Láchar

Láchar
Alministración
País	España
Autonomía	Andalucía
Provincia	provincia de Granada
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Nome oficial	Láchar (es)[1]
Códigu postal	18327
Xeografía
Coordenaes	37°11′42″N 3°50′02″W / 37.195°N 3.8338888888889°O / 37.195; -3.8338888888889
Láchar Láchar (España)
Superficie	13.12 km²
Altitú	568 m
Llenda con	Fuente Vaqueros, Cijuela y Pinos Puente
Demografía
Población	3755 hab. (2023) - 1782 homes (2019) - 1689 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Granada
Densidá	286,2 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
Llocalidaes hermaniaes	Brenna ^(es)
lachar.es

Láchar ye una llocalidá y conceyu español asitiáu na parte occidental de la contorna de la Vega de Granada, na provincia de Granada, comunidá autónoma d'Andalucía. Llenda colos conceyos de Fuente Vaqueros, Cijuela y Pino Puente. Otres llocalidaes cercanes son Romilla, Chauchina y Valderrubio. Pol so términu municipal escurre'l ríu Genil, próximu a la desaguada del Cubillas.

El conceyu lachareño ye una de los trenta y cuatro entidaes que componen el Área Metropolitana de Granada, y entiende los nucleos de población de Láchar —capital municipal—, y Peñuelas.

Toponimia

L'orixe del nome de Láchar procede del vocablu árabe "al-Áchar" o "al-Hayar", y significa «alquería de piedra».^[2] Tien por tantu una procedencia bien paecida al topónimo de Guadalaxara, que vien de "Wad al-Hayara" («ríu de piedres»).

Enantes foi denomada Lacen polos romanos, ente otros pueblos. Según diverses fontes, ye probable que l'asentamientu feniciu de Licon asitiar na zona de l'actual Láchar.^[3]

Cabo señalar qu'en delles publicaciones posteriores a la Reconquista méntase-y como Alacha, La Lacha,^[4] ya inclusive nel Catastru d'Ensenada apaez como Lachar y Les Piedres,^[5] hasta derivar finalmente en Láchar. L'únicu xentiliciu que s'emplega ye'l de lachareño/a.^[2]

Licon > Lacen > al-Áchar > La Lacha > Láchar

Símbolos

Escudo en piedra de los Cañaveral asitiáu nel castiellu de Láchar.

El conceyu de Láchar cunta con un escudu y una bandera propios dende'l 2002, añu nel que fueron aprobaos en plenu pol conceyu y dende el que se vien dando usu.

Sicasí, estos símbolos anguaño nun tán oficializaos conforme a la normativa autonómica qu'entró a valir un añu más tarde, por aciu la Llei 6/2003, de 9 d'ochobre, de Símbolos, tratamientos y rexistru de les Entidaes Llocales d'Andalucía. Ésta regula l'adopción, cambéu, rehabilitación, usu y proteición de los escudos heráldicos y banderes de toles entidaes llocales de la comunidá, y establez la obligatoriedá d'inscribilos nel rexistru que tien la Conseyería de la Presidencia de la Xunta d'Andalucía a efeutos de da-yos presunción de llegalidá y validez.^[6]

Al nun ser nunca inscritos l'escudu nin la bandera de Láchar nesi sitiu,^[7] denomináu Rexistru Andaluz d'Entidaes Llocales (RAEELL), escarecen d'oficialidá, anque esta circunstancia alegal nun evita'l so usu xeneralizáu per parte del consistoriu, asociaciones, clubes deportivos del conceyu y otres alministraciones públiques.

Escudu

Escudu de los Cañaveral dibuxáu en diversos azulexos del castiellu.

El blasón que vien usando'l conceyu tien la siguiente descripción:

Escudu partíu. Primero, en campu de sinople (verde), un castiellu n'el so colores naturales, sobre ondes de plata (blancu) y azur (azul) y surmontado por un creciente de plata. Segundu, en campu d'oru (mariellu), tres cañes puestes en palu cargaes de panoyes de maíz. Al timbre, corona real zarrada.^[8]

El castiellu representa al de Láchar, sobre les ondes que faen referencia al ríu Genil y con un creciente que simboliza la creación de l'actual llocalidá nel periodu árabe. Ente que el campu colos trés cañes representa a la familia Cañaveral, bien importante na so historia y que'l so símbolu ta omnipresente por tol castiellu.

Bandera

Bandera de Láchar asitiada na puerta del conceyu.

Ver tamién: Atles de banderes municipales de Granada

El enseña que vien usando'l conceyu tien la siguiente descripción:

Bandera rectangular de dos franxes verticales iguales, mariella la del estil y verde la de la batiente.^[8]

Utilícense los colores de los campos del escudu, pero asitiándolos nel sentíu inversu pa dar un mayor contraste. Ta inspirada na bandera de Granada, sustituyendo'l colloráu pol mariellu nel casu de Láchar. Tamién los dos colores faen alusión a la condición agrícola del conceyu, col verde del regadíu y el mariellu del secanu.

Historia

Los primeres asentamientos humanos de los que se tienen constancia na Vega de Granada daten del Neolíticu; esta población escoyó les tierres más fértiles pa establecese. Socesivamente la Vega tuvo habitada por túrdulos, fenicios, cartaxineses y romanos. Láchar, pola so situación elevada y próxima al ríu Genil, allugó a dalgunos d'estos pueblos.

Cercanos a Lacen —nome que dieron los romanos a Láchar— esisten xacimientos como les antigües villae rusticae de Adamucejo (actual Daimuz Baxu) o de Daragoleja, que alministrativamente pertenecíen a la villa romana de Ilurco.

Na parte occidental del conceyu tamién s'atopa'l xacimientu de Los Hornillos, qu'alluga una serie d'estructures —silos o pozos— d'almacenamientu. Estos restos se adscriben al últimu periodu de l'Antigüedá o primeros años de la Edá Media, momentu nel cual son frecuentes los llamaos “campos de silos”, y la población treslladar a asentamientos d'altor, qu'apurren mayor proteición, abandonando los poblaos en llanu.

Nel añu 709 apaez nes cróniques la construcción d'un palacete visigodu per parte del conde Don Julián, gobernador de Ceuta y Tánxer. Según la lleenda, el conde llevó a la so fía al palaciu real de Toledo como dama de compañía de la Reina Egilona, y ellí supuestamente foi ultraxada pol Rei Don Rodrigo; entós Don Julián mandó construyir un palacete en Láchar pa despintar a la so fía de les garres del rei. Pero, deseosu de vengación, Don Julián dexó pasar a los árabes a la península Ibérica, quien ganaron a Don Rodrigo na Batalla de Guadalete, dando entamu asina la invasión musulmana de forma imparable.

El ríu Genil al so pasu por Láchar.

Sicasí, les primeres fontes escrites que faen referencia a una torre o edificación fortificada en Láchar, y que se caltengan anguaño, daten de finales del Reinu nazarí de Granada reináu nazarí. Ye precisamente nesta etapa árabe cuando apaez l'alquería de al-Áchar, que les sos tierres llegaron a pertenecer a la Reina Aixa, madre de Boabdil.

En 1431, mientres Reconquistar cristiana y poco primero de la Batalla de La Higueruela, el condestable Álvaro de Luna afaró esti sitiu xunto con otres alquerías de la Vega col enfotu d'evitar l'abasteciendo d'alimentos a la ciudá de Granada, según recuéyese na Crónica del Halconero.^[4]

Tres la Guerra, los Reis Católicos asignaron les tierres a Don Fernando Sancho de Cañaveral, daquella comendador de campu del Rey Fernando d'Aragón y fundador del Mayoralgu de Benalúa.

Nel 1781 los Benalúa adoptaron el títulu de condes, concedíu pol Rey Carlos III a Don José Miguel de Cañaveral y Mesía polos sos servicios emprestaos, y Láchar convertir en señoríu.

A mediaos del sieglu XIX nel Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar de Pascual Madoz describir d'esta manera la población:

Llugar con conceyu na provincia, diócesis, audiencia territorial y capitanía xeneral de Granada (a cuatro llegües), partíu xudicial de Santafé (a dos llegües). Asitiáu sobre una pedriza na carretera xeneral de Granada á Málaga, con bones vistes. Clima sanu, bien combatíu de los vientos, careciéndose más comunmente llebres intermitentes. Tien 115 cases, una cai, delles callejuelas, una pequeña plaza, escuela de neños, dotada con 750 reales. Ilesia parroquial. de Ntra. Sra. del Rosario, mesma del conde de Benalua, que yera señor xurisdiccional del pueblu, y sostenía el cultu. Ye aneja de Santafé, y sirvir un teniente. Confina el términu Norte col ríu Genil, que pasa á unes 300 vares del pueblu, que surtir de les sos agües; Esti con Cijuela; Sur Chimenees, y Oeste Trasmulas. El terrén ye de secanu y de riego coles agües del ríu [...] Caminos: la espresada carretera y los locales de ferradura. Producción principal: trigu, cebada, fabones, habichuelas, garbanzos, yeros, llinu, cáñamu, aceite, sandíes y melones; surtir de lleñes del inmediatu sotu de Roma. Industria: l'agrícola, un fornu de texa y lladriyu. Población: 112 vecinos, 509 almes [...]

Pascual Madoz (1850)^[9]

En 1870 el Conde de Benalúa y les Villes pasa a ser el Duque de San Pedro de Galatino, que'l so títulu rehabilitó formalmente en 1905; ésti, nun viaxe a América, afayó'l cultivu de la remolacha y a la so vuelta decidió enllantalo na Vega granadina, faciendo en Láchar una fábrica azucrera y la canal de riego qu'entá se caltién: la Canal del Duque. Amás d'una central llétrica —convirtiéndose asina n'unu de los primeros pueblos con lletricidá de la zona—, Don Julio Quesada-Cañaveral tamién plantegó un primer proyeutu pa la construcción del güei Banzáu de los Bermejales, con mires d'ameyorar les posibilidaes de riego de les sos tierres, pero nun llegó a realizase. Igualmente, fixo edificar una fábrica de farina que molía 24.000 kg diarios, un fornu de pan, y punxo en marcha'l ferrocarril secundariu que xunió mientres mediu sieglu a Láchar cola Estación de Íllora, necesariu pa dar salida a la producción d'estes fábriques.

Imaxe tomada a los vecinos de la cai Ancha de Láchar a principios del sieglu XX.

Nos años nos que vivió'l Duque en Láchar pasaron pol so castiellu numberoses personalidaes de la dómina convidaes por Don Julio, ente les que destaca'l Rey Alfonsu XIII —quien s'agospió en dichu palaciu nuna decena d'ocasiones; el Duque de San Pedro fuera amigu íntimu del so padre, Alfonsu XII—,^[10] el Duque de Connagaugth —fíu de la Reina Victoria— acompañáu del escritor británicu Sir Arthur Conan Doyle —célebre creador del detective ficticiu más famosu del mundu: Sherlock Holmes—, los duques d'Alba y Medinaceli, el Marqués de Viana, o l'afamáu pintor valencianu Joaquín Sorolla, qu'afiguraría la so visita de 1917 nun cuadru llamáu Capiya de la finca de Láchar y qu'anguaño s'atopa nel Muséu Sorolla de Madrid.^[11] Esto debe a qu'en Láchar y Trasmulas esistía entós daquella unu de los cotos de caza de perdices, llebres y coríos más importantes del sur d'España.

Precisamente'l Rei Alfonsu XIII atopar de cacería en Láchar cuando se produció'l asesinatu del Rei de Portugal Carlos I, que dio pasu a la instauración de la República nel so país. El Duque de San Pedro fixo instalar nel castiellu llinies telefóniques y telegráfiques pa faer posible que'l monarca tuviera comunicáu en tou momentu col Conseyu de Ministros, presidíu por Antonio Maura. El Rei, al recibir la noticia y por motivos de seguridá, abandonó darréu Láchar pa dirixise a Sevilla y siguir dende ellí los acontecimientos.^[10]

Vista del castiellu de Láchar.

Otru fechu de singular importancia que socedió tando'l monarca en Láchar guarda rellación col intentu de participación d'España na Primer Guerra Mundial, cuando ésta taba a puntu de terminar. Mientres la cacería, un unviáu del Káiser Guillermu II foi recibíu nel castiellu de Láchar por el mesmu Rei, lo que fizo que se punxera n'evidencia la neutralidá del Gobiernu d'España nesi conflictu. La consecuencia d'esa entrevista dio llugar a un escándalu políticu nes Cortes, nes que'l Rei foi acusáu d'intentar romper la neutralidá española na guerra. El Primer Ministru, Romanones, encamentó al monarca por que nun allegara más a les caceríes en Láchar. De xuru tendría los datos de que l'alcuentru col unviáu del Káiser pudo ser promovíu y facilitáu por el mesmu Duque de San Pedro. Lo cierto ye que, esti incidente xuníu a que se pensaba que'l tren del Rei podría ser oxetu de dalgún atentáu cuando se dirixiera a Láchar, fixo qu'Alfonsu XIII dexara d'allegar a les caceríes. Hai que resaltar la enemistá personal del Duque de San Pedro col Conde de Romanones, que pudo tamién favorecer el fin de les visites del Rei a Láchar.^[10]

Mientres la II República, nel añu 1934, el Duque apurrió voluntariamente les sos tierres al pueblu, siendo asina Láchar un pioneru na reforma agraria. Dos años dempués tuvo llugar l'episodiu más cruentu que se vivió na llocalidá mientres l'intre de la Guerra Civil Española: en redol al 21 d'agostu de 1936, catorce homes y doce muyeres de Láchar fueron deteníos, treslladaos a Las Gabias, y darréu fusilaos xunto al campusantu gabirro, onde anguaño siguen soterraos los sos restos en dalguna fuesa común.^[12]

Vista de la Sierra de Parapanda dende l'antigua vaquería de Puleva de la llocalidá de Láchar.

Tres la guerra, yá en 1940, l'Institutu de Colonización Agraria mercó la finca que quedaba en posesión de los Benalúa. Xunto col palacete edificóse una capiya na que fueron soterraos los miembros d'esa familia, hasta que se fixo necesariu ampliar la construcción y los restos fueron treslladaos a la Catedral de Granada. Anguaño'l títulu de 'Duque San Pedro y Señor de Láchar' ostentar otra persona que nun vive na llocalidá.

Na década de los 60 foi creada nel so términu municipal la llocalidá de Peñuelas pol Institutu Nacional de Colonización, convirtiéndose dende entós na única pedanía lachareña. El día 25 de xunu de 1964 La so Alteza Real Don Xuan Carlos, daquella Príncipe d'España, visitó'l pueblu. Les cróniques dicen que llegó a Láchar al mandu d'un numberosu séquitu formáu por diversos direutores xenerales y el inxenieru xefe de la Confederación Hidrográfica del Guadalquivir, ente otros.^[13]

Nun ye hasta los primeros años del sieglu XXI cuando Láchar esperimenta un gran crecedera demográfica y conviértese nuna ciudad dormitorio de Granada, teniendo en cuenta la cercanía a la capital, les escelentes víes de comunicación, y un preciu del suelu inferior al d'otres llocalidaes cercanes.

Xeografía

Situación

Situación de Láchar (en moráu) al respective de la Vega de Granada; La ciudá de Granada en moráu claru.

El conceyu llinda al nordeste con Fuente Vaqueros; al este y sur con Cijuela; y al oeste y norte con Pino Puente.

Noroeste: Pino Puente	Norte: Pino Puente	Nordeste: Fuente Vaqueros
Oeste: Pino Puente		Este: Cijuela
Suroeste: Pino Puente y Cijuela	Sur: Cijuela	Sureste: Cijuela

Barrios

Los nucleos de Láchar y Peñuelas estrémense xeográficamente en diez barrios:

• Barriu So, asitiáu na parte más septentrional de Láchar. Nél atopa'l cascu antiguu de la llocalidá, l'colexu públicu "Francisca Hurtado", y el parque Antonio Machado. Ente les principales víes destaquen la cai Nueva, cai Ancha, calle Huerta, l'empiezu de la cai León Felipe según una de les márxenes de la cai Real.

• Barriu del Castillo, asitiáu na parte noroccidental de Láchar. Nél allúgase'l castiellu, el polideportivu municipal, el llar del pensionista, la plaza Picasso y el parque Prauticante Pelayo. Ente les principales víes destaquen el final de la cai Real, avenida de Peñuelas, calle Olimpo y camín de la Vega. Ye la entrada a la llocalidá dende l'autovía y dende les carreteres de Peñuelas y Valderrubio.

• Barriu Centro, asitiáu na parte central de Láchar, como'l so propiu nome indica. Nél atopa'l conceyu, la ilesia de Ntra. Señora del Rosario, el consultoriu médicu, la guardería pública, la oficina de Correos, la xefatura llocal de policía, el pabellón d'usos múltiples, la futura biblioteca municipal, la plaza Presidente Adolfo Suárez —onde cada vienres celebra'l mercadín—, plaza Xeneral Gutiérrez Mellado, y los principales comercios de la llocalidá. Les víes más importantes son la cai Real, calle Mediudía, calle Reis Católicos y calle Ventiséis de Julio.

• Barriu de La Florida, asitiáu na parte noroccidental de Peñuelas, cerca de la llende col conceyu de Pino Puente. Trátase d'una urbanización creada na década de los 90. Nél atopa'l parque de La Florida. Ente les principales víes destaquen callar Xirasoles, cai Los Pinos y calle Claveles.

Barrios de Láchar.

• Barriu del Padre Manjón (o de les Cases del Padre Manjón), asitiáu na parte occidental de Láchar. Nél atopa'l cuartel de la Guardia Civil y diverses plazoletes. Les cais más importantes son Gran Vía de Colón, calle Mediudía, cai Ganivet y una marxe de les cais Tierno Galván y Pintor Miró. Foi creáu na década de los 80, nuna zona qu'ocupaba hasta entós un estensu pinar del qu'anguaño namái queden dos únicos exemplares xunto al empiezu de Gran Vía.

• Barriu Peñuelas Centru, asitiáu na parte centro-norte de Peñuelas. Nél atopa la ilesia de San Pío X, el colexu públicu "Los Pinares", el polideportivu de Peñuelas, la biblioteca, la plaza Mayor y los principales comercios de la llocalidá. Les víes más importantes son el paséu de la Constitución, la cai Redonda, la cai Granada y l'empiezu de callar Fray Leopoldo d'Alpandeire.

• Barriu de la Fastera (o de la Ponte de Diego Arroyo), asitiáu na parte meridional de Láchar, xunto a l'autovía. Nél atopa la residencia de vieyos, el recintu ferial José Santiago, una pista de tenis y dos parques. Ente les principales víes destaquen la cai Isaac Newton, avenida Rodríguez Acosta, cai Simón Bolívar y el principiu de les cais Tierno Galván y Pintor Miró.

• Barriu de Los Secaderos, asitiáu na parte meridional de Peñuelas, cerca de la llende colos conceyos de Cijuela y Pino Puente. Nél atopa'l consultoriu médicu de la llocalidá y el pabellón d'usos múltiples "Rosa López". Ente les principales víes destaquen el final de callar Fray Leopoldo d'Alpandeire, el paséu de la Constitución y la cai Agua.

Gran Vía de Colón, nel barriu del Padre Manjón.

• Barriu de la Vaquería-Nueva Láchar (o Láchar Este), asitiáu nel estremu este oriental de Láchar, xusto na llende con Cijuela, de la que la estrema un pequeñu ribayu. Dende 2009 constitúi la principal zona d'espansión del nucleu lachareño, cola realización de nueves cais y aveníes. Nél atopa'l polígonu industrial Salema, y l'antigua vaquería de Puleva, güei abandonada. Les principales víes van ser calle Doctor Palombu Crespo, calle Doctor Indalecio Caballero y cai Santa Lucía.

• Barriu del Zeluán, asitiáu na parte este oriental de Láchar. Nél atopa'l nuevu centru de salú y el parque Al-Áchar. Ente les principales víes destaquen l'avenida de Granada, calle Pintor Sorolla, el restu de la cai León Felipe según l'empiezu de la cai Real. Anguaño constitúi la entrada de Láchar dende Cijuela, anque ta entamada la urbanización de la zona que va dende dichu barriu hasta la llende col conceyu cijueleño: el barriu de la Vaquería-Nueva Láchar.

Clima

El clima de Láchar ye de tipu mediterraneu continentalizado: frescu en iviernu, con abondosos xelaes; y calorosu en branu, con máximes sobre los 35 °C. La oscilación térmica ye grande mientres tol añu, superando munches vegaes los 20 °C nun día. Les agües, ausentes pel branu, concentrar nel iviernu y son escases mientres el restu del añu.

Parámetros climáticos permediu de Láchar
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	13.0	15.3	18.6	20.1	24.6	30.0	34.4	33.9	29.4	22.7	17.2	13.5	22.7
Temperatura media (°C)	6.7	8.5	11.0	12.8	16.8	21.4	24.8	24.5	20.9	15.5	10.7	7.6	15.1
Temperatura mínima media (°C)	0.3	1.8	3.4	5.6	9.0	12.9	15.2	15.0	12.4	8.2	4.2	1.8	7.5
Precipitación total (mm)	41	38	30	38	28	17	4	3	16	42	48	53	357
Fonte: Axencia Estatal de Meteoroloxía, España (ed.)[14]

Demografía

Según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España, nel añu 2017 Láchar cuntaba con 3270 habitantes censaos,^[15] que se distribúin de la siguiente manera:

Viviendes na cai Xaén, en Láchar. Cijuela (der.) y Sierra Elvira (izq.) al fondu.

Unidá poblacional	Hab.[16]
Láchar	2.594
Peñuelas	675
tremáu	1
TOTAL	3.270

Evolución de la población

La evolución demográfica de Láchar produció que se cuadruplique la población del conceyu en daqué más d'un sieglu:

Gráfica d'evolución demográfica de Láchar ente 1900 y 2017

Datos según el nomenclátor publicáu pol INE.[16]

Inmigración

Nel conceyu lachareño esistíen 161 estranxeros empadronaos a fecha de 1 de xineru de 2011, de los cualos 93 yeren homes, y 68 muyeres:

Inmigrantes residentes en Láchar
Región/País	Homes	Muyeres	Total		Región/País	Homes	Muyeres	Total
Rumanía	6	5	11		Senegal	1	1	2
Bulgaria	5	4	9		Total África	24	16	40
Reinu Xuníu	4	3	7		Bolivia	42	23	65
Italia	3	1	4		Ecuador	2	3	5
Alemaña	2	0	2		Arxentina	1	3	4
Francia	0	2	2		Cuba	1	2	3
Portugal	1	0	1		República Dominicana	0	1	1
Total Unión Europea	22	16	38		Venezuela	0	1	1
Ucraína	1	1	2		Total América	46	34	80
Total Europa	23	17	40		Otros	0	1	1
Marruecos	21	15	36		TOTAL	93	68	161
Fonte: Institutu Nacional d'Estadística d'España (INE, 2011)

Conceyu de Láchar.

Política

El conceyu taba gobernáu dende 1995 pol socialista Francisco Javier "Paco" Montiel Llamera. En payares de 2008 l'alcalde viose obligáu a declarar como imputáu por un presuntu delitu de prevaricación urbanística al dar llicencia de primera ocupación a una promoción de venticuatro viviendes ensin los informes de los téunicos municipales nin del secretariu del conceyu.^[17] Finalmente'l casu foi sobreseído. Tres casi dos décades nel cargu, en marzu de 2014 presentó la dimisión como alcalde,^[18][19] siendo sustituyíu pola so compañeru de partíu, María Congoxes Viedma Capiya.^[20]

Los resultaos en Láchar de les postreres eleiciones municipales, celebraes en mayu de 2015, son:

Eleiciones Municipales - Láchar (2015)
Partíu políticu	Votos	%Válidos	Conceyales
Izquierda Xunida-Láchar Pa la Xente (PG)	761	42,32%	5
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE)	656	36,48%	4
Partíu Popular (PP)	353	19,63%	2

L'actual alcaldesa ye Mari Nieve López Navarro, escoyida nel plenu de constitución de los conceyos el día 13 de xunu de 2015.

Comunicaciones

Carreteres

Por esti conceyu metropolitanu pasa l'autovía A-92, qu'ufierta dos salíes compartíes pa Láchar:

Camín rural ente Láchar y Cijuela, xunto a la Canal del Duque, nel términu municipal de Láchar.

• 221: Láchar, Peñuelas
• 225: Cijuela, Chimenees, Romilla (la más utilizada polos residentes de la zona oriental del nucleu principal)

En xunetu de 2008 el gobiernu autonómicu aprobó un nuevu accesu a l'A-92 pa la llocalidá que daría serviciu al parque empresarial Duque de San Pedro, pero quedó paralizáu tres la crisis económica que se vivió nel país nos años siguientes.

Esisten delles carreteres locales que conecten Láchar con Cijuela (l'antigua Carretera de Málaga), Valderrubio (GR-NON-33), y Peñuelas (GR-SO-27).

Les principales víes del conceyu son:

Identificador	Denominación	Itinerariu
A-92  ||align="center" | Autovía A-92||Sevilla - Almería
N-342  ||align="center" | Carretera de Xerez a Puerto Lumbreras||Láchar - Cijuela
GR-3400  ||align="center" | D'A-92 a Castiellu de Tajarja[21]||Peñuelas - Castiellu de Tajarja
GR-NON-33  ||align="center" | De Láchar a GR-3401 ||Láchar - Valderrubio
GR-SO-27  ||align="center" | De Láchar a GR-3400 ||Láchar - Peñuelas

Delles distancies ente Láchar y otres ciudaes:

Ciudaes	Distancia (km)	Ciudaes	Distancia (km)	Ciudaes	Distancia (km)	Ciudaes	Distancia (km)
Santa Fe	9	Málaga	109	Sevilla	228	Madrid	427
Granada	20	Linares	144	Murcia	297	Valencia	516
Motril	88	Almería	179	Cartaxena	315	Zaragoza	727
Xaén	100	Córdoba	180	Albacete	355	Barcelona	871

Autobús

Parada d'autobús xunto al Zeluán, na esquina ente les cais Real y León Felipe.

Dada la so situación na Vega de Granada y el considerable aumentu de la población nel conceyu, el serviciu públicu de tresportes ameyoró notablemente. Na actualidá son dos les llinies d'autobús del Consorciu de Tresporte Metropolitanu del Área de Granada que conecten Láchar col centru de la capital:

• Llinia 242: Granada - Santa Fe - El Jau - Chauchina - Romilla - Cijuela - Láchar.
• Llinia 340: Granada - Santa Fe - Cijuela - Láchar - Peñuelas.

Aeropuertu

L'Aeropuertu Federico García Lorca de Granada atopar a 5 km de la llocalidá. Pola proximidá a les instalaciones aeroportuarias, Láchar —al igual que'l restu de poblaciones cercanes— vese afeutáu por pequeñu cuotes de contaminación acústica, provocada pol ruiu de les aeronaves al sobrevolar el conceyu nes maniobres de despegue y aterrizaxe.^[22]

Servicios públicos

Sanidá

Láchar pertenez a la Zona Básica de Salú de Santa Fe, nel Distritu Sanitariu Metropolitanu de Granada. El conceyu cunta con dos consultorios médicos; anguaño tase construyendo un nuevu centru de salú na avenida de Granada, esquina con cai Buenavista.

Colexu "Francisca Hurtado", en Láchar.

Educación

Esisten dos centros educativos nel conceyu onde s'imparten Educación Infantil, Educación Primaria y el primer ciclu de la Educación Secundaria Obligatoria (ESO): el C.E.I.P. "Francisca Hurtado", en Láchar, y el C.P.R. "Los Pinares", en Peñuelas.

El primeru d'estos colegio públicos ufierta amás la Educación Básica Obligatoria p'Alumnos con Necesidaes Educatives Especiales. L'Institutu d'Educación Secundaria más próximu ye'l IES "Arjé", asitiáu na vecina llocalidá de Chauchina, onde se realiza'l segundu ciclu de la ESO —3ᵉʳ y 4º cursu—, según el Bachilleratu. El llistáu completu de centros educativos nel conceyu ye'l siguiente:

Denominación Xenérica	Nome del Centru	Naturaleza	Direición
Centro d'Educación d'Adultos	S.Y.PER. "Láchar-Peñuelas"	Públicu	C/ Mediudía con Pl. Adolfo Suárez, e/n. Láchar C/ Escueles, 1. Peñuelas
Centru Priváu d'Educación Infantil	Y.I. "Fantasía"	Priváu	C/ Paraísu, 3
Colexu d'Educación Infantil y Primaria	C.E.I.P. "Francisca Hurtado"	Públicu	C/ Nueva, 25
Colexu Públicu Rural	C.P.R. "Los Pinares"	Públicu	C/ Redonda, 14. Peñuelas
Escuela Infantil	Y.I. "Láchar"	Públicu	Av. d'Andalucía, 7

Hai de solliñar el numberosu númberu d'alumnos lachareños que realicen los sos estudios en centros alcordaos de Santa Fe: el Colexu Carmen Sallés y el Colexu La Purísima.

Xusticia y seguridá

Perteneciente al partíu xudicial de Santa Fe, Láchar cuenta —como la mayoría de conceyos españoles— con un xulgáu de paz.

La Policía Llocal d'esta llocalidá dispón de cinco axentes, que complementen la seguridá ufiertada por una dotación de la Guardia Civil na casa cuartel asitiada na C/ Duque de San Pedro nº2. Dichu cuartel consta d'una unidá del Serviciu de Proteición de la Naturaleza (SEPRONA).

Cultura

Chozones na vega granadina xunto a la llocalidá de Láchar.

Monumentos

Ente los sos monumentos destaquen el Castiellu de Láchar, reedificado nel sieglu XIX y de propiedá municipal dende 2016;^[23] la Ilesia parroquial de Nuesa Señora del Rosario, construyida nel sieglu XX. Y la Ilesia parroquial de San Pío X, na pedanía de Peñuelas, construyida en 1959; el so retablu foi pintáu pol importante artista almeriense Jesús de Perceval, a quien se-y debe en gran parte la nacencia y desenvolvimientu del movimientu indaliano, que se dio a mediaos del sieglu XX n'Almería, Granada y Murcia.

Ponte Eiffel

La ponte, que xune los términos municipales de Láchar y Pino Puente, foi diseñáu pola escuela del francés Gustave Eiffel —arquiteutu de la Torre Eiffel— por que el tren salvara'l ríu Genil. La so estructura ye de fierro y toles pieces tán xuníes o encaxaes con remaches, ensin soldadura dalguna.

La Ponte Eiffel de Láchar.

Don Julio Quesada-Cañaveral, Duque de San Pedro y Conde de Benalúa vivía nesta llocalidá por temporaes, y, gracies al ferrocarril recibió la visita del so amigu, el Rei Alfonsu XIII, ente otres personalidaes. El duque tenía casi tol términu municipal y delles azucreres na Vega. El cultivu decayó, el ferrocarril sumió y la ponte foi utilizáu décades dempués polos coches, hasta qu'en 2006 quedara inservible tres l'accidente d'un vehículu, que provocó'l frayatu d'una pequeña parte de la suxeción y el posterior esbarrumbamientu de tola estructura. Na actualidá esiste otra ponte de meyores proporciones construyíu xunto al anterior.^[24]

Fiestes

Paraxa de "Los Pinares", onde cada mes de mayu celebra la romería de San Isidro.

Les fiestes patronales celébrense la penúltima selmana d'agostu n'honor a la Virxe del Rosario, patrona de la llocalidá. El 7 d'ochobre celébrase una misa y posterior procesión cola imaxe de la virxe.

El sábadu más próximu al 15 de mayu celébrase la romería popular n'honor a San Isidro Llabrador, santu patrón de la llocalidá, na zona conocida como "Los Pinares",^[25] a la cual asisten los paisanos y foranos de llocalidaes cercanes pa pasar tola xornada nel campu. Tamién ye típicu de Láchar, como nel restu de la Vega de Granada, celebrar el 25 d'abril el día de la merendica, onde se xunta la xente pela tarde pa tastiar los populares hornazos acompañaos de fabones verdes.

Les fiestes patronales de la pedanía de Peñuelas celébrense cada añu l'últimu fin de selmana de xunetu o'l primeru d'agostu, n'honor a San Pío X.^[26]

Les candelarias

Hai de solliñar la celebración de les tradicionales candelarias na nueche previa al 2 de febreru, onde orixinariamente faíense diverses fogueres en cada barriu formaes por palés, muebles vieyos, etc, que diben recoyendo los mozos mientres les selmanes anteriores.

Dende l'añu 2012 encárgase'l mesmu conceyu d'entamar les candelarias, asitiaes una en Láchar xunto al recintu ferial y otra pela rodiada de Peñuelas, que se realicen principalmente colos restos de les fradadures llevaes a cabu nes selmanes previes a esa fecha.^[27] Al pie de les fogueres ufiértase gratuitamente a los vecinos pataques asaes, vinu o refrescos.

Tradicional foguera de les candelarias de Láchar.

Una vegada prendíes les candelarias munchos neños realicen el tradicional mancheo, esto ye, a xirar verticalmente'l mancho, que ta formáu por tocha (espartu secu) y unes cuantes fueyes verdes tamién d'espartu. Los manchos tienen forma de tea, siendo la resultancia d'arrexuntar gabillas de tocha arreyar llargorinalmente por aciu les fueyes verdes d'espartu. Finalmente se trenza unu de los estremos y faise un nuedu na punta, de forma que tol conxuntu sía resistente al xiru vertical.

Pa manchear hai qu'averar l'estremu "barbudu" del mancho en cantu de la foguera hasta qu'empieza a prender. Entós realízase esa especie de "círculos de fueu" carauterísticos del mancheo, que puede durar ente diez y quince minutos en función del so llargor.

Hermanancies

• Brenna, Italia

Ver tamién

• Capiya de la finca de Láchar (Sorolla, 1917).
• Ríu Genil.

Galería

• 
  Vistes de Láchar dende la carretera de Cijuela
• 
  Encruz Gran Vía de Colón con Calle Mediodía, al oeste de Láchar
• 
  Presa na paraxa de Los Pinares de Láchar
• 
  Cai Isaac Newton, al sur de Láchar
• 
  Cai Real, xunto al castiellu de Láchar y la plaza Picasso
• 
  Tradicionales manchos nes Candelarias de Láchar

Referencies

1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
2. ideal.es. «Topónimo y Xentilicios de Granada».
3. Lafuente Alcántara, Miguel (1843). «Historia de Granada entendiendo la de los sos cuatro provincies Almería, Xaén, Granada y Málaga, dende remotos tiempos hasta los nuesos díes».
4. De Matu Carriazo, Juan (1971). «Na frontera de Granada».
5. Marqués de la Ensenada (1749). «Les llocalidaes del Reinu de Granada según el Catastru d'Ensenada».
6. BOJA (31 d'ochobre de 2003). «LEY 6/2003, de 9 d'ochobre, de símbolos, tratamientos y rexistru de les Entidaes Llocales d'Andalucía».
7. RAEELL. «Ficha de Láchar nel Rexistru Andaluz d'Entidaes Llocales».
8. Erbez Rodríguez, José Manuel y García Farrán, Francisco Manuel. «Láchar - Símbolos de Granada».
9. Madoz Ibáñez, Pacual (1850). «Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar - Láchar».
10. Caballero Pérez, Miguel. Cronista Oficial de Láchar. «Crónica d'Once Año de Caceríes Regias en Láchar (1906-1917)».
11. granadahoy.com (4 d'ochobre de 2011). «personalidá inesperada.html Una personalidá inesperada».
12. laopiniondegranada.es (28 de payares de 2008). «Un vecín de Láchar pide que s'abrir una fuesa en Las Gabias».
13. Caballero Pérez, Miguel. Cronista Oficial de Láchar. «Peñuelas na prensa (1962-1964)».
14. aemet.es. «Valores climatolóxicos normales. Aeropuertu de Granada». Consultáu'l 17 de marzu de 2012.
15. ine.es (1 de xineru de 2017). «Población de Láchar».
16. ine.es (1 de xineru de 2017). «Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional».
17. granadahoy.com (3 de payares de 2008). «L'alcalde de Láchar va declarar ante'l xuez por prevaricación urbanística».
18. granadahoy.com (21 de marzu de 2014). «El socialista Francisco Javier Montiel dexa l'alcaldía de Láchar».
19. ideal.es (20 de marzu de 2014). «Dimite l'alcalde de Láchar por motivos personales».
20. ideal.es (27 de marzu de 2014). «La socialista María Congoxes Viedma, escoyida nueva alcaldesa de Láchar».
21. dipgra.es. «Red Provincial de Carreteres de Granada».
22. AENA (2011). «incidencia.pdf Estudio de la Incidencia del Aeropuertu y de les Infraestructures Aeroportuarias nel Ámbitu Territorial Circundante - Aeropuertu Federico García Lorca Granada-Xaén».
23. elindependientedegranada.es (10 de xunetu de 2016). «El pueblu de Láchar conquistó a la fin el so Castiellu».
24. ideal.es (15 d'avientu de 2007). «La nueva ponte de Láchar volverá xunir dende'l llunes a 20.000 vecinos de la Vega».
25. ideal.es (30 d'agostu de 2016). «La 'isla verde' de Láchar».
26. ahoragranada.com (28 de xunetu de 2016). «sos fiestes populares-con-su-festival-de-rock/ Peñuelas arrinca les fiestes populares col so festival de rock».
27. ayuntamientodelachar.es (2 de febreru de 2012). «Candelaria 2012». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-02-18.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Láchar.
• Páxina web del Escelentísimu Conceyu de Láchar
• Páxina web de Peñuelas, llocalidá del conceyu de Láchar
• Información turística de Láchar realizada pol Patronatu de Turismu de Granada
• Páxina web del Castiellu de Láchar
• Historia, fiestes, llugares d'interés y gastronomía de Láchar (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

El conteníu d'esti artículu incorpora material d'una entrada de Granadapedia, publicada en castellanu so la llicencia GFDL.