcheberry Celhay (7 de xineru de 2002 - 3 de xineru de 2005) Jaime Estévez Valencia (3 de xineru de 2005 - 11 de marzu de 2006) |
Salú | Michelle Bachelet Jeria (11 de marzu de 2000 - 7 de xineru de 2002) Osvaldo Artaza Barrios (7 de xineru de 2002 - 3 de marzu de 2003) Pedro García Aspillaga (3 de marzu de 2003 - 11 de marzu de 2006) |
Vivienda y Urbanismu | Claudio Orrego Larraín (11 de marzu de 2000 - 29 d'avientu de 2000) Jaime Ravinet de la Fuente (29 d'avientu de 2000 - 29 de setiembre de 2004) Sonia Tschorne Berestesky (29 de setiembre de 2004 - 11 de marzu de 2006) |
Bienes Nacionales | Claudio Orrego Larraín (11 de marzu de 2000 - 29 d'avientu de 2000) Jaime Ravinet de la Fuente (29 d'avientu de 2000 - 29 de setiembre de 2004) Sonia Tschorne Berestesky (29 de setiembre de 2004 - 11 de marzu de 2006) |
Agricultura | Jaime Campos Quiroga (11 de marzu de 2000 - 11 de marzu de 2006) |
Minería | José de Gregorio Robecu (11 de marzu de 2000 - 19 de xunu de 2001) Jorge Rodríguez Grossi (19 de xunu de 2001 - 7 de xineru de 2002) Alfonso Dulanto Rencoret (7 de xunu de 2002 - 11 de marzu de 2006) |
Direutora del Serviciu Nacional de la Muyer | Adriana Delpiano Puelma (11 de marzu de 2000 - 3 de marzu de 2003) Cecilia Pérez Díaz (3 de marzu de 2003 - 11 de marzu de 2006) |
Conseyu Nacional de la Cultura y les Artes | José Weinstein Cayuela (4 de xunu de 2003 - 11 de marzu de 2006) |
L'añu 2001, Ricardo Lagos unvió la "Llei Curtia de Pesca" con una vixencia de 10 años na cual asegurábense-y casi un 80% de les cuotes totales al holding empresarial del Grupu Angelini. La llei foi tramitada nel congresu gracies a la participación del entós daquella presidente del senáu, Andrés Zaldívar, al pie del so hermanu Adolfo Zaldívar (daquella, presidente del Partíu Demócrata Cristianu). La llei dexó que les aiciones de Itata aumentaren en más d'un 200% en menos de dos años.[19] Posterior a ello, l'añu 2002, estendióse la LMCA a les rexones I y II, llugar onde la principal empresa pesquera correspuende a Eperva, tamién perteneciente al grupu Angelini. Nuevamente gracies al sofitu d'Andrés Zaldívar xunto a Julio Lagos y Sergio Bitar, la llei foi promulgada en menos de 18 meses. La intervención per parte de los hermanos Zaldívar foi duramente criticada por cuenta de la gran inversión que teníen en dicha empresa, ensin cuntar que'l presidente del direutoriu de Eperva yera'l Felipe Zaldívar Larraín, tercer miembru de la familia Zaldívar.[20]
Mientres el gobiernu de Ricardo Lagos, el daquella presidente del Bancu Estáu Jaime Estévez, foi increpado por participar nel préstamu de 120 millones de dólares al grupu Luksic nel procesu de compra del Bancu de Chile.[21]
Andrónico Luksic Craig, líder del consorciu empresarial Grupu Luksic (consorciu que tien la mayor fortuna económica de Chile) foi citáu por Ricardo Lagos mientres una entrevista al diariu La Tercera:
Tanto Andrónico Luksic padre, como Anacleto Angelini merécenme almiración. Cuando yera chicu había un llibru que se llamaba forxadores de Chile, y ende figuraba José Santos Ossa y otros personaxes que nun salen na mayoría de los llibros d'historia, onde apaecen namái presidentes y xenerales. La mio perceición ye qu'ellos son el forxadores d'agora.La Tercera / Infolatam Santiago.- 5/03/2006
Los actos de corrupción socedíos mientres la so xestión son unu de los aspeutos más críticos del so gobiernu. La connotación d'ello nun foi menor, yá que el Índiz de Perceición de Corrupción en Chile polo xeneral ye baxu, especialmente en rellación colos sos vecinos suramericanos.[23]
Los casos MOP-Gate, MOP-Ciade, CORFO-Inverlink, EFE, fueron los casos de corrupción que solmenaron el so gobiernu. Estes males práutiques espandir nos altos niveles de l'alministración pública y nellos participaron collaboradores bien cercanos al ex mandatariu. En xineru de 2003 ordenar la detención del Ministru d'Obres Públiques, Tresportes y Telecomunicaciones, Carlos Cruz. La investigación llevada alantre pola xueza Gloria Ana Chevesich contabilizó innumberables arestes como MOP-Prograf, MOP-Idecon, MOP-Cycsa, MOP-Délano y MOP-Gesys, ente otres, que trataron sobre irregularidaes que van dende la falsificación de preseos públicos y llicitaciones preacordadas hasta'l fraude al fiscu, pasando pol pagu de sobresueldos y l'esviadura de fondos públicos, arreyando a decenes de persones. Finalmente, en xunetu de 2010 dictóse sentencia a 14 persones, ente elles Cruz, que foi condergáu a trés años de pena unviada y una multa de más de 799 millones de pesos. Otru de los inculpaos, l'ex xefe de finances del MOP, Sergio Cortés, va deber purgar cinco años de presidiu unviáu, pero con llibertá vixilada.[ensin referencies]
Mientres el gobiernu de la Presidenta Michelle Bachelet, responsabilizóse-y (per parte de la oposición y del mesmu gobiernu) polos inconvenientes[24] que xeneró'l sistema de tresporte públicu denomináu Transantiago, el qu'hai drenado recursos estatales,[25] lo que causó molesties na oposición y na mayoría de la ciudadanía.
Tres la Ocupación de la Araucanía, una zona qu'abarca los terrenes allugaos al sur del Ríu Biobío, l'Estáu empezó a apurrir les tierres de les comunidaes mapuches a terceros (1883-1930), nel procesu conocíu como "amenorgamientu". Dende esa dómina, les distintes xeneraciones de mapuches intentaron per distintes víes, la recuperación de tales territorios consideraos ancestrales. A partir de 1997 empezaron una serie d'ocupaciones, tomes y atentaos incendiarios nos predivos pertenecientes a empreses forestales (principalmente les dependientes de COPEC y CMPC) y consideraes por munches comunidaes como territoriu ancestral. La respuesta estatal a esta situación executar na so mayor parte mientres el gobiernu de Ricardo Lagos.
Sindicar a la Coordinadora de Comunidaes en Conflictu Arauco-Malleco, como una organización de calter terrorista y foi escorrida como tal, encarcelándose a los sos dirixentes en procesos que la so llegalidá foi cuestionada por grupos mapuche, organizaciones de derechos humanos chilenes ya internacionales y el Relator Especial pa Pueblos Indíxenes de les Naciones Xuníes. Exemplos paradigmáticos d'esta situación constituyir el llamáu "Casu loncos" -onde los lonkos Pascual Pichun y Aniceto Norin fueron condergaos a 5 años y 1 día de prisión por "amenaza de quema terrorista" y el "Casu Puluco-Pidenco" -onde cuatro comuñeros fueron condergaos a 10 años y un día de prisión por "quema terrorista". Estos casos fueron descritos pol Relator Especial pa Pueblos Indíxenes de les Naciones Xuníes Rodolfo Stavenhagen, como xuicios que presenten una llegalidá cuestionable. Los fechos fueron denunciaos a la Comisión Interamericana de Derechos Humanos, por infraición al debíu procesu, reconocíu na Convención Americana de Derechos Humanos, ente otros fundamentos, que decretó'l so admisibilidad.[26] Per otra parte, el Comité de Derechos Humanos, que vixila'l cumplimientu del Pactu Internacional de Derechos Civiles y Políticos, nes sos observaciones al informe de Chile, tamién impugnó les práutiques contra'l movimientu mapuche. Nesti sentíu, encamentó al Estáu chilenu a modificar la Llei N° 18.314, sobre conductes terroristes (conocida como llei antiterrorista).[27]
Mientres el so gobiernu produció'l desastre del ríu Cruces, provocáu pola empresa productora de celulosa CELCO propiedá de Celulosa Arauco, en que s'afectó seriamente'l Santuariu de la Naturaleza Carlos Anwandter probablemente pol escesu de dioxines, faciéndose emblemáticu'l casu pola masiva muerte y migración de los cisnes de pescuezu negru. Ante esta situación l'autoridá ambiental ordenó que la empresa rebaxara nun 20% la so producción y que presentara nel plazu de 2 años una alternativa de descarga de los RILES. La opción que propunxo la empresa foi llanzalos al mar al traviés d'un emisariu submarín frente a les mariñes de Mehuín lo que foi señaláu per Lagos como "la única alternativa posible". Sicasí la oposición de pescadores y comunidaes mapuche lafkenche del sector torgó que se lleven a cabu los estudios pertinentes, entá dempués de termináu'l gobiernu de Lagos.
Nos últimos díes del so periodu, mientres el mes de febreru, la Comisión Nacional del Mediu Ambiente dio la so aprobación al cuestionáu proyeutu mineru binacional Pascua Lama, presentáu pola trasnacional canadiense Barrik Gold, ello una vegada concluyíos los procedimientos llegales que norman la participación ciudadana na "Evaluación d'Impautu Ambiental" a los que son sometíos esti tipu de proyeutos. La mina allúgase debaxo de los trés glaciares qu'alimenten el valle del Ríu Huasco, últimu ríu vivu nel Desiertu d'Atacama.
Per otru llau, Ricardo Lagos foi criticáu por dalgunos y aplaudíu por otros por denunciar lo qu'él consideraba una gran concentración y falta de pluralidá de los medios de comunicación impresos, en manes de dos grandes consorcios históricamente venceyaos a los poderes económicos y a la oposición. En setiembre del 2005, Lagos unvió una carta a Agustín Edwards Eastman, direutor del periódicu chilenu El Mercurio,[28] na que señala que
"Terminó'l suyu siendo un diariu al serviciu d'una tribu, la tribu que desea semar l'odiu al traviés de los qu'escriben la so páxina editorial y la tribu de los que quieren atacar nun importa por cuálos medios".
Sicasí, mientres el gobiernu de Ricardo Lagos, nunca s'aldericó nin se punxo como tema de discutiniu'l dineru brindáu pol Estáu a los principales medios de prensa escritu del país. L'Estáu chilenu subsidió direutamente a El Mercurio y a Copesa (consorciu de prensa escrita al cual pertenez el diariu La Tercera), asignándo-y 80 % de los recursos publicitarios destinaos a la prensa escrita mientres 2005.[29]
Otru casu emblemáticu asocedióse cuando Lagos con indignación criticó al programa Contautu (de la entós canal católicu de la televisión abierta chilena; Canal 13) por cuenta de qu'en un episodiu amosóse dellos aspeutos negativos de lo que fueron los planes Ponte.[30] L'ex mandatariu consiguió salir al aire dempués de la tresmisión p'apurrir la so visión.
Dempués de qu'abandonó'l poder, Lagos va ser responsable d'un seminariu especial na Universidá de California, Berkeley d'un mes nel Centru pa Estudios llatinoamericanos, llamaos "Democracia y Desenvolvimientu en Llatinoamérica".
El 24 de marzu de 2006, Lagos anuncia'l llanzamientu d'una fundación mesma llamada "Democracia y Desenvolvimientu" en Santiago, dende onde se va entamar hasta'l día de güei una intensa axenda internacional. Trés díes depués viaxa a Estocolmu, onde asumi como Presidente del Club de Madrid por dos años más,[31] una organización esclusiva d'antiguos presidentes creada pa promover más y meyor democracia al traviés del mundu, de la cual entá forma parte.[32] Tamién asume la Mesa Direutiva de co-presidencia del Diálogu Inter-Americanu.
En mayu de 2007, la Universidá de Brown anuncia que Lagos tendría un cargu docente nel Institutu de Watson pa Estudios Internacionales por un periodu de cinco años, que foi allargáu por dos años, empezando'l 1 de xunetu de 2007.[33] El 1 de mayu de 2007 foi designáu pol Secretariu Xeneral de la ONX, Ban Ki-moon, unviáu especial pal cambéu climáticu de la ONX, xunto cola exprimera ministra noruega Gro Harlem y l'ex-canciller surcoreanu, Hang Seung-soo. Esti nomamientu foi criticáu nuna carta abierta roblada por venti ONG ecolóxiques destinada a Ban Ki-moon.[34][35] Na carta les organizaciones critiquen el probe desempeñu del gobiernu de Lagos n'asuntos medioambientales como la tema del proyeutu Pascua Lama[36] y la muerte de Cisnes de Pescuezu Negru,[37] ente munchos otros problemes. Lagos refugó tales crítiques aludiendo a que dichos espertos medioambientales "nun saben nada"[38] ya indicando con ambigüedá que dende'l so puntu de vista la tema rellaciónase a cencielles con que "la situación ambiental de Chile tien d'entendese nel contestu del so rápidu ritmu de desenvolvimientu".
N'avientu de 2007, el ex-presidente pidió esculpes públicamente a los millones de santiaguinos afeutaos pola planificación de la reforma al tresporte metropolitanu, denomináu Transantiago.[39]
En 2008 la Fundación Konex de l'Arxentina dio-y el Premiu Konex Mercosur como una de les personalidaes más relevantes de la década na rexón.
Pa les Eleiciones del 2009, pidióse-y delles vegaes que fuera como candidatu, yá que según los sondeos él yera'l posible candidatu que s'averaba más al aventayáu Sebastián Piñera, dende entamos del 2008, Lagos dio dellos sí y dellos non, pero siempres dicía que se negaría a competir en primaries col so colega José Miguel Insulza, y menos dientro de la Concertación col ex-presidente Eduardo Frei Ruiz-Tagle o la senadora Soledad Alvear, decidió caltenese neutral ante esta situación. El 4 d'avientu de 2008 confirmó que nun sería candidatu pal 2009 y dende entós caltúvose neutral dafechu frente a la tema.
Siguió con una intensa axenda internacional, participando n'alcuentros como'l Cume de Delhi sobre Desenvolvimientu Sostenible, en febreru de 2011 (Delhi Sustainable Development Summit) y nel 10º aniversariu y Conferencia Añal del Club de Madrid, payares de 2011. Amás forma parte de la organización internacional Crisis Group y participa del Foru Iberoamericanu.
El 27 d'avientu de 2011, axuntar col presidente Sebastián Piñera pa tratar distintes temes ente ellos plantegó-y el fin del sistema binominal yá que lo calificó como un cáncer que tien de ser camudáu de raigañu y ensin "cálculos mezquinos". Arriendes d'ello, xunto al binominal, hai distintes fórmules pa podelo remplazar", foi enfáticu n'esclariar que ta disponible a sentase a analizar la reforma al sistema eleutoral, pero partiendo de la base que'l sistema "acabóse".
En payares del 2012, Ricardo Lagos foi convidáu a una conferencia maxistral na Cátedra Llatinoamericana Julio Cortázar: América Llatina Güei. Desafíos dempués de la crisis; Universidá de Guadalaxara. Nos mesmos díes, na Feria del Llibru de Méxicu, participó na reconocencia a Carlos Fuentes, escritor mexicanu fináu unos meses antes.[40]
En 2013, foi convidáu pola Universidá de São Paulo, a dar entamu a la Cátedra José Bonifacio, Brasil.
El 2 de setiembre de 2016 Lagos publicó una declaración pública na qu'anunció la so disposición a repostularse como candidatu a la presidencia del so país pa enfrentar los «fondos cambeos» que s'esperimentaron nel mundu y nel país. En dicha declaración sostuvo que «si chilenes y chilenos consideren que nós podemos llevar alantre una propuesta de meyora y progresu y qu'apurra a les nueves xeneraciones un Chile fortalecíu, yo nun voi restar a esi desafíu».[41]
El 10 d'abril de 2017, depués de que les encuestes refundiaren alredor de namái un 3% de les preferencies,[42] y sumáu al fechu que'l Partíu Socialista de Chile finalmente decidió sofitar a Alejandro Guillier pa les primaries de la Nueva Mayoría, Lagos decidió tornar la so candidatura presidencial, afirmando que «Punxi tol mio enfotu por llevar esti mensaxe políticu a los chilenos, pero veo tamién que nel mio propiu espaciu políticu, la centroizquierda, nun se provocó una converxencia en redol a esti proyeutu».[43][44]
Candidatu | Pactu | Partíu | Votos | % | -bgcolor=#DDEEFF | Andrés Zaldívar Larraín | Concertación pola Democracia | PDC | 408 227 | 31.27 | Senador |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ricardo Lagos Escobar | Concertación pola Democracia | PPD | 399 721 | 30,62 | |||||||
Jaime Guzmán Errázuriz | Democracia y Progresu | UDI | 224 396 | 17,19 | Senador | ||||||
Miguel Otero Lathrop | Democracia y Progresu | RN | 199 856 | 15,31 | |||||||
Sergio Santander Sepúlveda | Lliberal-Socialista Chilenu | ILE | 59 834 | 4,58 | |||||||
Lliberal-Socialista Chilenu | ILE | 13 435 | 1,03 |
Resultáu de les eleiciones de 1999 pa la Presidencia de la República[46]
Candidatu | Partíu | Votos | Resultáu |
Ricardo Lagos Escobar | PPD | 3 383 339 (47,96 %) | Segunda vuelta |
Joaquín Lavín Infante | UDI | 3 352 199 (47,51 %) | Segunda vuelta |
Gladys Marín Millie | PC | 225 224 (3,19 %) | |
Tomás Hirsch Goldschmidt | PH | 36 235 (0,51 %) | |
Sara María Larraín Ruiz-Tagle | Indepen. | 31 319 (0,44 %) | |
Arturo Frei Bolívar | Indepen. | 26 812 (0,38 %) |
Segunda vuelta[47]
Candidatu | Partíu | Votos | Resultáu |
Ricardo Lagos Escobar | PPD | 3 683 158 (51,31 %) | Electu |
Joaquín Lavín Infante | UDI | 3 495 569 (48,69 %) |
Predecesor: Creación del cargu |
Presidente del Partíu pola Democracia 1987 - 1990 |
Socesor: Erich Schnake Silva |