Liên đoàn Thiên văn Quốc tế

Liên đoàn Thiên văn Quốc tế
Tên viết tắt	IAU
Thành lập	1919
Loại	Tổ chức phi lợi nhuận quốc tế về khoa học
Trụ sở chính	Paris  Pháp
Vùng phục vụ	Toàn cầu
Ngôn ngữ chính	Tiếng Anh
Chủ tịch	Ewine F. van Dishoeck
Tổng thư ký	Maria Teresa V.T. Lago
Chủ quản	Hội đồng Khoa học Quốc tế (ICSU)
Trang web	IAU Official website

Liên đoàn Thiên văn Quốc tế hay Hiệp hội Thiên văn Quốc tế, viết tắt theo tiếng Anh là IAU (International Astronomical Union), là hiệp hội của các hiệp hội thiên văn học khắp nơi trên thế giới.

IAU là một tổ chức phi chính phủ quốc tế, và là thành viên liên hiệp của Hội đồng Khoa học Quốc tế (ISC) ^[1], và của Hội đồng Quốc tế về Khoa học (ICSU) trước đây.^[2][3]

Nhiệm vụ

Nó là tổ chức được biết đến với trọng trách đặt tên cho các chòm sao, sao, hành tinh, tiểu hành tinh và các thiên thể cùng các hiện tượng thiên văn.

Trong các nhóm làm việc có Nhóm phân loại hành tinh (WGPSN), có nhiệm vụ thực hiện quy ước đặt tên thiên văn và phân loại hành tinh cho các hành tinh. IAU cũng có trách nhiệm với Điện tín Thiên văn, mặc dù tổ chức này không điều hành nhóm này. Nhóm Trung tâm Tiểu hành tinh (MPC), là một trung tâm cho các vật thể phi hành tinh và phi vệ tinh tự nhiên trong Hệ Mặt Trời, cũng do IAU điều hành.

IAU được sáng lập năm 1919, theo sau một loạt các hợp tác quốc tế trên lĩnh vực thiên văn như Carte du Ciel, hay Hiệp hội Mặt Trời hay Văn phòng Thời gian Quốc tế (Bureau International de l'Heure). Giám đốc đầu tiên là Benjamin Baillaud.

IAU hiện có 9598 thành viên cá nhân, gồm chủ yếu là các nhà thiên văn chuyên nghiệp (có bằng tiến sĩ về chuyên ngành) và 63 thành viên quốc gia. 87% thành viên là nam giới; còn lại 13% là nữ giới.

Tổ chức, các ủy ban

Các ủy ban ^[4]

Mã	Ủy ban	Tên gốc
C 4	Lịch thiên văn	Ephemerides
C 5	Tài liệu & dữ liệu thiên văn	Documentation & Astronomical Data
C 6	Điện báo thiên văn học	Astronomical Telegrams
C 7	Cơ học thiên thể và thiên văn động lực học	Celestial Mechanics & Dynamical Astronomy
C 8	Kỹ thuật đo thiên văn	Astrometry
C 10	Hoạt động mặt trời	Solar Activity
C 12	Bức xạ mặt trời và cấu trúc	Solar Radiation & Structure
C 14	Dữ liệu phân tử & nguyên tử	Atomic & Molecular Data
C 15	Nghiên cứu vật lý của sao chổi và tiểu hành tinh	Physical Study of Comets & Minor Planets
C 16	Nghiên cứu vật lý của hành tinh & các vệ tinh	Physical Study of Planets & Satellites
C 19	Sự quay của Trái Đất	Rotation of the Earth
C 20	Vị trí & chuyển động tiểu hành tinh, sao chổi và các vệ tinh	Positions & Motions of Minor Planets, Comets & Satellites
C 21	Bức xạ nền thiên hà và ngoài thiên hà	Galactic and Extragalactic Background Radiation
C 22	Thiên thạch và bụi liên hành tinh	Meteors, Meteorites & Interplanetary Dust
C 25	Trắc quang thiên văn và phân cực	Astronomical Photometry and Polarimetry
C 26	Sao kép và đa sao	Double & Multiple Stars
C 27	Sao biến đổi	Variable Stars
C 28	Các thiên hà	Galaxies
C 29	Quang phổ sao	Stellar Spectra
C 30	Tốc độ xuyên tâm	Radial Velocities
C 31	Thời gian	Time
C 33	Cấu trúc & động lực học của hệ thống thiên hà	Structure & Dynamics of the Galactic System
C 34	Vật chất giữa các sao	Interstellar Matter
C 35	Thể chất các sao	Stellar Constitution
C 36	Lý thuyết khí quyển các sao	Theory of Stellar Atmospheres
C 37	Sao mảnh & liên kết	Star Clusters & Associations
C 40	Thiên văn vô tuyến	Radio Astronomy
C 41	Lịch sử thiên văn học	History of Astronomy
C 42	Các sao nhị nguyên đóng	Close Binary Stars
C 44	Vật lý thiên văn năng lượng cao & không gian	Space & High Energy Astrophysics
C 45	Phân loại sao	Stellar Classification
C 46	Thiên văn học & phát triển	Astronomy Education & Development
C 47	Vủ trụ luận	Cosmology
C 49	Plasma & nhật quyển liên hành tinh	Interplanetary Plasma & Heliosphere
C 50	Bảo vệ các vị trí đài quan sát hiện tại & tiềm năng	Protection of Existing & Potential Observatory Sites
C 51	Bio-thiên văn học	Bio-Astronomy
C 52	Thuyết tương đối trong thiên văn học cơ bản	Relativity in Fundamental Astronomy
C 53	Hành tinh ngoài hệ mặt trời (WGESP)	Extrasolar Planets (WGESP)
C 54	Đo giao thoa quang học & hồng ngoại	Optical & Infrared Interferometry
C 55	Thông tin thiên văn với công chúng	Communicating Astronomy with the Public

Các đại hội

Các đại hội và Chủ tịch IAU ^[5][6]

Nr.	Năm	Địa điểm	Nhiệm kỳ	Chủ tịch
32.	IAU 2024		2024-2027
31.	IAU 2021	Busan	2021-2024
30.	IAU 2018	Viên	2018-2021	Ewine F. van Dishoeck
29.	IAU 2015	Honolulu	2015-2018	Silvia Torres-Peimbert
28.	IAU 2012	Bắc Kinh	2012-2015	Norio Kaifu
27.	IAU 2009	Rio de Janeiro	2009-2012	Robert Williams
26.	IAU 2006	Prague	2006-2009	Catherine Jeanne Cesarsky
25.	IAU 2003	Sydney	2003-2006	Ronald D. Ekers
24.	IAU 2000	Manchester	2000-2003	Franco Pacini (1939-2012)
23.	IAU 1997	Kyōto
22.	IAU 1994	Den Haag
21.	IAU 1991	Buenos Aires
20.	IAU 1988	Baltimore
19.	IAU 1985	New Delhi
18.	IAU 1982	Patras
17.	IAU 1979	Montreal
16.	IAU 1976	Grenoble
15.	IAU 1973	Sydney
Bt.	IAU 1973	Warsaw
14.	IAU 1970	Brighton
13.	IAU 1967	Prague
12.	IAU 1964	Hamburg
11.	IAU 1961	Berkeley, CA
10.	IAU 1958	Moskva
9.	IAU 1955	Dublin
8.	IAU 1952	Roma
7.	IAU 1948	Zürich
6.	IAU 1938	Stockholm
5.	IAU 1935	Paris
4.	IAU 1932	Cambridge, MA
3.	IAU 1928	Leiden
2.	IAU 1925	Cambridge
1.	IAU 1922	Roma

Năm Quốc tế Thiên văn học

Năm Quốc tế Thiên văn học (International Year of Astronomy) đã được chọn và thực hiện là năm 2009. Đó là đề xuất của UNESCO trong Đại hội nghị thứ 33, và được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua tại kỳ họp Đại hội đồng thứ 62.

Năm 2009 là năm kỷ niệm 400 năm ra đời Kính thiên văn (telescope) của Galileo Galilei, và bản đăng tải Astronomia nova của Johannes Kepler, hồi thế kỷ 17.

Tham khảo

1. ISC Membership. Membership Online Directory. ISC, 2018. Truy cập 15/07/2020.
2. ICSU - International Scientific Unions list. Lưu trữ 2015-12-19 tại Wayback Machine Truy cập 01 Mai 2015.
3. IAU, International Astronomical Union. Scientific Union Member. Lưu trữ 2015-06-29 tại Wayback Machine Truy cập 01 Mai 2015.
4. IAU > EC Approved Commissions Lưu trữ 2015-05-14 tại Wayback Machine. Truy cập 02/06/2015.
5. IAU General Assemblies. Truy cập 02/06/2015.
6. IAU Administrative Dates & Deadlines. Truy cập 22/10/2016.

Xem thêm

• Quy ước đặt tên thiên văn
• Astronomical acronyms
• Astronomical naming conventions
• Planetary nomenclature

Liên kết ngoài

• Trang chủ của Hiệp hội
• Website ISC, Hội đồng Khoa học Quốc tế