Phạm Quang Vĩnh

Nghệ sĩ nhân dân

Phạm Quang Vĩnh
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	15 tháng 8, 1944 (80 tuổi)
Nơi sinh	Từ Liêm, Hà Nội, Liên bang Đông Dương
Giới tính	nam
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	Họa sĩ thiết kế
Gia đình
Bố	Phạm Hậu
Vợ	Phạm Diệu Thuần
Lĩnh vực	Điện ảnh
Danh hiệu	Nghệ sĩ ưu tú (1993) Nghệ sĩ nhân dân (2007)
Sự nghiệp điện ảnh
Năm hoạt động	1964 – 2014
Đào tạo	Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp
Tác phẩm	Truyện cổ tích cho tuổi mười bảy Hoàng Hoa Thám Hàng xóm Tiếng cồng định mệnh Hà Nội, Hà Nội Mùa hè lạnh
Giải thưởng
Liên hoan phim Việt Nam 1988 Thiết kế mĩ thuật xuất sắc
Giải Cánh diều 2005 Thiết kế mĩ thuật xuất sắc
Giải Cánh diều 2007 Thiết kế mĩ thuật xuất sắc
Giải Cánh diều 2013 Thiết kế mĩ thuật xuất sắc
Website
Phạm Quang Vĩnh trên IMDb
x • t • s

Phạm Quang Vĩnh (sinh ngày 15 tháng 8 năm 1944) là họa sĩ người Việt Nam, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực điện ảnh, ông từng dàn dựng cho nhiều bộ phim điện ảnh như Bến không chồng, Chuyện của Pao.

Tiểu sử

Phạm Quang Vĩnh sinh ngày 15 tháng 8 năm 1944 tại Từ Liêm, Hà Nội,^[1] ông có 8 anh chị em, bố ông là họa sĩ Phạm Hậu, cụ từng học tại Trường Mỹ thuật Đông Dương sau này là một trong những giảng viên đầu tiên của Trường Mỹ thuật Công nghiệp.^[2][3]

Sự nghiệp

Phạm Quang Vĩnh là học viên khóa Mỹ thuật đầu tiên của Trường trung cấp Mỹ nghệ (1959 – 1962).^[1] Năm 1962, trường Sân khấu Điện ảnh có các chuyên gia từ Liên Xô sang mở lớp đào tạo Họa sĩ thiết kế phim truyện và các học sinh được huy động từ nhiều trường, Phạm Quang Vĩnh là một trong số học viên của khóa 1.^[4][5] Ông tốt nghiệp vào năm 1965.^[1]

Năm 1964, họa sĩ Phạm Quang Vĩnh về công tác tại Hãng phim truyện Việt Nam, trong cùng năm ông tham gia sản xuất bộ phim Biển Lửa, với vai trò trợ lý cho họa sĩ Lê Thanh Đức.^[4]

Năm 1967, họa sĩ Phạm Quang Vĩnh bắt đầu thành công với vai trò họa sĩ chính trong phim "Biển gọi".^[5] Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 1, Biển gọi là một trong các bộ phim truyện nhận được Bông sen bạc.^[6] Sau này ông đoạt giải Bông sen vàng cho hạng mục thiết kế mỹ thuật phim truyện nhựa, với hai bộ phim điện ảnh “Hoàng Hoa Thám” và Truyện cổ tích cho tuổi mười bảy tại Liên hoan phim quốc gia năm 1988.^[4]

Tại các kỳ tổ chức giải Cánh diều của Hội Điện ảnh Việt Nam, Phạm Quang Vĩnh vinh dự nhận được 3 giải thiết kế mỹ thuật cho các phim "Tiếng cồng định mệnh" và "Hàng xóm" năm 2005; "Hà Nội, Hà Nội" năm 2006 và "Mùa hè lạnh" năm 2012.^[5]

Mặc dù là một họa sĩ điện ảnh gạo cội, nhưng Phạm Quang Vĩnh chưa từng có dịp hợp tác với các đạo diễn nổi bật cùng thời như Hải Ninh, Đặng Nhật Minh.^[4]

Đời tư

Ông kết hôn với nữ diễn viên Diệu Thuần, cả hai cùng tham gia bộ phim Ngày ấy bên sông Lam, bộ phim đầu tiên bà đóng chính còn ông là họa sĩ thiết kế cho bộ phim.^[7] Hai ông bà có hai người con đều theo lĩnh vực nghệ thuật.^[8]

Tác phẩm

Vai trò Họa sĩ thiết kế

Năm	Tựa đề	Đạo diễn	Ghi chú
1964	Biển lửa	NSND Phạm Kỳ Nam, NGND Lê Đăng Thực
1967	Biển gọi	NSƯT Nguyễn Tiến Lợi, NSƯT Nguyễn Ngọc Trung
1969	Tiền tuyến gọi	NSND Phạm Kỳ Nam
1971	Đường về quê mẹ	NSND Bùi Đình Hạc
1975	Hai người mẹ	NSND Nguyễn Khắc Lợi
1978	Chom và Sa	NSND Phạm Kỳ Nam
1979	Những người đã gặp	NSND Trần Vũ, NSND Trần Phương
1980	Ngày ấy bên sông Lam	NSƯT Nguyễn Ngọc Trung
1984	Đường suối cạn	Nguyễn Đỗ Ngọc
1986	Không có đường chân trời	NSND Nguyễn Khánh Dư
1987	Hoàng Hoa Thám	NSND Trần Phương
1988	Truyện cổ tích cho tuổi 17	NSƯT Xuân Sơn
1993	Cỏ lau	NSƯT Vương Đức
1996	Sống mãi với Thủ đô	NSƯT Lê Đức Tiến, Nguyễn Thế Vĩnh
1997	Duyên nghiệp	Vũ Châu
1998	Bông sen	NSND Trần Đắc
2000	Sóng ở đáy sông	NSƯT Lê Đức Tiến
	Bến không chồng	Lưu Trọng Ninh
2002	Của rơi	Vương Đức
2004	Tiếng cồng định mệnh	NSND Nguyễn Khắc Lợi, NSND Lê Thi
	Hàng xóm	Phạm Lộc
	Hà Nội, Hà Nội	NSƯT Bùi Tuấn Dũng, Lý Vỹ
2006	Chuyện của Pao	Ngô Quang Hải
2013	Thái sư Trần Thủ Độ	Đào Duy Phúc
2012	Mùa hè lạnh	Ngô Quang Hải
2014	Đập cánh giữa không trung	Nguyễn Hoàng Điệp

Tham gia hỗ trợ kỹ thuật, cố vấn^[4]

• 2006 - thành viên Ban giám khảo hạng mục Phim truyện nhựa tại LHP Việt Nam 16^[9]
• Điện Biên Phủ - phim Pháp
• Tìm lại Đa - phim Nhật Bản
• Miền đất hứa - phim Na Uy
• Người Mỹ trầm lặng - phim Mỹ

Ghi nhận

Giải thưởng

Giải thưởng cá nhân
Năm	Sự kiện	Hạng mục	Tác phẩm	Kết quả	Nguồn
1988	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8	Thiết kế mỹ thuật xuất sắc	Truyện cổ tích cho tuổi mười bảy và Hoàng Hoa Thám	Đoạt giải	[10]
2005	Giải Cánh diều 2004		Hàng xóm và Tiếng cồng định mệnh	Đoạt giải	[11]
2007	Giải Cánh diều 2006		Hà Nội, Hà Nội	Đoạt giải	[12]
2013	Giải Cánh diều 2012		Mùa hè lạnh	Đoạt giải	[13]
Với vai trò họa sĩ thiết kế mĩ thuật (dành cho tác phẩm)
1970	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 1	Phim truyện điện ảnh	Biển lửa	Bông sen bạc	[14]
			Biển gọi	Bông sen bạc	[15]
1972	Liên hoan phim quốc tế Karlovy Vary (Tiệp Khắc)	Giải thưởng Ban giám khảo (khu vực Á–Phi, Mỹ Latinh)	Đường về quê mẹ	Giải Nhất	[16][17]
1973	Liên hoan phim quốc tế New Delhi (Ấn Độ)	Phim hay nhất		Đoạt giải	[18][19]
	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2	Phim truyện điện ảnh		Bông sen vàng	[16]
			Tiền tuyến gọi	Bông sen bạc	[20]
1977	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 4	Giải thưởng của Hội đồng giám khảo	Hai người mẹ	Bằng khen	[21]
1979	Liên hoan phim thiếu nhi quốc tế (Ấn Độ)		Chom và Sa	Con Voi Bạc	[22][10]
1980	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5	Phim truyện điện ảnh	Những người đã gặp	Bông sen vàng	[23]
1982	Liên hoan phim ba châu lục		Chom và Sa	Giải Bạc	[24][25]
1988	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8	Phim truyện điện ảnh	Truyện cổ tích cho tuổi mười bảy	Bông sen vàng	[26]
2001	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 13	Phim truyện điện ảnh	Bến không chồng	Bông sen bạc	[27]
2003	Giải Cánh diều 2002	Phim truyện nhựa	Của rơi	Cánh diều bạc	[28]
2004	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 14	Giải thưởng của Hội đồng giám khảo		Bằng khen	[29]
2006	Giải Cánh diều 2005	Phim truyện nhựa	Chuyện của Pao	Cánh diều vàng	[30]
2007	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15	Phim truyện điện ảnh		Bông sen bạc
			Hà Nội, Hà Nội	Bông sen vàng	[31]
	Giải Cánh diều 2006	Phim truyện nhựa		Cánh diều vàng	[32]
2009	Giải thưởng Bộ Quốc Phòng về Văn học, nghệ thuật, báo chí 2004–2009		Tiếng cồng định mệnh	Giải A
2013	Giải Cánh diều 2012	Phim truyền hình	Thái sư Trần Thủ Độ	Cánh diều vàng	[33]
2014	Liên hoan phim quốc tế Hà Nội	Giải của ban giám khảo	Đập cánh giữa không trung	Vinh danh	[34]
	Liên đoàn các nhà phê bình phim châu Âu và Địa Trung Hải (FEDEORA)	Phim hay nhất		Đoạt giải	[35]
	Liên hoan phim ba châu lục	Giải đặc biệt của ban giám khảo		Đoạt giải	[36]
2015	Liên hoan phim quốc tế Fribourg	Giải của Ban giám khảo trẻ tuổi dành cho phim hay nhất		Đoạt giải	[37][38]
		Giải của Ban giám khảo quốc tế dành cho tác phẩm đáng chú ý		Đoạt giải
		Giải của Ban giám khảo phong trào Đại đoàn kết dành cho bộ phim xuất sắc nhất		Đoạt giải

Vinh danh

Năm 1993, Phạm Quang Vĩnh được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.

Từ năm 1993 đến 2005, Phạm Quang Vĩnh đã dành được 9 giải Huy chương vàng và bạc từ các giải thưởng điện ảnh lớn nhỏ. Thành tích của ông đã vượt quá tiêu chí xét danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, tuy nhiên ông vẫn bị đánh trượt 2 lần.^[39]

Sau khi ông và một số nghệ sĩ có thành tích cao bị loại bỏ khỏi danh sách năm 2005 đề nghị xét lại, hội đồng xét duyệt Nhà nước đã thẩm định lại và cuối cùng ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2007. Ông là người duy nhất trong các nghệ sĩ phản đối kết quả ban đầu được nhà nước phong tặng đợt này.^[40][41]

Trong tháng 6 năm 2016, chương trình chiếu phim với chuyên đề "Người thổi hồn cho các tác phẩm điện ảnh”, do Viện phim Việt Nam tổ chức dành riêng để tôn vinh các đóng góp của Phạm Quang Vĩnh, chương trình được tổ chức tại rạp phim Khánh Ngọc, Hà Nội. Tại đây các bộ phim nổi tiếng, từng giành các giải thưởng lớn được chiếu lại miễn phí cho khán giả.^[42] Đây là lần đầu tiên một Họa sĩ thiết kế được Viện phim Việt Nam tôn vinh.^[43]

Tham khảo

1. ^ “Gia phả”. Google Docs. Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2023.
2. “HỌA SĨ, NSND PHẠM QUANG VĨNH: "Sáng tạo thế nào cũng phải mang hồn Việt"”. Báo Lao Động. 22 tháng 7 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2023.
3. MEDIATECH. “"Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh là... "nhân vật đặc biệt" của điện ảnh"”. baoquangninh.com.vn. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
4. ^ “HỌA SĨ, NSND PHẠM QUANG VĨNH: "Sáng tạo thế nào cũng phải mang hồn Việt"”. laodong.vn. 22 tháng 7 năm 2016. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
5. ^ cand.com.vn. “NSND Phạm Quang Vinh: Người ẩn mình sau những thước phim”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
6. Hoàng Thanh và đồng nghiệp (2003), tr. 247.
7. “NSƯT Diệu Thuần: "Tôi thỏa mãn với gia đình nhỏ bé của mình"”. Báo điện tử Dân Trí. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2023.
8. Ngọc Thố. “NSƯT Diệu Thuần: 17 tuổi từ tỉnh lẻ trở thành diễn viên và cuộc sống hạnh phúc bên chồng họa sĩ”. emdep.vn. Truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2023.
9. “'Cô gái xấu xí' làm giám khảo LHP Việt Nam”. ZingNews.vn. 4 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
10. ^ Trần Khánh Chương (2012), tr. 351.
11. L.Thoại (16 tháng 3 năm 2005). “Phim Thời xa vắng đoạt giải Cánh diều bạc 2004”. Tuổi trẻ.
12. “Cánh diều vàng 'Hà Nội, Hà Nội' vừa chiếu đã vào 'kho'”. nongnghiep.vn. 30 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 30 tháng 3 năm 2024.
13. T.H (16 tháng 3 năm 2014). “Lễ trao giải Cánh diều Vàng 2013”. Báo điện tử Tổ quốc. Truy cập ngày 30 tháng 3 năm 2024.
14. Hoàng Thanh và đồng nghiệp (2003), tr. 508.
15. Nhiều tác giả (2007), tr. 61.
16. ^ Hoàng Thanh và đồng nghiệp (2003), tr. 258.
17. Bành Bảo (1986), tr. 182.
18. Phạm Vĩnh (2002), tr. 90.
19. Nhiều tác giả (2007), tr. 481.
20. Thi Thi (5 tháng 10 năm 2014). “Hà Nội, nguồn cảm hứng của điện ảnh Việt Nam”. Báo Hànộimới. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 2 năm 2024. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2024.
21. Hoàng Thanh và đồng nghiệp (2003), tr. 276.
22. Phan Bích Hà (2003), tr. 153.
23. Ngô Mạnh Lân và đồng nghiệp (2005), tr. 225.
24. Nhiều tác giả (2007), tr. 803.
25. Ngô Mạnh Lân và đồng nghiệp (2005), tr. 162.
26. Ngô Mạnh Lân và đồng nghiệp (2005), tr. 201.
27. “LIÊN HOAN PHIM VIỆT NAM LẦN THỨ XIII - NĂM 2001”. Liên hoan phim Việt Nam. 29 tháng 10 năm 2019. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 6 năm 2021. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2021.
28. Thu Hương (15 tháng 1 năm 2003). “"Của rơi" - của hiếm của điện ảnh Việt Nam”. VnExpress. Truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2023.
29. “Kết thúc LHPVN lần thứ 14: Chất lượng phim: "Tránh khéo"”. Tuổi Trẻ Online (Lưu trữ). 18 tháng 3 năm 2005. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 3 năm 2005. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2023.
30. Lê Bảo (12 tháng 4 năm 2006). “'Chuyện của Pao' trong sáng và nhân văn”. VnExpress.
31. “LIÊN HOAN PHIM VIỆT NAM LẦN THỨ XV - NĂM 2007”. Liên hoan phim Việt Nam. 31 tháng 10 năm 2019. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2021.
32. “Cánh diều vàng 'Hà Nội, Hà Nội' vừa chiếu đã vào 'kho'”. nongnghiep.vn. 30 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2022.
33. “Phim Thái sư Trần Thủ Độ lên sóng sau 3 năm 'vứt kho'”.
34. Nguyên Minh (28 tháng 11 năm 2014). “'Đập cánh giữa không trung' giành giải của ban giám khảo HANIFF”. VnExpress. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2020.
35. Hiếu Trung (6 tháng 9 năm 2014). “Đập cánh giữa không trung đoạt giải tại LHP Venice”. Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2020.
36. Cát Khuê (2 tháng 12 năm 2014). “Đập cánh giữa không trung lại có giải”. Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2020.
37. Thiên Hương (31 tháng 3 năm 2015). “'Đập cánh giữa không trung' lập cú hat-trick tại LHP Fribourg”. Thanh Niên. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2020.
38. “Award winners 2015”. Liên hoan phim quốc tế Fribourg. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 8 năm 2020. Truy cập ngày 30 tháng 8 năm 2020.
39. “Đợt phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT năm 2005: "Nếu không công bằng, chúng tôi xin trả lại danh hiệu"”. Báo Thanh Niên. 4 tháng 7 năm 2006. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
40. Lan Dung (6 tháng 2 năm 2007). “Phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú lần thứ 6”. Báo Thanh Niên. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2008.
41. T. Nguyễn (7 tháng 2 năm 2007). “Truy tặng, phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2022.
42. “Dấu ấn NSND Phạm Quang Vĩnh trên phim”. Báo Điện tử An ninh Thủ đô. 17 tháng 6 năm 2016. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2022.
43. “Họa sỹ, NSND Phạm Quang Vĩnh - Người thổi hồn cho tác phẩm điện ảnh”. Cải lương Việt Nam. 16 tháng 6 năm 2016. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2022.

Nguồn

• Hoàng Thanh; Vũ Quang Chính; Ngô Mạnh Lân; Phan Bích Hà (2003). Nguyễn Thị Hồng Ngát; và đồng nghiệp (biên tập). Lịch sử điện ảnh Việt Nam, Tập 1. Hà Nội: Cục Điện ảnh Việt Nam. OCLC 53129383.
• Trần Khánh Chương (2012). Mỹ thuật Hà Nội thế kỷ XX. Nhà xuất bản Mỹ thuật. OCLC 1023446443.
• Bành Bảo (1986). 40 năm văn học. Hà Nội: Hội nhà văn Việt Nam. OCLC 19812259.
• Nhiều tác giả (2007). Hành trình nghiên cứu điện ảnh Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. OCLC 989966481.
• Ngô Mạnh Lân; Ngô Phương Lan; Vũ Quang Chính; Đinh Tiếp; Lại Văn Sinh (2005). Nguyễn Thị Hồng Ngát; và đồng nghiệp (biên tập). Lịch sử điện ảnh Việt Nam, Tập 2. Hà Nội: Cục Điện ảnh Việt Nam. OCLC 53129383.
• Phạm Vĩnh (2002). Tiến sĩ Việt Nam hiện đại, Tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. OCLC 951288821.
• Phan Bích Hà (2003). Hiện thực thứ hai. Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. OCLC 62394229.