Lobera d'Onsella

	Lobera d'Onsella; Lobera de Onsella
	Municipio d'Aragón
Entidat; • País; • Provincia; • Comarca	Municipio; Aragón; Zaragoza; Cinco Villas
Partiu chudicial	Exeya d'os Caballers
Superficie	32,2 km²
Población; • Total	; 26 hab. (2013)
Altaria; • Meyana	; 672 m.
Distancia; • 147 km	; enta Zaragoza
Alcalde	Francho Chabier Mayayo
Codigo postal	50687
Parroquial; • Diocesi; • Arcipestrau; • Parroquia	; Chaca; Erla-Uncastiello; Asumpción de Ntra. Sra.
Coordenadas	42°28’43’’N 1° 1’17’’U
	Lobera d'Onsella Lobera d'Onsella en Aragón
	Web oficial

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo ye sobre un municipio aragonés en a comarca de Cinco Villas, ta atros usos, se veiga Onsella.

Lobera d'Onsella (Lobera de Onsella en castellano) ye un municipio d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca de Cinco Villas.

A suya población ye de 53 habitants (2008), en una superficie de 32,2 km² y una densidat de población de 1,68 hab/km².

Lobera d'Onsella fa parte d'o partiu chudicial d'Exeya d'os Caballers y, eclesiasticament, de l'arcipestrau d'a val d'Onsella, perteneixent a la diocesi de Chaca dende 1785.

Toponimia

O nombre tradicional d'a localidat ye Lobera, y dica 1920 no bi anyadió Onsella, por o nombre d'o río Onsella.^[1]

Bi ha microtoponimos en aragonés como Pui Palanca.

Etimolochía

Bi ha dos posibles explicacions d'o toponimo; una diz que ye d'orichen latín, d'a palabra lupus (lupo en aragonés), ta referir-se a l'abondancia d'istos animals en a redolada en ixas envueltas. Antiparte, una segunda hipotesi diz que tien o suyo orichen en una radiz lup en luengas prerromanas, significando río.^[1]

Cheografía

Lobera d'Onsella ye situato en a Val d'Onsella, en a ripa ezquierda d'o río Onsella, a 672 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, y a una distancia de 147 km de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

Mugas

O suyo termin municipal muga a lo norte con Os Pintanos; a l'este con Longars; a lo sud con Luesia y Uncastiello; y a l'ueste con Isuerre. As mugas norte y sud d'o municipio son fixatas por a natura: as alturas d'a sierra d'a Sarda a lo norte (con altarias de 1.035 m) y a sierra de Santo Domingo a lo sud, con o monte de Fayanars, de 1.128 m d'altaria.

Hidrolochía

O suyo termin municipal ye trescruzato d'este a ueste por a Onsella, afluent d'o río Aragón.

Historia

En o termin municipal de Lobera bi ha restos arqueolochicos perteneixents a o Neolitico-Edat de Bronce, como en o Corral de Mayayo, Corral Solano Bajo u Corral Solano Pomelo, que hué se troban en bellas coleccions en Pamplona.^[1].

Tamién cal destacar a recient trobata de restos arqueolochicos medievals en o Cerro de Sant Miguel con enterramientos dataus en entre as anyadas de 943 y 1034, d'antis de l'establimento d'o Reino de Aragón y siento os mas antigos trobaus en a redolada, mas antigos que os de Corral del Calvo. Se creye que circa d'a necropolis tien que estar una ermita dita de Sant Miguel sin de trobar a suya localización en l'actualidat.^[2]

Demografía

Datos demograficos de Lobera d'Onsella dende 1842 dica 2022:^[3]

Evolución demografica

1362 f	1495 f	1842	1857	1860	1877	1887	1897	1900
-	-	321	-	-	551	533	-	496

1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991
518	561	507	501	503	448	233	103	62

1992	1994	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002
-	-	-	-	57	57	54	55	56

2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
58	62	62	54	59	53	49	50	54

2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
45	40	42	42	32	30	28	28	26

2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	-
25	26	-	-	-	-	-	-	-

1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals^[4]
Partiu	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011	2015	2019
Chunta Aragonesista	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2	1
Partido Popular	-	-	-	0	0	0	0	0	0	1	0
Partido de los Socialistas de Aragón	1	4	1	0	0	0	1	1	2	-	0
Partido Aragonés	-	1	-	1	1	1	0	0	1	-	-
Unión de Centro Democrático	3	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Organización Revolucionaria de Trabajadores	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Total	5	5	1	1	1	1	1	1	3	3	1

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura	Nombre	Partiu politico
1979–1983	Clemente Sanz Artigas ^[5]	Unión de Centro Democrático
1983–1987
1987–1991
1991–1995
1995–1999
1999–2003
2003–2007	María Vicenta Cabanes Ramirez	Partido de los Socialistas de Aragón
2007–2011	María Vicenta Cabanes Ramirez	Partido de los Socialistas de Aragón
2007–2011	Francisco Javier Aísa Marín	Partido de los Socialistas de Aragón
2015-2019	Francho Chabier Mayayo Artigas^[6]	Chunta Aragonesista
2019-2023	Francho Chabier Mayayo Artigas	Chunta Aragonesista
2023–2027	Jose Antonio Olivas Martinez ^[7]	PSOE

Molimentos

Ilesia de l'Asumpción de Nuestra Sinyora de Lobera d'Onsella, una ilesia d'estilo barroco, construyita dencima d'una anterior en estilo gotico.^[1] Ye d'o sieglo XVIII, adedicada a l'Asumpción de Nuestra Sinyora, y ye la ilesia parroquial d'o lugar.^[8]
Casa Plano.

Fiestas y tradicions

24 de chunio, Sant Chuan Baptista, se fa o rito d'o herniau, tradcción recuperada por l'Asociación Cultural Sesayo y Pascual Plano. En a nueit de Sant Chuan, en o parache de la Mosquera se pasa a un nino a traviés d'un tronco de cachico rallau con esta fin. Se mantiene ubierto lo tronco y se pasa a lo nino entre dos homes, que repiten a operación tres vegadas decindo ‘prene-lo, Chuan/da-me-lo, Pedro/herniau te lo doi/sano te l'entrego’.
31 d'agosto, Sant Remón, patronals.

Referencias

Veyer tamién

Lista de municipios de Zaragoza.

Vinclos externos

Municipios d'a comarca de Cinco Villas
Ardisa \| Asín \| Bagüés \| Biel \| Biota \| Castellón de Val de Chasa \| Castiliscar \| Exeya d'os Caballers \| Erla \| O Frago \| Isuerre \| Layana \| Lobera d'Onsella \| Longars \| Luesia \| Luna \| Marracos \| Navardún \| Orés \| As Pedrosas \| Piedratallada \| Os Pintanos \| Puent de Luna \| Sadaba \| Sierra de Luna \| Sos d'o Rei Catolico \| Taust \| Uncastiello \| Undués de Lerda \| Urriés \| Val Palmas

Datos: Q1639598
Multimedia: Lobera de Onsella / Q1639598

[Plano-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 (es) www.LoberaDeOnsella.com

[2] (es)Lobera de Onsella da a conocer su importante yacimiento de tumbas medievales.

[3] (es) INE - Instituto Nacional de Estadística de Espanya.

[4] Archivo electoral

[5] (es) Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia.

[6] (es)Alcaldes de todos los municipios de la provincia de Zaragoza.

[7] (es) Consulta el listado de alcaldes que han sido proclamados en Aragón en Heraldo de Aragón

[8] (es) Parroquias del Arciprestazgo Erla-Uncastillo en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]