Lactarius quieticolor

Lactarius quieticolor
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
FilumaBasidiomycota
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaRussulales
FamiliaRussulaceae
GeneroaLactarius
Espeziea Lactarius quieticolor
Romagn., 1958

Lactarius quieticolor Russulaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Kalitate oneko haragia, zapore bikainekoa; irabiatze neurrigabeak egiten dira arrasteluekin, helburu komertzialekin. Dapete ataleko Lactarius guztiak esnegorri gisa biltzen dira, baina aztertzera joaten bazara hauen arteko desberdintasunak nabariak dira. Zorionez, guztiak jangarriak dira.

Deskribapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kapela: 3 eta 8 cm bitarteko diametrokoa, Hasieran ertza biribildua, oso erregularra, ondoren lau-ganbila eta deprimitua erdian, ertza inkurbatua mantenduz, amaieran infundibuliformea ertz izurtuarekin edo lobulatuarekin. Eguraldi hezearekin azal likatsu samarra; egoera normalean lehorra eta opakua, orduan nabaria da pruina zuri moduko bat, batez ere ale gazteetan; laranja-grisaxka kolorekoa edo marroi-laranja-gorrixka kolorekoa, beti motela, Lactarius deliciosus perretxikoaren desberdina.

Orriak: Estu, tartekatutako orritxoekin, urkilatuak, zabalak eta meheak, hasieran itsatsi-dekurrenteak, ondoren dekurrenteak, laranja motel kolorekoak, zaurietan berdez zikintzen da.

Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.

Hanka: Zilindrikoa edo pixka bat puztua erdian, batere ez edo gutxi eskrobikulatua, lehenbizi kotoizko barrua, gero barnehutsa, kapelaren kolore berekoa edo zertxobait zurbilagoa, kapelan duen pruina zurixka bera izaten du.

Haragia: Lodia, trinkoa, hauskorra, horixka, baina laranja kolorekoa bihurtzen du latexaren etorrerak; 15 edo 20 minutu igaro ondoren ardo kolorea hartzen du. Latexa berde bihurtzen da eta zaurietan gardinga kolorea hartzen du. Gordinik akre zaporea du eta fruta usain atsegina.[2]

Etimologia: Lactarius terminoa lac, lactis, esnetik dator; esneari dagokio. Latex-a jariatzen dutelako ebakitzean edo haustean.

Jangarritasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jangarria, baina Lactarius deliciosus perretxikoak baino kalitate apalagokoa du.[3]

Nahasketa arriskua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lactarius deliciosus delakoarekin nahas daiteke, honek tonu biziagoak ditu, laranja kolorekoa. Lactarius hemicyaneus espeziearekin ere bai, honek kapelan eremu urdin-beltz bat izaten du.[4]

Sasoia eta lekua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udazkenean koniferoetan. Espezie hau oso arrunta da Euskal Herrian, Lactarius deliciosus baino ugariagoa baita.[5]

Banaketa eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa, Brasil, Argentina, Txile.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 515 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. Jose Luis Añanos Echo Editorial Pirineo, 557 or. ISBN 84-87997-86-4..
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Ubillos Javier. (2020). Curso de iniciación a la micología, fichas micológicas. Asociacion cultural “Baxauri” Kultur Elkartea Mikologia, Bajauri, Cofradia Vasca de Gastronomia.
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 80 or. ISBN 84-505-1806-7..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]