Agaricus urinascens

Agaricus urinascens
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Agaricaceae
Generoa	Agaricus
Espeziea	Agaricus urinascens Singer, 1951
Basionimoa	Psalliota urinascens
Mikologia
orriak himenioan   txapel erdi-esferikoa   himenioa askea da   hankak eraztuna dauka   espora purpura-marroiak dauzka   jangarria da Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Agaricus urinascens Agaricaceae familiako perretxiko espezie bat da.^[1] Jangarri ona, ale gazteak hobeak, prestaketa anitzak. Tamaina izugarriak har ditzake, eta itxura trinkoa, eraztun sendoa eta oin motza ditu.

Sinonimoak: Agaricus macrosporus, Psalliota bernardii, Agaricus albertii, Agaricus stramineosquamulosus.

Deskribapena

Kapela: Globo itxurakoa, 8 eta 15 cm arteko diametrokoa bola egoeran, gero ganbila eta amaieran zabaldua, egoera honetan 40 cm-ko diametrora irits daiteke. Zuri distiratsua, horiz zikintzen da ukitzean. Eguraldi lehorrean, azala ezkata handietan zatitzen da, okre samarreko kolorea hartuz.

Orriak: Estu, zurixkak luzaroan, gero arrosak, marroi ilunak edo beltzak.

Hanka: Lodia, 3 - 10 x 2,5 - 3,5 cm-koa, zuria, ezkataduna, fusiformea edo sustraia bezalakoa du, batzuetan barrua hutsik, eraztuna zuria, mehea, kanpotik koskaduna.

Haragia: Lodia eta irmoa, zuria, oinean ebakitzean zerbait gorritu egiten da. Anis usain iheskorrekoa, azala igurtztean, almendra mingotsen usain garbia dario.^[2]

Etimologia: Agaricus terminoa grekotik dator, perretxikoa esan nahi duen "agarikón" hitzetik. Macrosporus epitetoa latinetik dator, handia esan nahi duen "makros" hitzetik eta "spora" hitzetik, hazia esan nahi du. Bere espora handiengatik.

Jangarritasuna

Jangarri ona.^[3]

Nahasketa arriskua

Agaricus arvensis delakoarekin nahas daiteke, garai berean eta leku berdinetan ateratzen da, baina hau txikiagoa da eta kapela leuna du, ez da gorritzen eta mikroskopikoki oso desberdina da.^[4]

Sasoia eta lekua

Udaberrian agertzen da, baita udazkenean ere, 500 eta 1000 metro arteko altueran, larreetan, batzuetan zirkulu handiak osatuz.^[5]

Banaketa eremua

Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Europa.^[6]

Erreferentziak

1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 336 or. ISBN 84-404-0530-8..
3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 314 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 71 or. ISBN 84-282-540-X (T.2). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
5. (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 333, or. ISBN 84-87997-86-4..
6. Agaricus urinascens: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.

Kanpo estekak