Họ kép

Đừng nhầm lẫn với Họ ghép [en].

Họ phức (tiếng Trung: 複姓; Hán-Việt: phức tính) là họ người Hoa sử dụng nhiều hơn một chữ để viết. Phần nhiều trong số này có xuất xứ từ tầng lớp quý tộc, tước hiệu, nghề nghiệp, địa danh hoặc được đặt vì một lý do nào đó. Một số trong đó không phải họ của người Hán, trong khi số còn lại được tạo thành bằng cách kết hợp hai họ lại với nhau. Hiện nay, chỉ còn một vài họ trong danh sách này còn tồn tại như Âu Dương (歐陽), Thượng Quan (họ) (上官), Tư Mã (司馬), Tư Đồ (司徒). Vì một số lý do, nhiều thị tộc đã từ bỏ họ phức của mình mà lấy họ đơn. Một tỉ lệ nhỏ người Triều Tiên và người Việt cũng có họ phức (như Âu Dương, Tôn Thất, Hoàng Phủ,...).

Họ phức

(liệt kê theo thứ tự bính âm Hán ngữ)

Chữ Hán	Ý Nghĩa	Nguồn gốc	bính âm	Việt bính	Hán-Việt	Hán Triều	tiếng Nhật	Nhân vật quan trọng
愛新覺羅 (爱新觉罗)	Ái Tân Giác La (Vàng)	tiếng Mãn Châu	Àixīnjuéluó	Oi^3 San^1 Gok^3 Lo^4	Ái Tân Giác La	Aesin-gangna; Aesin-gangra (애신각라)	Aishinkakura	Các hoàng đế nhà Thanh
安平	Đất An Bình được phong cho Điền Đan, tướng nước Tề thời Chiến Quốc.		Ānpíng		An Bình
安國	Hậu duệ của An Quốc quân Hầu Công [zh] thời Hán Sở.		Ānguó		An Quốc			An Quốc Thiếu Quý [zh]
阿史那	Chó sói	có lẽ từ ngữ hệ Đột Quyết	Āshǐnà	Aa^3 Si^2 Naa^5	A Sử Na	Asana (아사나)	Ashina	A Sử Na hoàng hậu A Sử Na Xã Nhĩ
百里	Trăm dặm		Bǎilǐ	Baak^3 Lei^5	Bách Lý	Baengni; Baengri (백리)	Hyakuri	Bách Lý Hề
孛兒只斤 (孛儿只斤)	Hậu duệ của Bột-nhi-chỉ-cát-ngạt	Ngữ hệ Mông Cổ	Bó'érzhījīn	But^6 Ji^4 Zi^2 Gan^1	Bột Nhi Chỉ Cân	Bar-ajigeun (발아지근)	Botsujishikin	Các hoàng đế nhà Nguyên
成公	Hậu duệ của Vệ Thành công.		Chénggōng		Thành Công			Thành Công Anh [zh]
淳于	Tiểu quốc thời Xuân Thu		Chúnyú	Seon^4 Jyu^1	Thuần Vu	Sun-u (순우)	Jun'u	Thuần Vu Quỳnh Thuần Vu Đề Oanh Thuần Vu Ý
第五	Thứ năm		Dìwǔ	Dai^6 Ng^5	Đệ Ngũ	Je-o (제오)	Daigo	Đệ Ngũ Kỳ [zh]
段干	Hậu duệ nhà Thương, được phong ấp tại đất Đoàn và đất Can.		Duàngān		Đoàn Can			Đoàn Can Mộc [zh]
東方 (东方)	"hướng Đông", hậu duệ của Phục Hy theo truyền thuyết		Dōngfāng	Dung^1 Fong^1	Đông Phương	Dongbang (동방)	Tōhō	Đông Phương Sóc
東閣 (东阁)	"Gác hướng Đông"		Dōnggé	Dung^1 Gok^3	Đông Các	Donggak (동각)	Tōkaku
東郭 (东郭)	"Quách (bên ngoài thành) ở hướng Đông"		Dōngguō	Dung^1 Gwok^3	Đông Quách	Donggwak (동곽)	Tōkaku	Đông Quách tiên sinh [zh]
東門 (东门)	"Cửa Đông", nơi ở, từ thời nhà Chu		Dōngmén	Dung^1 Mun^4	Đông Môn	Dongmun (동문)	Tōmon
端木			Duānmù	Dyun^1 Muk^6	Đoan Mộc	Danmok (단목)	Tanboku	Đoan Mộc Tứ (端木賜), Đoan Mộc Tam (端木三) (nhà âm vị học)
獨孤 (独孤)		Tiên Ti	Dúgū	Duk^6 Gu^1	Độc Cô	Dokgo (독고)	Dokko/Dokuko	Độc Cô hoàng hậu Độc Cô Tổn
公明	ngay thẳng sáng suốt		Gong Ming		Công Minh			Công Minh Cao [zh] Công Minh Nghi (học giả) [zh]
公孫 (公孙)	"cháu nội người mang tước Công", dấu hiệu nhận biết hậu duệ quý tộc trong thời Xuân Thu		Gōngsūn	Gung^1 Syun^1	Công Tôn	Gongson (공손)	Kōson	Công Tôn Toản Công Tôn Long
公羊	Một chi của họ Công Tôn		Gōngyáng	Gung^1 Joeng^4	Công Dương	Gong-yang (공양)	Kōyō	Công Dương Cao [zh]
公冶	Lấy từ tên chữ của Quý Dã [zh] người nước Lỗ thời nhà Đông Chu		Gōngyě	Gung^1 Je^5	Công Dã	Gong-ya (공야)	Kōya	Công Dã Tràng
公西			Gōngxī	Gung^1 Sai^1	Công Tây	Gongseo (공서)	Kōsai	Công Tây Điểm
毌丘	địa danh		Guànqiū	Kwun^3 Jau^1	Quán Khâu	Gwan-gu (관구)	Kankyū	Quán Khâu Kiệm
穀梁 (谷梁) 穀粱 (谷粱)	hạt cao lương		Gǔliáng	Guk^1 Loeng^4	Cốc Lương	Gongnyang; Gongryang (곡량)	Kokuryō	Cốc Lương Tử [zh]
賀拔 (贺拔)		Tiên Ti	Hèbá		Hạ Bạt			Hạ Bạt Nhạc
賀蘭 (贺兰)	Dãy núi Hạ Lan	Tiên Ti	Hèlán	Ho^6 Laan^4	Hạ Lan	Haran (하란	Garan	Hạ Lan Mẫn Chi [zh]
赫連 (赫连)		Hung Nô	Hèlián	Haak^1 Lin^4	Hách Liên	Hyeongnyeon; Hyeongryeon (혁련)	Kakuren	Hách Liên Bột Bột Hách Liên hoàng hậu
赫舍里		tiếng Mãn Châu	Hèsheli	Haak^1 Se^2 Lei^5	Hách Xá Lý	Hyeoksari (혁사리)	Kakushari	Hešeri Sonin Hách Xá Lý hoàng hậu Sách Ngạch Đồ
賀若 (贺若)		Tiên Ti	Hèruò	Ho^6 Joek^6	Hạ Nhược	Ha-yak (하약)	Kajaku	Hạ Nhược Bật [zh]
皇甫	Một chi của họ Tử (子), lấy từ Hoàng Phụ (皇父), tự của Hoàng Phụ Sung Thạch [zh], một tư đồ nước Tống nhà Đông Chu		Huángfǔ	Wong^4 Pou^2	Hoàng Phủ	Hwangbo (황보)	Kōfu	Hoàng Phủ Tung
呼延		Tiên Ti	Hūyán	Fu^1 Jin^4	Hô Diên	Ho-yeon (호연)	Koen	Hô Diên Tán
令狐	Địa danh		Línghú	Ling^6 Wu^4	Lệnh Hồ	Yeongho; Ryeongho (령호)	Reiko	Lệnh Hồ Sở
甪里	Địa danh		Lùlǐ	Luk^6 Lei^5	Lộc Lý	Nongni; Rongri (록리)	Rokuri
閭丘 (闾丘)	Địa danh		Lǘqiū	Leoi^4 Jau^1	Lư Khâu	Yeogu; Ryeogu (려구)	Ryokyū	Lư Khâu Lộ Vi [zh]
万俟		Tiên Ti	Mòqí	Mak^6 Kei^4	Mặc Kỳ	Mansa (만사)	Bokuji	Mặc Kỳ Xú Nô Mặc Kỳ Đạo Lạc
慕容		Tiên Ti	Mùróng	Mou^6 Jung^4	Mộ Dung	Mo-yong (모용)	Boyū	Mộ Dung Hoảng
納蘭 (纳兰)	Biến thể của 叶赫那拉 (Diệp Hách Na Lạp)	tiếng Mãn Châu	Nàlán	Naap^6 Laan^4	Nạp Lan	Namnan; Namran (납란)	Nōran	Nạp Lan Tính Đức
南宮 (南宫)	Cung điện hướng Nam		Nángōng	Naam^4 Gung^1	Nam Cung	Namgung (남궁)	Nankyū	Nam Cung Quát
歐陽 (欧阳)	Phía nam núi Âu Dư		Ōuyáng	Au^1 Joeng^4	Âu Dương	Gu-yang (구양)	Ōyō	Âu Dương Tu
沙吒		Göktürk	Shāzhā	Saa^1 Zaa^1	Sa Tra	Sata (사타)	Sata	Sa Tra Trung Nghĩa [zh]
上官	Quan cao cấp		Shàngguān	Soeng^6 Gun^1	Thượng Quan	Sanggwan (상관)	Shōkan	Thượng Quan hoàng hậu Thượng Quan Uyển Nhi
申屠			Shēntú	San^1 Tou^4	Thân Đồ	Sindo (신도)	Shinto	Thân Đồ Kiến [zh]
司馬 (司马)	"chủ ngựa" hoặc chức quan "tư mã", một trong Tam công từ thời nhà Hán		Sīmǎ	Si^1 Maa^5	Tư Mã	Sama (사마)	Shiba	Tư Mã Thiên, Các hoàng đế nhà tấn
司徒	chức quan "tư đồ", một trong Tam công từ thời nhà Hán		Sītú	Si^1 Tou^4 (SooHoo trong phương ngữ Đài Sơn)	Tư Đồ	Sado (사도)	Shito	Tư Đồ Hoa [zh]
司空	chức quan "tư không", một trong Tam công từ thời nhà Hán		Sīkōng	Si^1 Hung^1	Tư Không	Sagong (사공)	Shikū	Tư Không Đồ [zh]
司寇	chức "tư khấu", lo việc hình		Sīkòu	Si^1 Kau^3	Tư Khấu	Sagu (사구)	Shikō
太史	danh hiệu triều đình "thái sử"		Tàishǐ	Taai^3 Si^2	Thái Sử	Taesa (태사)	Taishi	Thái Sử Từ
澹臺 (澹台)			Tántái	Taam^4 Toi^4	Đam Đài	Damdae (담대)	Tantai	Đam Đài Diệt Minh
拓跋		Tiên Ti	Tuòbá	Tok^3 Bat^6	Thác Bạt	Takbal (탁발)	Takubatsu	Các hoàng đế Bắc Ngụy, trước đây là họ của thủ lĩnh tộc Đảng Hạng, nước Tây Hạ.
完顏 (完颜)		Nữ Chân	Wányán	Jyun^4 Ngaan^4	Hoàn Nhan	Wan-an (완안)	Kangan	Kim Thái Tổ
嵬名	Mang danh Thác Bạt.		Wéimíng		Ngôi Danh			Họ của các hoàng đế Tây Hạ.
聞人 (闻人)	"Người nổi tiếng", hậu duệ của Thiếu Chính Mão [zh].		Wénrén	Man^4 Jan^4	Văn Nhân	Mun-in (문인)	Bunjin
巫馬 (巫马)	Chức "chăn ngựa"		Wūmǎ	Ng^5 Maa^5	Vu Mã	Uma (우마))	Buba	Vu Mã Thi
夏侯	"Họ Hạ có tước Hầu", tước ban cho hậu duệ của Hạ Vũ thời Xuân Thu		Xiàhóu	Haa^6 Hau^6	Hạ Hầu	Hahu (하후)	Kakō	Hạ Hầu Đôn
鮮于 (鲜于)			Xiānyú	Sin^1 Jyu^1	Tiên Vu	Seon-u (선우)	Sen'u	Tiên Vu Trọng Thông [zh] Tiên Vu Tu Lễ
西門 (西门)	"Cửa Tây", nơi ở, quý tộc nước Trịnh thời Xuân Thu		Xīmén	Sai^1 Mun^4	Tây Môn	Seomun (서문)	Saimon	Tây Môn Báo [zh]
軒轅 (轩辕)	Tên của Hoàng Đế		Xuānyuán	Hin^1 Jyun^4	Hiên Viên	Heon-won (헌원)	Ken'en	Hoàng Đế
楊子 (杨子)	Một chi của họ Dương (楊)		Yángzǐ	Joeng^4 Zi^2	Dương Tử	Yangja (양자)	Yōshi
耶律		tiếng Khiết Đan	Yēlǜ	Ye^4 Leut^6	Gia Luật	Ya-yul (야율)	Yaritsu/Jaritsu	Các hoàng đế nhà Liêu
樂正 (乐正)	Quan nhạc		Yuèzhèng	Ngok^6 Zing^3	Nhạc Chính	Akjeong (악정)	Gakusei
尉遲 (尉迟)		Tiên Ti	Yùchí	Wat^1 Ci^4	Uất Trì Uý Trì	Ulji (울지)	Utchi/Utsuchi	Uất Trì Cung
宇文		Tiên Ti	Yǔwén	Jyu^5 Man^4	Vũ Văn	Umun (우문)	Ubun	Vũ Văn Thái
章仇		Tiên Ti	Zhāngchóu		Chương Cừu			Chương Cừu Thái Dực [zh]
長孫 (长孙)		Tiên Ti	Zhǎngsūn	Zoeng^2 Syun^1	Trưởng Tôn	Jangson (장손)	Chōson	Trưởng Tôn Vô Kỵ
鍾離 (钟离)	Một tiểu quốc thời Xuân Thu		Zhōnglí	Zung^1 Lei^4	Chung Ly	Jongni; Jongri (종리)	Shōri	Chung Ly Muội Chung Ly Quyền Chung Vô Diệm
諸葛 (诸葛)	Một chi của họ Cát (葛) ở quận Lang Gia.		Zhūgě	Zyu^1 Got^3	Gia Cát/Chư Cát	Jegal (제갈)	Shokatsu	Gia Cát Lượng
祝融	Chúc Dung		Zhùróng	Zuk^1 Jung^4	Chúc Dung	Chug-yung (축융)	Shukuyū	Chúc Dung phu nhân
子車 (子车)			Zǐjū	Zi^2 Geoi^1	Tử Xa	Jageo (자거)	Shikyo
左人	Người thuận tay trái		Zuǒrén	Zo^2 Jan^4	Tả Nhân	Jwa-in (좌인)	Sajin	Tả Nhân Dĩnh

Xem thêm

• Tên người Trung Hoa
• Tên người Triều Tiên
• Tên người Việt Nam
• Họ người Hoa

Tham khảo

Liên kết ngoài

• The Ten-Thousand Families of Surnames from Netor (NETOR纪念:万家姓氏) (in simplified Chinese only) Lưu trữ 2008-01-13 tại Wayback Machine