Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan

Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Huy hiệu
Giáo trưởng	Tổng giám mục Warszawa và đô thành trưởng Toàn Ba Lan, Sawa Hrycuniak.
Bishops	12
Parishes	500
Ngôn ngữ	Tiếng Ba Lan Nhà thờ Slavonic
Trụ sở chính	Warszawa, Ba Lan
Người sáng lập	Các Thánh Kyrillô và Mêthôđiô
Thành viên	504,400 (2016)[1]
Trang mạng	www.orthodox.pl

Một phần của loạt bài về
Giáo hội Chính thống giáo Đông phương
Tranh khảm Đấng toàn năng Kitô, Hagia Sophia
Tổng quan
Cơ cấu Thần học (Lịch sử thần học) Phụng vụ Lịch sử Giáo hội Bí tích mầu nhiệm Quan điểm về sự cứu rỗi Quan điểm về Mẹ Maria Quan điểm về linh ảnh
Bối cảnh Sự đóng đinh / phục sinh / thăng thiên của Giêsu Kitô giáo Giáo hội Kitô giáo Tông truyền Bốn thuộc tính của Giáo hội Chính thống
Tổ chức Công đồng thượng phụ Tự trị Tính biệt lập Tòa Thượng phụ Giáo thể giám mục Giáo quy Giáo sĩ Giám mục Tư tế Phó tế Chế độ ẩn tu Cấp độ Huynh đệ đoàn
Quyền tài phán độc lập Các Giáo hội độc lập thuộc chính thức cùng một tông phái: Constantinopolis Alexandria Antioch Jerusalem Nga Serbia Romania Bulgaria Gruzia Đảo Síp Hy Lạp Ba Lan Albania Đất Séc và Slovakia Bắc Macedonia Tính độc lập được công nhận bởi một số Giáo hội độc lập de jure: Mỹ Tính độc lập và quy điển được công nhận bởi Constantinopolis và 3 Giáo hội độc lập khác: Ukraina
Quyền tài phán phi quy điển Tín hữu cổ Kitô giáo tâm linh Chính thống giáo chân chính Giáo hội Hang toại đạo Cựu Niên lịch phái Giáo hội Công giáo Chính thống Mỹ American World Patriarchs Các Giáo hội quốc gia: Abkhazia Belarus Ý Montenegro Thổ Nhĩ Kỳ UOC–KP Các Giáo hội hỗn dung : Chính thống giáo Tin mừng Chính thống giáo Tây phương Celt Pháp Gallia
Công đồng đại kết Bảy công đồng đại kết đầu tiên: Thứ nhất Thứ hai Thứ ba Thứ tư Thứ năm Thứ sáu Thứ bảy Các công đồng đại kết khả dĩ khác: Thứ tám Thứ chín Các công đồng quan trọng khác: Công đồng Quinisext Jassy Moskva Jerusalem
Lịch sử Giáo Phụ Ngũ trị chế Đế quốc Byzantine Kitô giáo hóa Bulgaria Kitô giáo hóa Kiev Rus' Đại Ly giáo Nga Đế quốc Ottoman Bắc Mỹ Ly giáo Moskva – Constantinopolis thế kỷ 15–16 1996 2018
Thần học Lịch sử thần học Chính thống giáo Đông phương (Thế kỷ thứ 20 (thuyết Palamas mới)) Thuyết vô ngôn Thêm sức Cầu nguyện chiêm niệm Yếu tính vs. Sinh lực Chủ nghĩa Hesychas Tam vị nhất thể thánh thần Ngôi hiệp Linh ảnh Metousiosis Thần học thần bí Tín biểu Nicea Nepsis Oikonomia vs. Akribeia Ousia Thuyết Palamas Philokalia Phronema Tội lỗi Thần hóa Theotokos Các khác biệt so với Giáo hội Công giáo Phản đối Filioque Phản đối quyền chí tôn của Giáo Hoàng
Phụng vụ và cung bái Lễ tiệc Thánh Lễ bái Thánh Akathist Apolytikion Artos Ectenia Euchologion Nước thánh Thánh tượng môn Kinh cầu Đức Giêsu Kontakion Xuất thần phụng vụ Quạt phụng vụ Liti Truy điệu Ký ức Trường tồn Omophorion Lạy Đám cưới Thực tiễn Paraklesis Chào mừng Lễ Vượt qua Giảng đạo Lễ Vượt qua Troparion Lễ Vượt qua Dây cầu nguyện Phụng hiến Rung chuông nhà thờ Nga Semantron Dấu Thánh giá Sticheron Troparion Lễ phục Bình hương
Lịch phụng vụ Chu kỳ Phục sinh 12 Đại Lễ Khánh nhật khác: Chúa nhật 1 mùa chay Chuyển nguyện Mẹ Thiên Chúa Bốn đợt kiêng ăn: Mùa chay Giáng sinh Mùa chay Lớn Mùa chay Tông đồ Đức Mẹ an giấc kiêng ăn
Nhân vật tiêu biểu Athanasiô thành Alexandria Ephrem xứ Syria Basiliô Cả Cyril thành Jerusalem Grêgôriô thành Nazianzô Ghêgôriô thành Nyssa Gioan Kim Khẩu Cyrillô thành Alexandria John Climacus Maximus the Confessor Gioan thành Damascus Theodore the Studite Kassiani Kyrillô và Mêthôđiô Photios I thành Constantinople Gregory Palamas
Chủ đề khác Kiến trúc Dân gian Thông điệp của các Đại thượng phụ Đông phương Thánh giá Chính thống Tước vị thánh Thống kê theo quốc gia
x t s

Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan (tiếng Ba Lan: Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny), thường được biết đến là Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan, hoặc Giáo hội (Chính thống giáo) Ba Lan là một trong những Giáo hội Chính thống giáo Đông phương độc lập hiệp thông trọn vẹn. Giáo hội được thành lập năm 1924, để tưởng nhớ các Kitô hữu Chính thống giáo Ba Lan gốc ở phía đông của đất nước, khi Ba Lan giành lại được độc lập sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Tổng cộng có khoảng 500,000 tín đồ (2016).^[1] Trong Đợt điều tra dân số Ba Lan năm 2011, có 156,000 công dân tuyên bố mình là thành viên Giáo hội.^[2]

Lịch sử

Xem thêm thông tin: Chiến dịch bài tôn giáo ở Ba Lan (1945–1990)

Thánh đường Alexander Nevsky, Łódź

Chính thống giáo Đông phương ở Białowieża

Tu viện Supraśl do Aleksander Chodkiewicz thành lập

Việc thành lập giáo hội diễn ra sau khi Hiệp ước Riga bỏ lại một vùng đất rộng lớn trước đây thuộc quyền kiểm soát của Đế quốc Nga, như là một phần của Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan. Chính thống giáo Đông phương đã lan rộng ở Tây Belarus và những người Volhynia Ukraina. Mất đi một liên kết giáo hội do việc đàn áp Giáo hội Chính thống giáo Nga của Liên Xô khiến giới giáo sĩ trong vùng bị khủng hoảng, và vào năm 1924, Thượng phụ Đại kết tiếp quản việc thành lập một vài giáo hội độc lập trên lãnh thổ của các nhà nước mới trước đây thuộc một phần hoặc thuộc hoàn toàn Đế quốc Nga (Phần Lan, các Nhà nước vùng Baltic và Ba Lan).^[3] Trước đó, vào tháng 1 năm 1922, chính phủ Ba Lan đã ban hành một sắc lệnh công nhận giáo hội Chính thống giáo và đặt giáo hội thuộc thẩm quyền của nhà nước. Vào thời điểm đó, một người Ukraina, Yurii Yaroshevsky, đã được tổ phụ Moskva bổ nhiệm làm Đô thành trưởng và giám mục. Khi Yaroshevsky bắt đầu gạt bỏ thẩm quyền của Giáo trưởng Moskva, ông đã bị ám sát bởi một thầy tu người Nga.^[4] Tuy nhiên, người kế nhiệm ông là Dionizy Waledyński (Dionisii Valedinsky), tiếp tục hành động cho sự độc lập của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan, cuối cùng cũng được ban bởi Thượng phụ Đại kết thành Constantinopolis trong lễ Tomos của mình ngày 13 tháng 11 năm 1924.^[5] Cho rằng đa phần các giáo dân là người Ukraina và Belarus sống ở khu vực phía Đông của Đệ Nhị Cộng hòa Ba Lan độc lập mới, Giáo trưởng thành Constantinopolis đã có một cơ sở kinh điển theo quy tắc giáo hội ban Tomos cho giáo hội Ba Lan như là người kế thừa của Kyiv Metropolia, lãnh thổ của Kyivan Rus' mà Constantinople tiếp tục xem là lãnh thổ kinh điển của họ trước đây (mặc dù vào năm 1686 đã đồng ý cho phép Moskva là người cai quản vùng đất).^{[6][circular reference][7]} Thời điểm đó, Giáo hội Chính thống giáo Nga đã không công nhận việc Constantinople trao quyền tự chủ cho Ba Lan.

Tuy nhiên, trong Giai đoạn giữa hai cuộc chiến tranh, chính quyền Ba Lan đã áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt với giáo hội và tăng lữ. Ví dụ tiêu biểu nhất là việc Thánh đường Alexander Nevsky ở Warszawa đã bị phá hủy giữa những năm 1920. Ở Volyhnia, có tổng cộng 190 nhà thờ Chính thống giáo Đông phương đã bị phá hủy và hơn 150 nhà thờ chuyển sang Giáo hội Công giáo Rôma.^[8] Một số phiên điều trần chống lại Pochayiv Lavra cũng đã diễn ra.^[9]

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phần lớn lãnh thổ dân tộc Ukraina và Belarus bị Liên Xô thôn tính, lên đến 80% giáo phận và giáo đoàn của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan đã được hợp nhất với Giáo hội Chính thống giáo Nga tái lập mới đây. Các giáo phận còn lại thuộc lãnh thổ của Cộng hòa Nhân dân Ba Lan vẫn thuộc quyền của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan, bao gồm phấn lớn các lãnh thổ hỗn hợp cực đông như vùng xunh quanh Chełm và Białystok. Năm 1948, Sau khi Liên Xô thiết lập kiểm soát quân sự lên Ba Lan, Giáo hội Chính thống giáo Nga đã công nhận tình trạng độc lập của Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan.^[4][10]

Mặc dù đa phần giáo đoàn tập trung theo phương diện lịch sử ở các vùng biên giới phía đông với các nhóm dân tộc thiểu số đáng kể người Ukraina và Belarus, thì hiện nay có khá nhiều giáo phận khắp đất nước - là kết quả của Cuộc Hành quân Vistula và các phong trào cộng đồng khác. Cũng có một vài môn đồ ở Brasil, là kết quả từ sự kết hợp kinh điển năm 1989 giữa hệ thống thứ bậc do Giám mục đô thành Gabriel của Lisboa đứng đầu, trước đây thuộc về Greek Old Calendarists, với Giáo hội Chính thống giáo Ba Lan.^[11] Tuy nhiên các giám mục Châu Âu, đã rời bỏ thẩm quyền vào năm 2000, cuối cùng dẫn đến việc Giám mục cao cấp Chrysostom được nâng lên giữ chức vụ Tổng giám mục. Hiện ở đó có các giáo xứ của các bang Rio de Janeiro, Pernambuco và Paraíba, ngoài ra còn có một tu viện ở João Pessoa.^[11][12]

Năm 2003, theo quyết định Hội đồng Tòa thánh của các Giám mục của Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan, các Thánh tử vì đạo của Chelm và Podlasie bị bức hại trong những năm 1940 đã được phong thánh.^[13]

Các giáo chủ của Giáo hội

Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan được thành lập vào năm 1924. Theo truyền thống, các giáo chủ của giáo hội có danh xưng Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan.

• Giám mục đô thành Jerzy (Dionizy Waledyński) - Tổng giám mục Warszawa (1921-1923) (Người tiền nhiệm lập nên cơ cấu của Giáo hội Chính thống giáo Độc lập Ba Lan)
• Giám mục đô thành Dionizy (Dionizy Waledyński) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1923-1948)
• Giám mục đô thành Makary (Makary Oksijuk) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1951-1959)
• Giám mục đô thành Tymoteusz (Tymoteusz Szretter) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1961-1962)
• Giám mục đô thành Stefan (Stefan Rudyk) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1965-1969)
• Giám mục đô thành Bazyli (Bazyli Doroszkiewicz) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1970-1998)
• Giám mục đô thành Sawa (Sawa Hrycuniak) - Giám mục đô thành Warszawa và Toàn Ba Lan (1998 đến nay)

Người đứng đầu

Giáo hội do Tổng giám mục Warszawa và đô thành trưởng Toàn Ba Lan: Sawa (Michał) Hrycuniak (1998–) đứng đầu. Giáo hội được chia thành các giáo phận:^[14]

Tổng giáo phận và Tổng giám mục

• Giáo phận Warsaw và Bielsk: Sawa (Hrycuniak)
• Giáo phận Białystok và Gdańsk: James (Kostiuczuk) (2008–)
• Giáo phận Łódź và Poznań: Simon (Romańczuk) (1993–)
• Giáo phận Wrocław và Szczecin: George (Pańkowski) (2017-)
• Giáo phận Lublin và Chełm: Abel (Popławski) (2001–)
• Giáo phận Przemyśl và Gorlice: Paisius (Martyniuk) (2016-)
• Giáo phận Rio de Janeiro và Olinda-Recife: Chrysostom (Freire) (1992–)
• Giáo phận Recife: Ambrose (Cubas) (1996–)

Danh nghĩa Giáo phận và Giám mục

• Danh nghĩa Giáo phận Supraśl: Gregory (Charkiewicz) (2008–), Giám mục đại diện của Białystok và Gdańsk^[15]
• Danh nghĩa Giáo phận Siemiatycze: George (Mariusz) Pańkowski (2007–), Chủ giáo của Polish Orthodox Military Ordinariate (tạm dịch: Giáo hạt Quân sự Chính thống giáo Ba Lan) và Giám mục đại diện của Warsaw và Bielsk

Các thực thể khác

• Polish Orthodox Military Ordinariate (tạm dịch: Giáo hạt Quân sự Chính thống giáo Ba Lan)

Xem thêm

• Chính thống giáo Đông phương
• Supraśl Lavra
• Liên minh Brest
• Bảo tàng Biểu tượng Warszawa

Tham khảo

1. ^ Główny Urząd Statystyczny, Mały Rocznik Statystyczny Polski 2016, Warszawa 2017, tab. 18(80), s. 115.
2. Paweł Ciecieląg, Andrzej Datko, Bożena Łazowska, Piotr Łysoń, Paweł Milcarek, Wojciech Sadłoń: 1050 lat chrześcijaństwa w Polsce. Warszawa: GUS, 2016, s. 73. ISBN 978-83-7027-606-5.
3. M. Papierzyńska-Turek, Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939.
4. ^ Internet Encyclopedia of Ukraine, Polish Autocephalous Orthodox church, accessed ngày 2 tháng 6 năm 2020
5. “Tomos”. Orthodox Church of America - UAOC - Standing Episcopal Conference of Orthodox Bishops (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2018.
6. History of Christianity in Ukraine#Territories gained by Pereyaslav Rada
7. “Ecumenical Patriarch Bartholomew: "As the Mother Church, it is reasonable to desire the restoration of unity for the divided ecclesiastical body in Ukraine" - News Releases - The Ecumenical Patriarchate”. www.patriarchate.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 28 tháng 10 năm 2018.
8. Healy, R. and Dal Lago, E. The Shadow of Colonialism on Europe’s Modern Past.
9. (tiếng Ukraina) ІСТОРИЧНА ВОЛИНЬ: Спроби ревіндикації луцького Свято-Троїцького собору
10. “Statement of the Holy Synod of the Russian Orthodox Church concerning the uncanonical intervention of the Patriarchate of Constantinople in the canonical territory of the Russian Orthodox Church | The Russian Orthodox Church”. mospat.ru (bằng tiếng Anh). ngày 14 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2018.
11. ^ (tiếng Bồ Đào Nha) Eparquia Ortodoxa do Brasil
12. (tiếng Bồ Đào Nha) Mosteiro Ortodoxo da Dormição da Santa Mãe de Deus Lưu trữ 2020-01-28 tại Wayback Machine
13. J. Charkiewicz, Męczennicy XX wieku. Martyrologia Prawosławia w Polsce w biografiach świętych.
14. (tiếng Ba Lan) Polish Orthodox Church: Adminstracja
15. (tiếng Ba Lan) Orthodox Diocese of Białystok and Gdańsk: Abp Jakub i Bp Grzegorz

Liên kết ngoài

• Polish Orthodox Church, trang web chính thức
• Polish Orthodox Church Unofficial Site (tiếng Anh)
• Polish Orthodox Diocese of Przemyśl-Nowy Sącz (tiếng Ba Lan)
• Polish Orthodox Diocese of Lublin-Chełm (tiếng Ba Lan)
• Polish Orthodox Diocese of Białystok-Gdańsk Lưu trữ 2021-01-24 tại Wayback Machine (tiếng Anh)
• Polish Orthodox Diocese of Wrocław-Szczecin (tiếng Ba Lan)
• Polish Orthodox Military Ordinariat (tiếng Ba Lan)
• Polish Orthodox Diocese of Brazil (tiếng Bồ Đào Nha)
• Article by Ronald Roberson on the Polish Orthodox Church on CNEWA website
• orthodoxwiki:Church of Poland

Bản mẫu:Eastern Orthodox Church footer

Bản mẫu:Polish religions