Arbiki argi

Arbiki argia
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Hymenogastraceae
Generoa	Hebeloma
Espeziea	Hebeloma crustuliniforme Quél., 1872
Basionimoa	Agaricus crustuliniformis
Mikologia
orriak himenioan   titi-formako txapela   himenioa adnatua da   hanka biluzik dago   espora marroiak dauzka   mikorrizak eratzen ditu Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Arbiki argia (Hebeloma crustuliniforme) Hymenogastraceae familiako onddo espezie bat da.^[1] Toxikoa izan daiteke, eta arazo gastrointestinal larriak eragin ditzake.

Sinonimoak: Agaricus ossa, Agaricus circinans, Hypophyllum raphanoides, Agaricus fastibilis, Hebeloma crustuliniforme, Hylophila crustuliniformis, Derminus crustuliniformis, Hebelomatis crustuliniforme.

Deskribapena

Kapela: 4 eta 9 cm arteko diametrokoa. Mamitsua, ganbila, pixka bat likatsua eguraldi hezean. Zuri-larru kolorekoa edo marroi-gorrixka, ilunagoa erdian.

Orriak: Estu, itsatsiak, perretxikoa oso gaztea denean, sarritan ur tantatxoekin bezala. Okre zurbiletik arre-lur kolorera pasatzen dira eta, azkenik, arre-sepia kolorea hartzen dute.

Hanka: Zuria, zilindrikoa edo erraboildun samarra, betea, trinkoa, goiko aldean pikor txikiak ditu. 5 - 10 x 1 - 2 cm-koa.

Haragia: Zurixka, trinkoa, hezea, errefrau-usain handikoa eta zapore mingotsekoa.^[2]

Etimologia: Hebeloma terminoa antzinako grekotik dator eta errezel gaztea esan nahi du, perretxiko heldugabeetan bakarrik ikusten delako errezela. Krustuliniforme epitetoa latinetik dator, gailetatxoa esan nahi duen "crustulum" hitzetik.

Jangarritasuna

Baztertu beharreko espezie bat da, nahasmendu gastrointestinalak eragin ditzakeelako.^[3]

Nahasketa arriskua

Hebeloma sinapizans delakoarekin nahas daiteke, antz handia du, baina ebaki bertikal bat ematen diogunean, mihi moduko bat ikusten dugu oinaren goialdean, Hebeloma crustuliniforme espezieak ez duena. Hebeloma sacchariolens berriz txikia da eta azukre errearen usaina du. Hebeloma hiemale espeziea, Hebeloma crustiliniforme baino txikiagoa eta zurbilagoa da. Hebeloma longicaudum eta elatum, oin luzekoak dira.^[4]

Sasoia eta lekua

Udazkenean oso ohikoa da, ale ugariko taldetan, koniferen eta hostoerorkorren basoetan.^[5]

Banaketa eremua

Europa, Ipar Amerika, Txile, Argentina, Kanariak, Islandia, Svalbard, Errusia, Japonia, Himalaiako eremua. Sartua Australian, Zeelanda Berrian, Hegoafrikan.^[6]

Galeria

• 
• 
• 
• 
• 

Erreferentziak

1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 434 or. ISBN 84-404-0530-8..
3. (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 228 or. ISBN 84-282-0865-4..
4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 203 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
5. (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 381 or. ISBN 84-87997-86-4..
6. Hebeloma crustuliniforme: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.

Kanpo estekak