Esneki zuri-orrizabal
| Esneki zuri-orrizabala | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Lactarius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Lactarius vellereus Fr., 1838 | |||||||||||||||||||||||||||
| Basionimoa | Agaricus vellereus | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Esneki zuri-orrizabala (Lactifluus vellereus) Russulaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Ezin da jan, bere zapore oso minagatik, hala ere, gosete garaietan, haragi gorrien hornigai gisa erabili izan da, denbora luzez plantxan berotu eta latexa neutralizatu ondoren.
Sinonimoak: Agaricus listeri, Galorrheus vellereus, Lactarius vellereus, Galorrheus listeri, Lactarius listeri.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: 8 eta 20 cm arteko diametrokoa, ganbila, hasieran ertzak biribilkatuta, baina laster hondoratua inbutu forman; zuria eta zahartuaz okrez zikintzen joaten da. Azal belusatua, feltrozkoa, baina ile luze agerikorik gabe.
Orriak: Nahiko lodiak, baina zabal Lactarius piperatus delakoarekin alderatzen badugu, hasieran zuriak isla urdinxkekin; gero krema kolorera pasatzen dira.
Hanka: Belusatua, lodia eta motza, oinarrian mehetua; zuria edo kapelaren kolore berekoa.
Haragia: Lodia, trinkoa, gogorra, zuria, airea ukitzean krema-hori bihurtzeko joera du, zerbait arrexka batez ere oinean. Zapore garratza eta usain ahula baina desatsegina.[2]
Etimologia: Lactarius terminoa "lac", "lactis" esnetik dator, esneari dagokio. Latexa jariatzen dutelako ebakitzean edo haustean. Vellereus epitetoa latinetik dator eta belusatua esan nahi du. Kapelaren itxuragatik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jangarri oso kaskarra.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Beste Lactarius zuri batzuekin. Lactarius piperatus eta Lactarius controversus bezalakoekin. Deskribatutako espezieak neurri handiko kapela du ezaugarri, azal bilotsua, kolore zuria, orriak zabal, eta oin sendo eta motza. Russula delica espeziarekin ere bai, honek ez du latexik.
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udazkenean hostozabalen basoetan.[4]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanada, Alaska, Ameriketako Estatu Batuak, Mexiko, Europa, Errusia, Himalaiako eremua, Japonia, Benin.[5]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 506 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 410 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 373 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ Lactarius vellereus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q1349054
Multimedia: Lactarius vellereus / Q1349054
Espezieak: Lactarius vellereus