Клімавічы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Клімавічы, значэнні.

Горад Клімавічы Дом купца Мяшчэрскага Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Магілёўская Раён Клімавіцкі Каардынаты 53°37′ пн. ш. 31°57′ у. д.^HGЯO Першая згадка 1581 Вышыня цэнтра 174 м[1] Насельніцтва ▼15 020 чал. (1 студзеня 2024)[2] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 02244 Паштовы індэкс 213633 Аўтамабільны код 6 СААТА 7228501000 Клімавічы на карце Беларусі ±

Клімавічы на Вікісховішчы

Клі́мавічы^[3] (афіц. транс.: Klimavičy) — горад у Магілёўскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Клімавіцкага раёна. За 124 км ад Магілёва. Чыгуначная станцыя на лініі Орша—Унеча. Звязаны аўтадарогамі з Крычавам, Касцюковічамі, Хоцімскам. Насельніцтва 16 346 чал. (2017)^[4].

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў XIV ст. ў адным з дакументаў, звязаных з родам дваран Асмалоўскіх. З пачатку XVII ст. паселішча ў Мсціслаўскім ваяводстве Вялікага Княства Літоўскага. У 1626 г. тут заснаваны манастыр дамініканцаў. З 1720 г. належаў Бялецкім, з 1758 г. — Галынскім. З 1772 г., у выніку 1-га падзелу Рэчы Паспалітай, у складзе Расійскай імперыі.

З 1777 г. горад, цэнтр павета у 1781 г. атрымаў герб. У 1804 г. ў Клімавічах знойдзены самы буйны на тэрыторыі Беларусі скарб антычных манет. У 1850-я гады ў горадзе дзейнічала 3 гарбарні, 5 пачатковых навучальных устаноў, бібліятэка, бальніца, аптэка. У 1883 г. пачалі дзейнічаць тытунёвае, у 1897 г. спіртаачышчальнае прадпрыемствы. На тракце Орша-Клімавічы-Касцюковічы была паштовая станцыя. У 1883 г. адкрыта бальніца і аптэка. У 1904 г. ў горадзе было 718 дамоў (18 вуліц, 6 завулкаў, 2 плошчы), 21 дробнае прадпрыемства, бальніца, аптэка, друкарня, фатаграфія, бібліятэка, чытальня, 8 тракціраў і чайных, 9 заезных дамоў, жаночая і мужчынская гімназіі, 4 вучылішчы. У пачатку XX ст. ў горадзе пачалі працаваць электрастанцыя, кінатэатр, пошта, гасцініца, аптэка, народны дом.

У лістападзе 1917 г. у горадзе ўстаноўлена савецкая ўлада. З ліпеня 1924 да 1927 гг. цэнтр Калінінскай акругі. У 1925—1926 гг. выдавалася акруговая газета «Наш працаўнік». З 1927 г. цэнтр раёна. У 1929—1930 гг. праз Клімавічы пракладзеная чыгунка. 5 мая 1932 г. створаны ветэрынарны тэхнікум. З 10 жніўня 1941 да 28 верасня 1943 гг. горад акупіраваны нямецкімі войскамі, якія загубілі каля 800 чал. Падчас акупацыі дзейнічала Клімавіцкае камсамольска-маладзёжнае падполле.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1897 — 4706 чал.^[5]
• XX стагоддзе: 1972 — 13,9 тыс. чал.^[5]; 1995 — 17,5 тыс. чал.^[5]
• XXI стагоддзе: 2006 — 15,4 тыс. чал.; 2009 — 17 064 чал. (перапіс)^[6]; 2015 — 16 374 чал.^[7]; 2016 — 16 445 чал.^[8]; 2017 — 16 346 чал.^[4]

Эканоміка

Прадпрыемствы харчовай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Гасцініца «Дружба».

Культура і адукацыя

Клімавіцкі краязнаўчы музей. Клімавіцкі дзяржаўны аграрны каледж. З 2001 у горадзе праводзіцца Міжнародны фестываль дзіцячай творчасці «Залатая пчолка».

Славутасці

• Клімавіцкая Міхайлаўская царква
• Клімавіцкі сядзібны дом

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Клімавічаў

• Данііл Сямёнавіч Воранаў (нар. 1925) — беларускі архітэктар.
• Ізраіль Львовіч Каганаў, вучоны ў галіне прамысловай электронікі. Доктар тэхнічных навук, прафесар.
• Пётр Рыгоравіч Кантаровіч (1905—1968) — матэматык, доктар матэматычных навук, прафесар
• Акцябр Паўлавіч Комаў (1923—1993) — вучоны ў галіне дэрматалогіі і венералогіі, доктар медыцынскіх навук, прафесар^[9]
• Мікалай Парфір’евіч Клаўс, дырыжор
• Леанід Леанідавіч Карніенка, беларускі лыжны гоншчык
• Валянціна Аўраамаўна Маслава, беларускі мовазнавец

Гл. таксама

• Гарады Магілёўскай вобласці
• Гарады Беларусі

Зноскі

1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106"></a>
2. Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
3. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. — ISBN 978-985-458-159-0. (DJVU)
4. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
5. Беларусь 1995.
6. Перепись населения Республики Беларусь 2009
7. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2015 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2014 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (31 сакавіка 2015). Праверана 3 красавіка 2017.
8. Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
9. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).

Літаратура

• Клімавічы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 338. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
• Клімавічы // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 390—391. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Філякоў, У. Клімавічы // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — 432 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Клімавічы

• Геаграфічныя звесткі па тэме Клімавічы на OpenStreetMap
• Надвор’е ў горадзе Клімавічы