Ardagai erraldoi
| Ardagai erraldoia | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Polyporales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Meripilaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Meripilus | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Meripilus giganteus P.Karst., 1882 | |||||||||||||||||||||||||||
| Basionimoa | Boletus giganteus | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Ardagai erraldoia (Meripilus giganteus) Meripilaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Ez da jangarria, haritsua delako eta akre usain desatsegina duelako. Esteetako arazoak eragin ditzake. Pena da, onddo honek metro bat luze eta 9 kilo har ditzakeelako.
Sinonimoak: Clavaria aequivoca, Boletus acanthoides, Boletus cornutus, Polyporus giganteus, Polyporus acanthoides, Merisma giganteus, Merisma acanthoides, Cladomeris acanthoides, Cladomeris gigantea, Caloporus acanthoides, Cladomeris gigantea var. fumosa, Polypilus giganteus, Grifola gigantea, Grifola acanthoides, Flabellopilus giganteus.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Karpoforoa: 20-50 cm-koak dira, eta, oinarrian soldatuak bezala daude, teilatu bateko teilak bezala gainjarriak zati batean, elastikoak, ertza irregularki gingilduna eta bihurgunetsua, tolestura sakonekin, arre gorrixka, gris-okrea edo arre-gaztaina kolorekoa, baina krema kolorekoa ertzean; gainazal belusduna du, pikortsua ertzean; erabat zimurtsuak erradialki, askotan zerrenda zentrokideen bidez zonatua, kolore pixka bat gehiagorekin. 40 kilotik gorako perretxikoak aurkitu dira.
Tutuak: Berandu sortzen dira, perretxiko nahiko garatuek ere azalera emankorra erabat leuna baitute. Zuriak, gero horiak.
Poroak: Txikiak, krema kolorekoak, okre zurbilak hasieran eta gero krema ilunera pasatzen dira, ukitzean edo lehortzean belztu egiten dira.
Hanka: Ez du oinik, kapelen oinarriak elkarren artean soldatzen dira, masa irregular bat eratzeko.
Haragia: Haritsua, larrukara samarra, zuria, gorrixka airearekin kontaktuan, eta azkenean belztu egiten da. Airean lehortzen utziz gero, perretxiko guztia belzten da zahartzean. Usain bizia, nahiko atsegina eta zapore garratzekoa.[2]
Etimologia: Meripilus terminoa grekotik dator, parte esan nahi duen "meris" hitzetik, parteen errepikapenetik eta kapela esan nahi duen "pilos hat"- etik. Giganteus epitetoa berriz latinetik dator, erraldoi esan nahi duen "giganteus" hitzetik. Bere neurriengatik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ez da jangarria, gogorra eta larrukara delako. Arazo gastrointestinalak ere eragin ditzake.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Grifola frondosa delakoarekin, honen kapelak ugariagoak eta txikiagoak dira, zimurtsuak, pruinadunak eta gris-gamuza kolorekoak. Bondarzewia montana delakoarekin, trinkotasun eta forma berekoa, ez da belzten eta izeietan bakarrik ateratzen da. Dendropolyporus umbellatus espeziarekin, honek loreak bezala kapela zirkularrak ditu.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udan eta udazkenean, pagoen eta haritzen motzondoetan.[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ameriketako Estatu Batuak, Kanada, Mexiko, Kolonbia, Txile, Europa, Errusia, Maldivak, Japonia, Antartika, Australia, Zeelanda Berria.[6]
Erreferentzia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 638 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 479 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 551 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 314 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ Meripilus giganteus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q2030825
Multimedia: Meripilus giganteus / Q2030825