Cyanoboletus pulverulentus

Cyanoboletus pulverulentus
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaBoletales
FamiliaBoletaceae
GeneroaCyanoboletus
Espeziea Cyanoboletus pulverulentus
BasionimoaBoletus pulverulentus

Cyanoboletus pulverulentus Boletaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Jateko ona den arren eta antzina gisatuetan erabili izan den arren, bere haragia erdipurdikoa da, bistarako desatsegina izateaz gain, kolore urdin ilun bizia duelako.

Sinonimoak: Boletus pulverulentus (Basionimoa), Boletus mutabilis, Uloporus mougeotii, Gyrodon mougeotii, Boletus mougeotii, Suillus mutabilis, Boletus hortensis, Boletus rickenii, Tubiporus nigricans, Boletus radicans, Xerocomus pulverulentus, Ceriomyces cyaneitinctus, Boletus cyaneitinctus, Tubiporus pulverulentus.

Deskribapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kapela: 6 eta 12 cm bitarteko diametrokoa. Mamitsua, hemisferikoa, ondoren ganbila eta zapala. Belusatua. Kolore gorrixkatik arrera edo gris-oliba kolorera doana. Ukitzean urdinez zikintzen da, ia beltzaxka izateraino.

Tutuak: itsatsita, kapelaren kolore berekoak.

Poroak: Angelutsuak, hori-berdexka kolorekoak, ukitzean edo ebakitzean urdinxkak bihurtzen dira.

Hanka: 6 eta 12 cm bitarteko garaierakoa eta 0,8 eta 1,5 cm bitarteko lodierakoa. Betea, belusduna, horia goialdean, arre-gorrixka beste aldeetan, urdina ukitzean.

Haragia: Horia, urdina airearekin kontaktuan eta gero ia beltza. Biguna, usain eta zapore berezirik gabea.[2]

Etimologia: Xerocomus terminoa grekotik dator, lehorra, esan nahi duen "xerós" hitzetik eta, buruko ileak, ilea, adatsa esan nahi duen "kóme" hitzetik, espezie gehienen iletxo lehor eta tomentodunari erreferentzia eginez. Pulverulentos epitetoa latinetik dator, hauts, esan nahi duen "pulvis" hitzetik. Itxura pikortsuagatik.

Jangarritasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdipurdiko jangarria.[3]

Nahasketa arriskua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Beste Xerocomus espezietatik bereizten da, alde guztietan haragiaren kolorea azkar eta ikusgarri aldatzen delako.

Sasoia eta lekua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udan eta udazkenean. Hostozabalen basoetan.[4]

Banaketa eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa, Ipar Amerika, Kolonbia, Errusia, Japonia, Taiwan, Australia.[5]

Espeziearen egoera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aranzadi Elkartearen arabera, Cyanoboletus pulverulentus desagertzeko arriskuan dauden onddoen eusko-kantauriar Zerrenda Gorrian dago.[6] Azken urteotan mikologia adituek onddo batzuen beherakada kuantitatibo eta kualitatibo handia egon dela ohartarazi dute. Adituen esanetan, egoera honek hainbat eragile ditu, tartean klima aldaketa, pestiziden erabilera eta bilketa masiboak.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 523 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 382 or. ISBN 84-505-1806-7. ISSN ...
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 382 or. ISBN 84-282-0865-4..
  5. ↑ Cyanoboletus pulverulentus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
  6. ↑ Zerrenda Gorria, Aranzadi Zientzia Elkartea

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]