Tiếng Phake

Tiếng Phake
(တႝ)ၸႃကေ
Sử dụng tại	Ấn Độ
Khu vực	Assam
Tổng số người nói	2,000
Dân tộc	Người Phake
Phân loại	Tai-Kadai Thái Tây Nam Tây Bắc Tiếng Phake
Hệ chữ viết	Chữ Miến Điện (biến thể Phake, được gọi là Lik-Tai)[1]
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	phk
Glottolog	phak1238[2]
ELP	Phake

Tiếng Phake hoặc tiếng Tai Phake (တႝၸႃကေ, tai phākae) là một ngôn ngữ Thái được sử dụng tại thung lũng Buri Dihing thuộc Assam, Ấn Độ. Ngôn ngữ này có mối quan hệ gần gũi với các ngôn ngữ Thái Tây Nam khác ở Assam: tiếng Aiton, tiếng Khamti, tiếng Khamyang, và tiếng Turung.

Phân bố

Buragohain (1998) liệt kê các làng Tai Phake sau đây.

• Man Phake Tau (Namphake village, Assam)
• Man Tipam (Tipam Phake village, Assam)
• Man Phake Neu (Bor Phake village, Assam)
• Man Mo (Man Mo village, Assam)
• Man Phaneng (Phaneng village, Assam)
• Man Long (Long village, Assam)
• Man Nonglai (Nonglaui village, Assam)
• Man Monglang (Monglang village, Assam)
• Man Nigam (Nigam village, Assam)
• Man Wagun (Wagun village, Arunachal Pradesh)
• Man Lung Kung (Lung Kung village, Arunachal Pradesh)

Các làng Tai Phake (Morey 2005:22)

Tên ngôn ngữ Thái	Phiên dịch của tên ngôn ngữ Thái	Tên tiếng Assam/Anh	Huyện
ma꞉n3 pha꞉4 ke꞉5 taü3	Lower Phake village	Namphakey	Dibrugarh
ma꞉n3 pha꞉k4 ta꞉5	Other side of the river village	Tipam Phake	Dibrugarh
ma꞉n3 pha꞉4 ke꞉5 nɔ6	Upper Phake village	Borphake	Tinsukia
niŋ1 kam4	Ning kam Nagas	Nigam Phake	Tinsukia
ma꞉n3 pha꞉4 naiŋ2	Red sky village	Faneng	Tinsukia
məŋ2 la꞉ŋ2	Country of the Lang Nagas	Mounglang	Tinsukia
məŋ2 mɔ1	Mine village	Man Mau	Tinsukia
ma꞉n3 loŋ6	Big village	Man Long	Tinsukia
nauŋ1 lai6	Nong Lai Nagas	Nonglai	-

Từ [maːn˧] tương đương với ban (บ้าน) tiếng Thái hiện đại và wan trong tiếng Shan (ဝၢၼ်ႈ), nghĩa là 'làng'. (Ghi chú: Đối với một lời giải thích của hệ thống ký hiệu cho thanh điệu ngôn ngữ Thái, xem Tiếng Thái nguyên thủy#Thanh điệu.)

Chữ viết

Xem thêm: Chữ Miến Điện và Bảng chữ cái Miến Điện

Người Phake có chữ viết riêng gọi là 'Lik-Tai', cũng được chia sẻ với người Khamti và người Aiton.^[1] Chữ viết này gần tương tự với chữ Shan Bắc (một biến thể của chữ Miến Điện) tại Myanmar, với một số chữ cái có hình dạng khác nhau.^[3]

Phụ âm

• က - kaa - k - [k]
• ၵ - khaa - kh - [kʰ]
• င - ngaa - ng - [ŋ]
• ꩡ - chaa - ch - [t͡ʃ], [t͡s]
• ꩬ - saaa - s - [s]
• ၺ - nyaa - ny - [ɲ]^[4]
• တ - taa - t - [t]
• ထ - thaa - th - [tʰ]
• ꩫ - naa - n - [n]
• ပ - paa - p - [p]
• ၸ - phaa - ph - [pʰ]
• မ - maa - m - [m]
• ယ - yaa - y - [j]
• လ - laa - l - [l]
• ဝ - waa - w - [w~v]
• ꩭ - haa - h - [h]
• ဢ - aa - a - [ʔ]

Nguyên âm

• ႊ - a - [a]
• ႃ - ā - [aː]
• ိ - i - [i]
• ီ - ī - [iː]
• ု - u - [u]
• ူ - ū - [uː]
• ေ - e/ae - [eː/ɛ]
• ႝ - ai - [ai]
• ေႃ - o/aw - [oː/ɔː]
• ံ - ṁ - [am]
• ုံ - um - [um]
• ွံ - om - [ɔm]
• ိုဝ် - eu - [ɛu]
• ်ႍ - au - [au]
• ်ွ - āu - [aːu]
• ွ - aw - [ɒ]
• ွႝ - oi - [oj]
• ် - phụ âm cuối ^[5]

Chú thích

1. ^ Diller, Anthony (1992). “Tai languages in Assam: Daughters or Ghosts”: 16.
2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Phake”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
3. Inglis, Douglas (2017). “Myanmar-based Khamti Shan Orthography”. Journal of the Southeast Asian Linguistics Society.
4. http://www.unicode.org/notes/tn11/UTN11_4.pdf ^{[liên kết URL chỉ có mỗi PDF]}
5. “Tai Phake language, alphabet, and pronunciation”. Omniglot. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2021.

Tham khảo

• Buragohain, Yehom. 1998. "Some notes on the Tai Phakes of Assam, in Shalardchai Ramitanondh Virada Somswasdi and Ranoo Wichasin." In Tai, pp. 126–143. Chiang Mai, Thailand: Chiang Mai University.
• Morey, Stephen. 2005. The Tai languages of Assam: a grammar and texts. Canberra: Pacific Linguistics.