1936

Anyos: 1933 1934 1935 - 1936 - 1937 1938 1939

Decenios: Anyos 1920 - Anyos 1930 - Anyos 1940

Sieglos: Sieglo XIX - Sieglo XX - Sieglo XXI

Escaicimientos

Aragón

• 14 d'abril - fundación d'o Partido Republicano de Aragón.
• 7 de chunio - en una reunión de militars en As Bardenas, o cheneral Miguel Cabanellas Ferrer, Chefe d'a Rechión Militar de Zaragoza, s'adibe a la conspiración d'o cheneral Emilio Mola Vidal ta preparar un golpe d'estato, que remató en a Guerra Civil espanyola.
• 18 de chulio - con a sublevación de parte d'os militars de l'Exercito espanyol prencipia a Guerra Civil Espanyola, en estar redotada a sublevación en Madrid, Valencia y Barcelona. En Zaragoza, Uesca, Teruel y Chaca os militars prenen as carreras, con bellas luitas. En Balbastro y en a mitad oriental d'Aragón a sulevación ye redotata, perfilando asinas o futuro Frent d'Aragón.
• 19 de chulio - a las 5 d'a maitinada, se declara l'estato de guerra en Zaragoza y a suya guarnición militar se subleva, en a Guerra Civil Espanyola.
• 6 d'octubre - mientres a Guerra Civil Espanyola, un Decreto d'o Gubierno d'a Segunda Republica Espanyola reconoix a existencia d'o Consello Rechional d'Esfensa d'Aragón.
• 15 d'octubre - mientres a Guerra Civil Espanyola, o Consello Rechional d'Esfensa d'Aragón celebra a suya primera asemblea oficial, estando o suyo maximo responsable Joaquín Ascaso, miembro d'a CNT.
• 23 d'aviento - O gubierno d'a Segunda Republica Espanyola legaliza definivament o Consello Rechional d'Esfensa d'Aragón.

Atros países

• 16 de febrero - victoria d'o Frent Popular, liderato por Manuel Azaña, en as Eleccions chenerals d'Espanya de 1936.
• 19 de febrero - dimpués d'a victoria d'o Frente Popular en as eleccions chenerals, Manuel Azaña forma un Gubierno de cuchas en Espanya.
• 17 de chulio - en Espanya, sulevación d'as tropas en Melilla y Protectorau de Marruecos, prencipiando asinas a Guerra Civil espanyola.
• 1 d'agosto - devantadera en Berlín d'os Chuegos Olimpicos d'a XI Olimpiada d'a era muderna.
• 26 de setiembre - a CNT dentra en o Gubierno d'a Generalitat de Catalunya, en a primera participación d'anarquistas en un Gubierno.
• 27 de setiembre - en a Guerra Civil Espanyola, as tropas d'os sulevatos dentran en Toledo.
• 29 de setiembre - en a Guerra Civil Espanyola, os militars sulevatos nombran a o cheneral Francisco Franco como Chefe d'o Estato espanyol.
• 1 d'octubre - en a Guerra Civil Espanyola, plega a Alicant o primer nuclio de voluntarios foranos ta formar as Brigadas Internacionals y esfender a Segunda Republica Espanyola.
• 25 d'octubre - sinnatura d'o Pacto d'o Eixe entre a Italia de Mussolini y o Tercer Reich de Hitler, establindo asinas as Potencias d'o Eixe.
• 3 de noviembre - Franklin Delano Roosevelt, reesleito President d'os Estaus Unius.
• 25 de noviembre - Joachim von Ribbentrop, ministro d'Asuntos Foranos d'o Tercer Reich, y Kintomo Mushakoji, embaixador de l'Imperio d'o Chapón en Berlín, sinyan o Pacto Anti-Komintern en representación d'os suyos respectives países.
• 11 d'aviento - puya a la cadiera reyal o rei Chorche VI d'o Reino Uniu.

Naixencias

Aragón

• 6 d'abril - naixencia en Zaragoza (comarca de Zaragoza) d'o futbolista y entrenador de fútbol aragonés José Luis García Traid (†1990).^[1]

Atros países

Chinero

• 28 de chinero - naixencia en Gjirokastër (Reino d'Albania, hue Albania) d'o escritor, novelista y poeta albanés Ismail Kadare (†2024).

Febrero

• 11 de febrero - naixencia en Lansing (Michigan) de l'actor estausunidense Burt Reynolds.^[2]
• 18 de febrero - naixencia en Chicago (Illinois) d'a escritora y novelista estausunidense Jean M. Auel.
• 23 de febrero - naixencia en Ramallo (provincia de Buenos Aires) de l'actor archentino Federico Luppi.^[3]

Marzo

• 10 de marzo - naixencia en Montevideo d'o cantaire, compositor, musico, escritor, poeta y periodista uruguayo Alfredo Zitarrosa (†1989).
• 15 de marzo - naixencia en Barcelona (Barcelonés) d'o debuixant de cómics catalán Francisco Ibáñez.
• 19 de marzo - naixencia en Ostermundigen (cantón de Berna) de l'actriz suiza Ursula Andress.^[4]
• 22 de marzo - naixencia en Nairobi (Colonia de Kenya, Imperio Britanico, hue Kenya) d'o cantaire, compositor y musico britanico de musica folk Roger Whittaker.
• 28 de marzo - naixencia en Arequipa d'o escritor y novelista peruano Mario Vargas Llosa.

Abril

O director d'orquesta Zubin Mehta, naixito o 29 d'abril de 1936, mientres un concierto.

• 24 d'abril - naixencia en Londres (Reino Uniu) de l'actriz britanica Jill Ireland (†1990).^[5]
• 29 d'abril - naixencia en Bombai (Raj britanico, hue India) d'o director d'orquesta indio de musica clasica Zubin Mehta.

Mayo

• 9 de mayo
  • - naixencia en Salford (Lancashire, Anglaterra) de l'actor britanico Albert Finney.^[6]
  • - naixencia en Birkenhead (Wirral, Merseyside, Anglaterra) de l'actriz y politica britanica Glenda Jackson.^[7]
• 27 de mayo - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actor estausunidense Louis Gossett, Jr. (†2024).^[8]

Chunio

• 17 de chunio
  • - naixencia en Nuneaton (Warwickshire, Anglaterra) d'o director cinematografico britanico Ken Loach.^[9]
  • - naixencia en Pamplona (Navarra, Espanya) de l'incheniero navarro Javier Manterola Armisén (†2024).^[10]

Chulio

• 11 de chulio - naixencia en Deauville (Calvados, Baixa Normandía) d'o escritor y novelista francés Henri Coulonges.
• 16 de chulio - naixencia en Takasaki (Kantō) d'o politico chaponés Yasuo Fukuda.
• 21 de chulio - naixencia en Olmedo (Valladolit, Castiella y Leyón) d'o historiador y catedratico espanyol Julio Valdeón Baruque.^[11]

Agosto

• 18 d'agosto - naixencia en Santa Monica (California) de l'actor, director y productor cinematografico estausunidense Robert Redford.^[12]
• 29 d'agosto - naixencia en Coco Solo (Canal de Panamá) d'o politico estausunidense John McCain.

Setiembre

• 21 de setiemre - naixencia en Igualada (Anoya, Catalunya) de l'actriz, modelo y empresaria catalana Teresa Gimpera (†2024)^[13]
• 27 de setiembre - naixencia en Madrit de l'actor espanyol Sancho Gracia.^[14]
• 29 de setiembre - naixencia en Milán (Lombardía) d'o empresario y politico italiano Silvio Berlusconi (†2023).

Octubre

• 3 d'octubre - naixencia en Nueva York (Nueva York) d'o musico y compositor estausunidense Steve Reich.
• 5 d'octubre - naixencia en Praga (Checoslovaquia) d'o escritor, dramaturgo y poeta checo Václav Havel, President d'a Republica Checa en 1993-2003.
• 10 d'octubre - naixencia en Stuttgart (Baden-Wurtemberg) d'o quimico alemán Gerhard Ertl, Premio Nobel de Quimica en 2007.
• 11 d'octubre - naixencia en Santa Cruz de Tenerife (Santa Cruz de Tenerife, Canarias) d'o escritor y periodista espanyol Alberto Vázquez-Figueroa.
• 13 d'octubre - naixencia en Viena d'a escritora austriaca Christine Nöstlinger.
• 23 d'octubre - naixencia en Chicago (Illinois) d'o director cinematografico, guionista y productor cinematografico estausunidense Philip Kaufman.^[15]
• 24 d'octubre
  • - naixencia en Ponce d'o politico portorriquenyo Rafael Hernández Colón, Gubernador de Puerto Rico.
  • - naixencia en Penge (Kent) d'o musico britanico Bill Wyman, miembro de The Rolling Stones.
• 25 d'octubre - naixencia en Londres d'o historiador britanico Martin Gilbert.
• 26 d'octubre - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actriz estausunidense Shelley Morrison.^[16]
• 27 d'octubre - naixencia en Sevilla de l'actriz y cantaire andaluza Conchita Bautista.
• 28 d'octubre
  • - naixencia en Wilmington (Carolina d'o Norte) d'o cantaire, compositor y musico de musica country estausunidense Charlie Daniels.
  • - naixencia en Nueva York (Nueva York) d'o director de orquesta y compositor estausunidense Carl Davis.

Noviembre

• 6 de noviembre - naixencia en Metz (Mosela, Lorena, Francia) de l'actor y productor cinematografico francés Jacques Charrier.^[17]

Aviento

• 17 d'aviento - naixencia en Buenos Aires d'o cardenal chesuita archentino Jorge Mario Bergoglio, esleyiu nuevo papa d'a Ilesia Catolica con o nombre de Francisco.^[18]
• 30 d'aviento - naixencia en Lima (Perú) de l'arquitecto francés Henri Ciriani.

Defuncions

Aragón

• 18 d'abril - muere en Zaragoza (Zaragoza) l'advogato, periodista y politico aragonés d'ideolochía republicana Agustín Pérez-Lizano García (n.1871).^[19]
• 6 d'agosto - muere afusilato en Uesca (Plana de Uesca) o pintor y escultor anarquista aragonés Ramón Acín Aquilué (n.1888).
• 11 d'agosto - muere asasinato por os golpistas en Zaragoza (comarca de Zaragoza) o medico, y politico aragonés Manuel Pérez-Lizano y Pérez, albandonando-se o suyo cuerpo a o canto d'a Canal Imperial d'Aragón (n.1897).^[20]
• 7 de setiembre - muere afusilada per as tropas franquistas debant d'os paretons d'o fosal de Fuent de Xalón (Campo de Borcha) a periodista, poeta y politica aragonesa María Domínguez Remón (n.1882).

Atros países

Chinero

• 5 de chinero - muere en Santiago de Compostela (A Coruña, Galicia) o escritor y poeta gallego Ramón María del Valle-Inclán.
• 18 de chinero - muere en Londres (Reino Uniu) o escritor, poeta y periodista britanico Rudyard Kipling, Premio Nobel de Literatura en 1907 (n.1865).

Chunio

• 14 de chunio - muere en Beaconsfield (Buckinghamshire) o escritor, periodista y novelista britanico G. K. Chesterton (n.1874).
• 18 de chunio - muere en Moscú (Unión Sovietica) o escritor, dramaturgo y novelista ruso Maxim Gorki (n.1868).

Chulio

• 5 de chulio - muere en Matanzas (Provincia de Matanzas) o poeta cubano Bonifacio Byrne (n.1861).
• 10 de chulio - muere o politico noruego Abraham Berge.
• 20 de chulio - muere en Estoril (Portugal) o militar espanyol José Sanjurjo (n.1872).
• 20 de chulio - muere en Barcelona (Catalunya) l'anarquista aragonés Francisco Ascaso (n.1901).

Agosto

• 11 d'agosto - muere asasinato por militants de Falange Española chunto con atras dos personas en a carretera enta Carmona, en Sevilla (provincia de Sevilla, Andalucía), o churista y politico andaluz Blas Infante, Pai d'a Patria andaluza (n.1865).
• 15 d'agosto - muere en Roma (Reino d'Italia) l'escritora sarda Grazia Deledda, Premio Nobel de Literatura en 1926 (n.1865).

Octubre

• 4 d'octubre - muere en Dübendorf (Cantón de Zúrich) o lingüista suizo Wilhelm Meyer-Lübke (n.1861).
• 19 d'octubre - muere o escritor chinés Lu Xun (n.1881).
• 29 d'octubre - muere asasinato en Madrit o escritor y politico espanyol militant de Renovación Española Ramiro de Maeztu (n.1875).
• 30 d'octubre - muere en Chicago (Illinois) o escultor estausunidense Lorado Taft (n.1860).

Noviembre

• 20 de noviembre - muere en Madrit en luita contra os militars sublevatos l'anarquista espanyol Buenaventura Durruti (n.1896).

Aviento

• 10 d'aviento - muere en Roma (Reino d'Italia) o escritor, novelista, dramaturgo y poeta siciliano Luigi Pirandello, Premio Nobel de Literatura (n.1867).
• 31 d'aviento - muere en Salamanca (hue Castiella y Leyón) o escritor y filosofo espanyol Miguel de Unamuno.

Se veiga tamién

• Muertes en 1936.
• Naixitos en 1936.

Referencias

1. (es) José Luis García Traid en a Gran Enciclopedia Aragonesa.
2. (en) Burt Reynolds en IMDb.
3. (en) Federico Luppi en IMDb.
4. (en) Ursula Andress en IMDb.
5. (en) Jill Ireland en IMDb.
6. (en) Albert Finney en IMDb.
7. (en) Glenda Jackson en IMDb.
8. (en) Louis Gossett, Jr. en IMDb.
9. (en) Ken Loach en IMDb.
10. (es) Fallece Javier Manterola, Premio Nacional de Ingeniería Civil y Colegiado de Honor, en a pachina web d'o Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos.
11. (es) Noticia d'a muerte de Julio Valdeón Baruque en o diario Público.
12. (en) Robert Redford en IMDb.
13. (ca) Toni Mata i Riu: Mor Teresa Gimpera als 87 anys, en Regió7, 23 de chulio de 2024.
14. (en) Sancho Gracia en IMDb.
15. (en) Philip Kaufman en IMDb.
16. (en) Shelley Morrison en IMDb.
17. (en) Jacques Charrier en IMDb.
18. (an) Francisco I, o primer papa chesuita, en o diario Arredol.
19. (es) Agustín Pérez-Lizano y García en a Gran Enciclopedia Aragonesa.
20. (es) Miguel Manuel Pérez-Lizano y Pérez en a Gran Enciclopedia Aragonesa.