Tiếng Yoy

Tiếng Yoy
Sử dụng tại	Thái Lan, Lào
Tổng số người nói	6.000 (1990–1995)[1]
Phân loại	Tai–Kadai Thái Bắc?[2] Tiếng Yoy
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	yoy
Glottolog	yoyy1238[3]
Phân bố người nói tiếng Yoy ở Thái Lan

Tiếng Yoy là một ngôn ngữ Thái ở Lào và Thái Lan. Nó đang bị đe dọa nghiêm trọng do tiến trình thay thế ngôn ngữ, có thể dẫn đến sự biến mất ngôn ngữ hoàn toàn.^[4]

Ngữ âm

Hệ thống âm vị tiếng Yoy, theo Naiyapak (2017).^[4]

Phụ âm

		Môi	Chân răng	Vòm	Ngạc mềm	Thanh hầu
Tắc	bật hơi	pʰ	tʰ		kʰ
	vô thanh	p	t		k	ʔ
	hữu thanh	b	d
Mũi		m	n	ɲ	ŋ
Xát			s			h
Tắc xát				tɕ
Tiếp cận		w	l	j

Chỉ /p t k ʔ m n ŋ j w/ có thể đóng vai trò phụ âm cuối. Tiếng Yoy có sáu cụm phụ âm /tw-/, /kw-/, /kw-/, /sw-/, /hw-/, và /bw-/.

Một vài từ có phụ âm đầu biến thiên giữa /j/ và /ɲ/:

/jaːk⁵/ ~ /ɲaːk⁵/ muốn

/jaːw²/ ~ /ɲaːw²/ dài

/joːj⁴/ ~ /ɲoːj⁴/ Yoy

Nguyên âm

Trước Giữa Sau không làm tròn làm tròn Nguyên âm đôi ia aɯ ɯa ua Nguyên âm đơn Đóng i, iː   ɯ, ɯː u, uː Nửa đóng e, eː   ɤ, ɤː o, oː Nửa mở æ, æː     ɔ, ɔː Mở   a, aː     Tiếng Yoy phân biệt giữa nguyên âm đơn ngắn và dài. Có chín nguyên âm ngắn với chín nguyên âm dài tương ứng. Nếu nguyên âm nằm ở vị trí cuối từ, tiếng Yoy không phân biệt độ dài, nhưng ở âm tiết đóng và âm tiết mở có phụ âm cuối, độ dài nguyên âm được phân biệt rạch ròi.[4] Thanh điệu Tiếng Yoy có năm thanh riêng biệt ở âm tiết mở. Âm tiết đóng của tiếng Yoy chỉ mang thanh 1 (thanh ngang), thanh 2 (thanh lên cao), và thanh 5 (thanh xuống thấp thanh quản hóa).[4] Từ vựng Số đếm Tiếng Việt Tiếng Yoy một nɯŋ¹ hai sɔːŋ³ ba saːm³ bốn siː⁵ năm haː⁵ sáu hok² bảy tɕet² tám pæːt⁵ chín kaw¹ mười sip² trăm hoːj⁴ ngàn, nghìn pʰan² Động từ Tiếng Việt Tiếng Yoy đi paj³ mở pɤːt⁵ mơ pʰan³ té, ngã tok² giặt (đồ) top² chết taj³ chờ tʰaː⁵ cắn kat² hỏi tʰaːm³ nghĩ kʰɯt⁴ ném, chọi, quăng kʰwæŋ⁵ ngửi dom³ đốt ʔuːt⁵ ngồi mep⁵ thích mak⁵ cười ɲiːm⁴ muốn ɲaːk⁵ ăn kin² làm het¹ dạy sɔːn³ chạy læn⁴ chơi lin⁵ Danh từ Tiếng Việt Tiếng Yoy mắt taː³ mặt trời ta¹ wen² trời tʰɔŋ⁴ pʰaː⁵ sữa tu² da kʰiːŋ² lửa pʰaj² núi pʰu¹ kʰaw³ cá paː³ gỗ pæn⁴ cây kok¹ maj¹ răng kʰæːw⁵ cẳng chân, giò kʰaː³ cằm kʰaːŋ² trứng kʰaj² người kʰon² gạo kʰaːw⁵ lá baɯʔ³ đất din³ nước naːm⁴ mây mek¹ chó maː³ chim nok⁵ máu lɯat¹ Tính từ Tiếng Việt Tiếng Yoy xa kaj³ gần kaɯ⁴ cũ kaw¹ mới maj⁵ tốt diː³ mập pʰiː² đẹp tɕop² đỏ dæŋ³ đen dam³ trắng kʰaːw⁵ mềm ʔon⁵ ngu, ngốc pɯk² ướt ʔɯn³ khô hæŋ⁵ to, lớn ɲaɯ² ít noj⁵ Tham khảo Tiếng Yoy tại Ethnologue. 18th ed., 2015. Pittayaporn classified Yoy as Southwestern Tai, but does not provide supporting analysis. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Yoy”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. ^ Naiyapak, Phakkahn. “Phonology and Grammar Sketch of Yoy” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 10 tháng 6 năm 2018.