Sa Filipinas, an mga rehiyon (Filipino: rehiyon; ISO 3166-2:PH) iyo an mga administratibong dibisyon na pangenot na nagseserbe sa pagkoordina nin pagplano asin pagkaorganisar kan mga serbisyo kan nasyonal na gobyerno sa ibong kan dakolon na lokal na yunit nin gobyerno (LGUs). An kadaklan na opisina nin gobyerno nasyonal nagtatao nin serbisyo sa paagi kan saindang mga sanga rehiyonal imbes na magkaigwa nin direktang mga opisina probinsyal o siyudad. An mga opisina sa rehiyonal parate alagad bako man talaga yaon sa siyudad na pigdesignar bilang rehiyonal na sentro.
Poon kan 2019, nababanga an Filipinas sa 17 rehiyon. 16 kaini mga administratibo sanang paggugrupo-grupo, lambang saro itinatao kan presidente kan Filipinas na may rehiyonal na konseho nin pagtalubo (RDC) — sa kaso kan National Capital Region (Metro Manila), sarong dugang na metropolitan awtoridad an nagseserbing koordinado asin autoridad na nagseserbi bilang nagkokoordinar asin hawak na tagagibo nin polisiya. Solamenteng saro sana, an Autonomong Rehiyon nin Bangsamoro sa Muslim Mindanao, igwang elehidong gobyerno asin parlamento na kun saen iniliher kan kongreso kan Filipinas an nagkapirang mga poder asin responsibilidad.
Enot na naglataw sa eksistensya an mga rehiyon kaidtong Setyembre 24, 1972, kan an mga probinsya kan Filipinas inaorganisar sa kagsarong rehiyon sa irarom kan Presidential Decree No. 1 bilang kabtang kan Integrated Reorganization Plan ni Presidente Ferdinand Marcos.[1] Poon kan panahon na iyan, an ibang mga rehiyon linalang asin an ibang mga probinsya ilinipat gikan sa sarong rehiyon pasiring sa iba pa.
Enero 30, 1990 – Sinayumahan kan mga residente kaidtong plebisito an ratipikasyon na lalangon an Cordillera Autonomous Region.[12]
Oktobre 12, 1990 – Inisyu an Executive Order No. 429 ni Presidente Corazon Aquino tanganing inorganisar giraray an mga rehiyon sa Mindanao, alagad dai nangyari an reorganisasyon (posible nin huli sa kawàran nin pondo an gobyerno).[13]
Pebrero 23, 1995 – Linalang an Rehiyon XIII (Caraga) asin minor reorganisasyon kan ibang mga rehiyon sa Mindanao; ilinipat an Sultan Kudarat sa Rehiyon XII.[14]
1997 – Minor reorganization of some Mindanao regions.
Marso 7, 1998 – Sinayumahan kan mga residente kaidtong a plebiscite an ratipikasyon tanganing lalangon an Cordillera Autonomous Region.[15]
Desyembre 18, 1998 – Ibinalik an Sultan Kudarat sa Rehiyon XII.[16]
Marso 31, 2001 – Pinalawig an Awtonomong Rehiyon sa Muslim Mindanao.[17]
Setyembre 19, 2001 – Dakol na rehiyon sa Mindanao an inorganisar giraray asin liniwat an ngaran.[18]
Mayo 17, 2002 – Linalang an Rehiyon IV-A (Calabarzon) asin Rehiyon IV-B (Mimaropa) gikan sa dating Rehiyon IV (Southern Tagalog) rehiyon; ilinipat an Aurora sa Rehiyon III.[19]
Mayo 23, 2005 – Ilinipat an Palawan gikan sa Rehiyon IV-B pasiring sa Rehiyon VI; nginaranan an Mimaropa bilang Mimaro.[20]
Agosto 19, 2005 – An paglipat kan Palawan pasiring sa Rehiyon VI is held in abeyance.[21]
Hulyo 17, 2016 – Inistablisar kan Republic Act No. 10879 an Southwestern Tagalog Region (Mimaropa Region) gikan sa dating Rehiyon IV-B (in effect merely a nginaranan giraray asin dai pinadagos an "Rehiyon IV-B" designasyon nin huli ta mayo nin boundary changes an imbwelto).[23]
Agosto 9, 2017 – Pinirmahan an Executive Order No. 38 ni Presidente Rodrigo Duterte, tinangkas an Negros Island Region.[24]
Poon kan Hunyo 30, 2019, binanga an Filipinas sa 17 rehiyon.[28] An tradisyonal na mga grupo nin mga isla kan Luzon, Visayas, asin Mindanao kompwesto nin walong (Rehiyon I, II, III, IV-A, asin V, asin CAR, NCR, asin Mimaropa), tulong (VI, VII, asin VIII), asin anom na (IX, X, XI, XII, XIII, asin BARMM) mga rehiyon, respectively. An mga ngaran kan Calabarzon, Mimaropa, asin Soccsksargen iyo an mga acronyms na nagtatao nin sinyal na sinda iyo an mga component provinces asin mga syudad; asin parating kapitalisado sa opisyal na mga dokumento kan gobyerno.
An administratibong rehiyon iyo an grupo nin heograpikal na magkataraid na LGUs na posibleng inistablisar, disestablished, asin liniwat kan Presidente kan Filipinas basado sa pangangaipo na magpormular nin coherent na mga polisya dapit sa ekonomikong pagtalubo, urog na episyenteng nagtatao nin serbisyo sa nasyonal gobyerno, asin nagkokoordinar nin mga aktibidad na may bentahe sa pagtalubo kan darakulang rona na labi pa lebel probinsyal. Mayo nin mga plebesito an kinondusir sa ngunyan na demokratikong kinompirma an paglalang, an aboliston o alterasyon kan mga kasagkoran kan regular na administratibong mga rehiyon, bilang bakong mandato iyan kan Konstitusyon.[29]
An administratibong rehiyon bakong sarong yunit kan lokal na gobyerno (LGU), alagad ini iyo an mga grupo nin mga LGUs na kun saen an Presidente[30] has provided an unelected policy-making and coordinating structure, called the Regional Development Council (RDC).[31]Metro Manila binibisto kan ley bilang "special development asin administratibong rehiyon", asin kun siring tinawan an Metropolitan Manila Development Authority (MMDA);[32] an Metro Manila Council sa laog kan MMDA nagsisirbe bilang iyo an National Capital Region's RDC.[31]
An Korte Suprema has ruled na an awtonomong rehiyon na inestablisar sa paagi kan statute dapat na kompwesto nin labi sa sarong probinsya, thereby invalidating an proposisyon na pag-estabilisar kan Awtonomong Rehiyon kan Ifugao suminunod sa mga resulta kan orihinal na 1990 Cordillera plebesito sa autonomiya, kun saen solamenteng nahiling an pagboto kan mayoriya na 'iyo' na boto pasiring sa autonomiya.[33]
Komponidong yunit kan lokal na gobyerno: limitado an data column sa primary LGUs, na nanonongod sa mga component probinsya, urog na urbanisadongsyudad, asin independyenteng komponindong syudad, siring man an independyenteng munisipalidad kan Pateros. Gabos na ngaran kan mga syudadad, apwera sa mga yaon sa irarom kan National Capital Region, iyo an naka-italicized.
Lokasyon: an mapang lokasyon na column mapupwedeng nakalaen poon sa amihanan-pasiring sa-habagatan, solnopan-pasiring sa-sirangan.
7010125357900000000♠12,535.79 km2 (4,840.10 sq mi)
4,938,539 (4.54%)
302/km2 (781/sq mi)
Notes
↑Land area figures are the sum of each region's component provinces and independent cities, derived from the National Statistical Coordination Board (Philippine Statistics Authority) official website. For the BARMM, land area is derived from the Bangsamoro Development Plan Integrative Report.[35][36][37]
↑A component city, part of the province of Basilan, but whose regional services are provided by the offices of Region IX.
↑ 6.06.1The province of Cotabato, which is part of the Soccsksargen region, has 63 of its barangays included in the BARMM.
↑Following the Bangsamoro autonomy plebiscite and the ratification of the Bangsamoro Organic Law, the Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) was superseded by the Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) in February 2019, which transferred the provinces and cities already in the ARMM, as well as surrounding communities that voted for inclusion.
Segun sa hudikatura, specifically an enot asin ikaduwang lebel na mga korte, an nasyon binangâ sa hudisyal na mga rehiyon na itinao kan Batas Pambansa Bilang 129. An sakop kan mga these judicial regions na ini sa pankagabsan nag-coincide sa mga administratibong rehiyon kaidtong 1980, na igwa nin ibang mga eksepsyon.
An mga representasyon para sa Interim Batasang Pambansa iyo an kadaklan na sa paagi kan mga parlamentaryong distrito basado sa kun pano an mga rehiyon na inorganisar kaidtong 1978. An Metro Manila iyo an dating "Rehiyon IV", mantang an Habagatan na Tagalog iyo an "Rehiyon IV-A". Iyo ini an solamenteng panahon na an nasyonal na lehislatura iyo an dating rinepresentar via mga rehiyon; sa 1984 plebesito, inaprubaran kan mga botante an pag-amyenda sa konstitusyon na ibalik sa pagrepresentar sa lambang probinsya asin syudad.
↑Integrated Reorganization Plan: Reorganization of the Executive Branch of the National Government. Presidential Commission on Reorganization. 1972. pp. 12–13.