Araitz

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Araitz Araiz
Municipio de Navarra
Anvista d'Araitz dende a sierra d'Aralar.
Entidat  • Estau  • Comunidat  • Comarca	Municipio  Espanya  Navarra Norte d'Aralar
Superficie	38,86 km²
Población  • Total	525 hab. (2013)
Altaria  • Meyana	228 m.
Distancia  • 45 km	enta Pamplona
Alcalde	Lazaro Goikoetxea Beraza
Codigo postal	31891
Coordenadas	43°2′13″N 1°59′14″U
Araitz Araitz en Navarra
[www.Araitz.es Web oficial]

Araitz (Araiz en castellano, Araitz en basco) ye un municipio d'a Comunidat Foral de Navarra, merindat de Pamplona y comarca de Norte d'Aralar. Fa parte d'o partiu chudicial de Pamplona

A suya población ye de 568 habitants (2012), en una superficie de 38,86 km² y una densidat de población de 14,62 hab/km².

Cheografía

A localidat d'Araitz ye situata a 228 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia de 45 km d'a ciudat de Pamplona, a capital de Navarra, d'a suya merindat y d'o suyo partiu chudicial.

D'o suyo termin municipal fan parte os lugars d'Arribe, Azkarate, Gaintza, Inza, Uztegui, Atallu y Arribe-Atallu. Dica o censo de 1857 tanto Arribe como Gaintza teneban os suyos propios concellos municipals.

Mugas

Araitz muga a o norte con Areso; a l'este con Larraun, Betelu y a sierra d'Aralar; a l'ueste muga con Guipuzcua y con Lizartza, Orexa, Gaztelu, Amezketa y Bedaio (iste zaguero, un barrio de Tolosa).

Entorno natural

Por o sud o limite natural d'Araitz ye a sierra d'Aralar, dende a on se puet veyer a cordelera de Malloa (una serie de montanyas que tamién son conoixitas por o nombre en plural de "Malloak"). Ista cordelera ye formata por o mont Ttutturre (1.282 m.), o mont Hirumugarrieta (1.431 m.), o mont Aldaon (1.411 m.), o mont Uakorri (1.306 m.) y o mont Balerdi (1.197 m.).

A l'este se troban o mont Elosta (937 m.), o mont Santa Barbara (853 m.) y o mont Urkieta (854 m.).

Antiparte, o río Araxes, que recibe as auguas de toz os rigachuelos d'a sierra d'Aralar y de l'arredol, trescruza a localidat en direccion sudeste-norueste, albandona Navarra y ya en Guipúzcua vierte as suyas auguas en o río Oria.

Luenga basca

Hue o 90% d'a poblacion d'Araitz ye basco-fablant; seguntes o lingüísta Koldo Zuazo o euskalki u dialecto de l'idioma basco que se charra en Araitz ye o dialecto guipucuano u dialecto central, encara que ista val se trobe en Navarra.

Antiparte, a val d'Araitz tién a suya propia radio en euskara, que tamién emite en ista localidat: Aralar Irratia. Tamién se i edita una revista comarcal en euskara: Mailope ("Baixo d'as Malloa").

Demografía

Evolución demografica

1749 1787 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 - - - - - - - - 449

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 1.570 1.457 1.369 1.435 1.397 1.293 1.144 1.008 823

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 - - - - - - - 631 -

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 - - - - - 586 - - -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 568 - - - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - - 512 - - - - - - -

1749-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007
Eusko Abertzale Ekintza								6
Independients								1
Total								7

Alcaldes

Lista d'alcaldes

Lechislatura	Nombre	Partiu politico
1979–1983
1983–1987
1987–1991
1991–1995
1995–1999
1999–2003
2003–2007
2007–2011	Imanol Iriarte Gorostegi	Eusko Abertzale Ekintza
2011–2015	Lazaro Goikoetxea Beraza	Bildu

Veyer tamién

• Lista de municipios de Navarra.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Araitz.
• (es)/(eu) Pachina web oficial municipal d'Araitz.
• (es) Araitz en a Enciclopedia Auñamendi.

Lugars d'o municipio d'Araitz
Araitz | Arribe-Atallu | Azkarate | Gaintza | Intza | Uztegi

Municipios de Norte d'Aralar
Araitz | Arano | Areso | Betelu | Goizueta | Larraun | Leitza | Lekunberri