Họ Hạ trâm

Họ Hạ trâm
Hypoxis hemerocallidea
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Monocots
Bộ (ordo)	Asparagales
Họ (familia)	Hypoxidaceae R.Br., 1814
Chi điển hình
Hypoxis L., 1753
Các chi
Xem văn bản.

Họ Hạ trâm (danh pháp khoa học: Hypoxidaceae) là một họ thực vật hạt kín, được các hệ thống APG đặt trong bộ Asparagales của nhánh monocots^[1].

Họ này mới được các nhà phân loại học công nhận gần đây. Hệ thống APG III năm 2009 (không đổi so với các phiên bản năm 1998 và 2003) công nhận họ này. Họ chứa khoảng 7-9 chi và 100-220 loài, đặc biệt đa dạng tại miền nam châu Phi. Tại Việt Nam có 2 chi (Curculigo và Hypoxis), 10 loài.

Các thành viên trong họ này chủ yếu là cây thân thảo nhỏ tới trung bình, với lá dạng cỏ và thân cây khó thấy, biến đổi thành thân hành hay thân rễ. Hoa sinh ra trên các đoạn thân cây không lá, được gọi là các cán hoa. Hoa đối xứng tỏa tia, với các thành phần là bội số của 3. Bầu nhụy hạ, phát triển thành quả nang hay quả mọng.

Các chi

• Curculigo: cồ nốc, sâm cau, ngải cau, lòng thuyền, tiên mao
• Empodium: thu thiên tinh
• Hypoxidia
• Hypoxis (bao gồm cả Ianthe): hạ trâm, tiểu kim mai thảo
• Molineria
• Pauridia
• Rhodohypoxis: anh mao
• Saniella
• Spiloxene: ngọ thì tinh hoa

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG III.

Asparagales

Orchidaceae         Boryaceae       Blandfordiaceae       Lanariaceae       Asteliaceae     Hypoxidaceae                 Ixioliriaceae     Tecophilaeaceae         Doryanthaceae       Iridaceae       Xeronemataceae       Xanthorrhoeaceae s. l.    Hemerocallidoideae (Hemerocallidaceae)       Xanthorrhoeoideae (Xanthorrhoeaceae s. s.)     Asphodeloideae (Asphodelaceae)             Amaryllidaceae s. l.    Agapanthoideae (Agapanthaceae)       Allioideae (Alliaceae)     Amaryllidoideae (Amaryllidaceae s. s.)           Asparagaceae s. l.      Aphyllanthoideae (Aphyllanthaceae)       Brodiaeoideae (Themidaceae)     Scilloideae (Hyacinthaceae)       Agavoideae (Agavaceae)         Lomandroideae (Laxmanniaceae)       Asparagoideae (Asparagaceae s. s.)     Nolinoideae (Ruscaceae)

Ghi chú

1. Angiosperm Phylogeny Group III (2009), “An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III”, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 105–121, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x

Liên kết ngoài

• Hypoxidaceae Lưu trữ 2008-10-15 tại Wayback Machine trong L. Watson và M.J. Dallwitz (1992 trở đi). The families of flowering plants Lưu trữ 2007-01-03 tại Wayback Machine: descriptions, illustrations, identification, information retrieval. Phiên bản: 20-5-2010. http://delta-intkey.com Lưu trữ 2007-01-03 tại Wayback Machine
• Phân loại trong NCBI
• Liên kết tại CSDL, Texas Lưu trữ 2008-10-12 tại Wayback Machine