Esneardotsu

Esneardotsua
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Russulales
Familia	Russulaceae
Generoa	Lactarius
Espeziea	Lactarius sanguifluus Fr., 1838
Basionimoa	Hypophyllum sanguifluum
Mikologia
orriak himenioan   txapel zapaldua   himenioa dekurrentea da   hanka biluzik dago   espora marroi gorrixkak dauzka   mikorrizak eratzen ditu   jateko bikaina da Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Esneardotsua (Lactarius sanguifluus) Russulaceae familiako onddo espezie bat da.^[1]

Sinonimoak: Lactifluus sanguifluus, Lactarius sanguifluus f. roseus.

Deskribapena

Lactarius deliciosus baino, hegoaldekoagokoa da, ilunagoa eta estimatuagoa, esnearen eta haragiaren koloreagatik ondo bereizten da. Hypomyces lateririum delakoak ere erasotzen dio, eta erasotutako ale helduak tamaina handikoak dira.

Kapela: 5 eta 15 cm. bitartekoa, L. deliciosus-aren forma berekoa, baina kolore okre ilunekoa edo gorri-ardotsua duena, berdexka koloreko gune edo orban batzuekin.

Orriak: Okreak, gorri-ardotsuz tindatuak eta orban ardotsuekin. Estu, desberdinak eta apur bat dekurrenteak.

Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.

Hanka: Lactarius deliciosus-aren formakoa, kolotre gorri-lila du zulotxoek izan ezik, hauek kolore gorri-ardotsukoak dira eta kirtenaren goiko aldea zurixka da.

Haragia: Ia zuria, gorri-ardotsua latex-agatik, lodia, trinkoa, purpura koloreko latex ugari du. Kolore gorri-ardotsua batez ere oinaren azalaren ondoan. Usain atseginekoa eta zapore gozokoa, apur bat pikantea.^[2]

Etimologia: Lactarius terminoa lac, lactis, esnetik dator; esneari dagokio, latex-a jariatzen dutelako ebakitzean edo haustean. Sanguifluus berriz, bere latex-agatik, odolaren antzekoa delako.

Jangarritasuna

Lactarius deliciosus bezain ona edo hobea.^[3]

Nahasketa arriskua

Lactarius deliciosus eta Lactarius semisanguifluus dira hurbilenak eta nahasteko errazenak, baina hauek haragia moztean azenario kolorekoa dute eta L. Sanglifuus-ek berriz, purpura-ardotsu kolorekoa.^[4]

Sasoia eta lekua

Urrian eta azaroan, 500 eta 800 metro arteko altueran, mesetako Pinus sylvestris-etan. Batzuetan Lactarius deliciosus-aren ondoan eta beste batzuetan hegoalderago. Kare-lurrak nahiago ditu.^[5]

Banaketa eremua

Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Mexiko, Kanariak, Europa, Errusia, Israel.^[6]

Galeria

• 
• 

Erreferentziak

1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
2. (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 143 or. ISBN 84-505-1806-7..
3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 414 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
4. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 518 or. ISBN 84-404-0530-8..
5. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno.. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 351 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
6. Lactarius sanguifluus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.

Kanpo estekak