Gary Cooper

Gary Cooper
Gary trong High Noon (1952)
Tên khai sinh	Frank James Cooper
Sinh	(1901-05-07)7 tháng 5, 1901 Helena, Montana, Hoa Kỳ
Mất	13 tháng 5, 1961(1961-05-13) (60 tuổi) Los Angeles, California, Hoa Kỳ
Nghề nghiệp	Diễn viên
Năm hoạt động	1925–1961
Hôn nhân	Veronica Balfe (1933-1961)

Frank James "Gary" Cooper (7 tháng 5 năm 1901 – 13 tháng 5 năm 1961) là một nam diễn viên điện ảnh Mỹ. Ông nổi tiếng với phong cách diễn nhẹ nhàng, trầm lặng và khả năng tự chủ, kiềm chế cảm xúc nên được coi là hình mẫu hoàn hảo cho thể loại phim câm, nhưng bên cạnh đó, ông vẫn có thể thể hiện cá tính mạnh mẽ như trong một số bộ phim miền Tây ông tham gia. Sự nghiệp của Cooper kéo dài từ năm 1925 cho đến tận khi ông sắp qua đời, bao gồm hơn một trăm bộ phim.

Trong suốt cuộc đời hoạt động nghệ thuật, Cooper từng nhận được 5 đề cử Oscar cho vai nam chính xuất sắc nhất, và hai lần đoạt giải với phim Sergeant York và High Noon. Ông cũng được trao tặng giải Oscar danh dự năm 1961.

Năm 1999, Viện phim Mỹ đã vinh danh Cooper trong số những huyền thoại điện ảnh vĩ đại nhất mọi thời đại thứ hạng 11. Năm 2003, vai diễn Will Kane của ông trong High Noon, Lou Gehrig trong The Pride of the Yankees, và Alvin York trong Sergeant York đều được coi những người hùng màn bạc trong lịch sử điện ảnh Mỹ.

Thời niên thiếu

Frank James Cooper sinh ngày 7 tháng 5 năm 1901 tại Helena, Montana, là con trai của một chủ trại người Anh, Charles Henry Cooper và bà Alice Brazier Cooper. Ông được gửi đến Bedfordshire, Anh từ năm 1910 đến năm 1913 cho đến trước khi Thế chiến I nổ ra.

Năm Cooper 13 tuổi, ông gặp một tai nạn ô tô nên phải trở về trang trại của gia đình để điều dưỡng bằng việc cưỡi ngựa và luyện tập theo chỉ định của bác sĩ. Sau khi tốt nghiệp trung học ở Bozeman, Montana, ông theo học cao đẳng Grinnell ở Iowa cho đến năm 1924, nhưng không tốt nghiệp được. Cùng năm đó, cả gia đình ông chuyển tới Los Angeles, California.

Sự nghiệp

Bắt đầu từ khi chuyển tới sống ở Los Angeles, Cooper dần chú ý tới thể loại phim câm. Ông đảm nhiệm một số vai phụ trên sân khấu, như trong phim Winning of Barbara Worth (1926) trước khi đến với Paramount. Tại Paramount, Cooper đã thu hút sự chú ý của khán giả màn bạc qua một vai phụ trong bộ phim kinh điển Wings năm 1927, bộ phim đã đoạt giải Oscar cho phim hay nhất.

Sau Wings, Cooper còn tham gia nhiều phim của Paramount, tiêu biểu như Arizona Bound, Nevada and The last Outlaw (1927)... Ông trở nên nổi tiếng và là một trong những nam minh tinh sáng giá nhất của Paramount. Năm 1936, ông được đề cử Oscar lần đầu tiên cho vai diễn trong Mr. Deeds Goes to Town (1935).

Năm 1941, với vai diễn Alvin York trong Sergeant York, Gary Cooper giành được giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Hai năm sau liên tục 1942 và 1943, ông được đề cử Oscar cho các phim Chuông nguyện hồn ai (1943) và The Pride of the Yankees (1943). Năm 1952, lần thứ hai Cooper nâng tượng vàng Oscar với vai người hùng viễn tây trong High Noon.

Cooper mất ngày 13 tháng 5 năm 1961 vì bệnh ung thư phổi tại Los Angeles, 6 ngày sau sinh nhật lần thứ 60 của mình.

Vinh danh

• Vì những cống hiến của mình cho ngành công nghiệp điện ảnh, Cooper được vinh danh bởi một ngôi sao trên Đại lộ danh vọng Hollywood tại 6243 Hollywood Blvd.
• Năm 1960, Gary Cooper được trao tặng Giải Oscar danh dự cho "những diễn xuất đáng nhớ của công nghịêp điện ảnh".
• Năm 1966, ông được chọn vào Đại sảnh danh vọng Nghệ sĩ miền Tây tại Bảo tàng di sản Cao bồi & Miền Tây Quốc gia Mỹ ở Oklahoma.

Phim tham gia

Vai phụ

Năm	Vai diễn	Đạo diễn	Vai chính
1925	The Thundering Herd	William K. Howard	Jack Holt, Lois Wilson, Noah Beery
	Wild Horse Mesa	George B. Seitz	Jack Holt, Billie Dove, Noah Beery, Douglas Fairbanks, Jr.
	Dick Turpin	John G. Blystone	Tom Mix, Alan Hale
	The Lucky Horseshoe	George B. Seitz	Tom Mix, Billie Dove, Ann Pennington
	The Vanishing American	George B. Seitz	Richard Dix, Lois Wilson, Noah Beery
	The Eagle	Clarence Brown	Rudolph Valentino, Vilma Banky
	Ben Hur	Fred Niblo	Ramon Novarro, Francis X. Bushman, May McAvoy
1926	The Enchanted Hill	Irvin Willat	Jack Holt, Florence Vidor, Noah Beery
	Watch Your Wife	Sven Gade	Virginia Valli
	Old Ironsides (Tên Anh: Sons of the Sea)	James Cruze	Charles Farrell, Esther Ralston

^[1]

Phim truyện

1926 - 1930

Năm	Tên phim	Vai diễn	Đạo diễn	Bạn diễn	Ghi chú
1926	The Winning of Barbara Worth	Abe Lee	Henry King	Ronald Colman, Vilma Banky
1927	It	Phóng viên	Clarence Badger	Clara Bow, Antonio Moreno
	Children of Divorce	Edward D. "Ted" Larrabee	Frank Lloyd	Clara Bow, Esther Ralston
	Arizona Bound	Dave Saulter	John Waters	Betty Jewel
	Wings	Cadet White	William A. Wellman	Clara Bow, Charles "Buddy" Rogers, Richard Arlen, Jobyna Ralston
	Nevada	"Nevada"	Arthur Rossen	Thelma Todd
	The Last Outlaw	Sheriff Buddy Hale	John Waters	Betty Jewel
1928	Beau Sabreur	Major Henri de Beaujolais	John Waters	Evelyn Brent, Noah Beery, William Powell
	The Legion of the Condemned	Gale Price	William A. Wellman	Fay Wray
	Doomsday	Arnold Furze	Rowland V. Lee	Florence Vidor
	Half a Bride	Thuyền trưởng Edmunds	Gregory La Cava	Esther Ralston
	Lilac Time	Thuyền trưởng Philip Blythe	George Fitzmaurice	Colleen Moore	Phim câm.[2]
	The First Kiss	Mulligan Talbot	Rowland V. Lee	Fay Wray	Phim câm [3]
	The Shopworn Angel	William Tyler	Richard Wallace	Nancy Carroll	Phim câm [4]
1929	The Wolf Song	Sam Lash	Victor Fleming	Lupe Velez	Phim câm.
	Betrayal	Andre Frey	Lewis Milestone	Emil Jannings, Esther Ralston
	The Virginian	The Virginian	Victor Fleming	Mary Brian, Richard Arlen, Walter Huston
1930	Only the Brave	Thuyền trưởng James Braydon	Frank Tuttle	Mary Brian
	Paramount on Parade	Hunter (Dream Girl)		Mary Brian, Fay Wray
	The Texan	Enrique, còn gọi là "Quico," The Llano Kid	John Cromwell	Fay Wray
	Seven Days' Leave	Kenneth Downey	Richard Wallace	Beryl Mercer
	A Man from Wyoming	Jim Baker	Rowland V. Lee	June Collyer
	The Spoilers	Roy Glenister	Edward Carewe	Kay Johnson
	Morocco	Légionnaire Tom Brown	Josef von Sternberg	Marlene Dietrich

1931–1940

Năm	Tên phim	Vai diễn	Đạo diễn	Bạn diễn	Ghi chú
1931	Fighting Caravans	Clint Belmet	Otto Brower David Burton	Lili Damita
	City Streets	The Kid	Rouben Mamoulian	Sylvia Sidney
	I Take This Woman	Tom McNair	Marion Gering	Carole Lombard
	His Woman	Thuyền trưởng Sam Whalan	Edward Sloman	Claudette Colbert
1932	Make Me a Star	Bản thân	William Beaudine	Stuart Erwin, Joan Blondell
	Devil and the Deep	Trung uý Sempter	Marion Gering	Tallulah Bankhead, Charles Laughton, Cary Grant
	If I Had a Million	Steve Gallagher	Multiple**	Jack Oakie
	A Farewell to Arms	Trung uý Frederic Henry	Frank Borzage	Helen Hayes, Adolphe Menjou
1933	Today We Live	Bogard	Howard Hawks	Joan Crawford
	One Sunday Afternoon	Bác sĩ Lucius Griffith "Biff" Grimes	Stephen Roberts	Fay Wray
	Design for Living	George Curtis	Ernst Lubitsch	Fredric March, Miriam Hopkins
	Alice ở xứ sở thần tiên	Kị sĩ trắng	Norman McLeod	Charlotte Henry
1934	Operator 13	Thuyền trưởng Jack Gailliard	Richard Boleslavski	Marion Davies
	Now and Forever	Jerry Day	Henry Hathaway	Carole Lombard, Shirley Temple
1935	The Wedding Night	Anthony "Tony" Barrett	King Vidor	Anna Sten, Ralph Bellamy
	The Lives of a Bengal Lancer	Trung uý Alan McGregor	Henry Hathaway	Franchot Tone, Richard Cromwell, C. Aubrey Smith
	Peter Ibbetson	Peter Ibbetson	Henry Hathaway	Ann Harding, John Halliday, Ida Lupino
1936	Desire	Tom Bradley	Frank Borzage	Marlene Dietrich, John Halliday
	Mr. Deeds Goes to Town	Longfellow Deeds	Frank Capra	Jean Arthur, George Bancroft	Đề cử — Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất
	Hollywood Boulevard	Người ở quầy bar	Robert Florey	John Halliday
	The General Died at Dawn	O'Hara	Lewis Milestone	Madeleine Carroll, Akim Tamiroff
	The Plainsman	Wild Bill Hickok	Cecil B. DeMille	Jean Arthur, Anthony Quinn
1937	Souls at Sea	Michael "Nuggin" Taylor	Henry Hathaway	Frances Dee, George Raft
1938	The Adventures of Marco Polo	Marco Polo	Archie Mayo	Sigrid Gurie, Basil Rathbone, Binnie Barnes, Alan Hale
	Bluebeard's Eighth Wife	Michael Brandon	Ernst Lubitsch	Claudette Colbert, Edward Everett Horton
	The Cowboy and the Lady	Stretch Willoughby	H.C. Potter	Merle Oberon, Walter Brennan, Patsy Kelly
1939	Beau Geste	Michael "Beau" Geste	William A. Wellman	Ray Milland, Brian Donlevy, Robert Preston, Susan Hayward
	The Real Glory	Bác sĩ Bill Canavan	Henry Hathaway	David Niven, Andrea Leeds, Broderick Crawford
1940	The Westerner	Cole Harden	William Wyler	Walter Brennan, Doris Davenport, Forrest Tucker
	North West Mounted Police	Dusty Rivers	Cecil B. DeMille	Madeleine Carroll, Preston Foster, Paulette Goddard, Robert Preston	Phim màu

1941–1950

Năm	Tên phim	Vai diễn	Đạo diễn	Bạn diễn	Ghi chú
1941	Meet John Doe (Tên Anh: John Doe, Dynamite)	Long John Willoughby ("John Doe")	Frank Capra	Barbara Stanwyck, Edward Arnold, Walter Brennan
	Sergeant York	Alvin C. York	Howard Hawks	Joan Leslie, Walter Brennan	Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất Giải NYFCC cho nam diễn viên xuất sắc nhất
	Ball of Fire	Giáo sư Bertram Potts	Howard Hawks	Barbara Stanwyck, Dana Andrews
1942	The Pride of the Yankees	Lou Gehrig	Sam Wood	Teresa Wright, Walter Brennan, Babe Ruth	Đề cử — Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất
1943	For Whom the Bell Tolls	Robert Jordan	Sam Wood	Ingrid Bergman, Akim Tamiroff	Đề cử — Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất
1944	The Story of Dr. Wassell	Dr. Corydon M. Wassell	Cecil B. DeMille	Laraine Day, Signe Hasso, Dennis O'Keefe
	Casanova Brown	Casanova "Cass" Brown	Sam Wood	Teresa Wright, Frank Morgan
1945	Along Came Jones	Melody Jones	Stuart Heisler	Loretta Young, William Demerest
	Saratoga Trunk	Đại tá Clint Maroon	Sam Wood	Ingrid Bergman
1946	Cloak and Dagger	Giáo sư Alvah Jesper	Fritz Lang	Lilli Palmer, Robert Alda
1947	Unconquered	Thuyền trưởng Christopher Holden	Cecil B. DeMille	Paulette Goddard, Howard Da Silva, Boris Karloff
	Variety Girl	Bản thân	George Marshall	Mary Hatcher, Olga San Juan	sequence
1948	Good Sam	Samuel R. "Sam" Clayton	Leo McCarey	Ann Sheridan
1949	The Fountainhead	Howard Roark	King Vidor	Patricia Neal, Raymond Massey
	It's a Great Feeling	Bản thân	David Butler	Dennis Morgan, Doris Day, Jack Carson
	Task Force	Jonathan L. Scott	Delmer Daves	Jane Wyatt, Walter Brennan, Julie London
1950	Bright Leaf	Brant Royle	Michael Curtiz	Patricia Neal, Lauren Bacall
	Dallas	Blayde Hollister	Stuart Heisler	Ruth Roman, Raymond Massey

1951–1961

Năm	Tên phim	Vai diễn	Đạo diễn	Bạn diễn	Ghi chú
1951	You're in the Navy Now (Tên gốc: U.S.S. Teakettle)	Trung uý John W. Harkness	Henry Hathaway	Jane Greer, Eddie Albert
	Starlift	Bản thân	Roy Del Ruth	Doris Day, Gordon MacRae, Virginia Mayo
	It's a Big Country	"Texas"	Multiple***	—
	Distant Drums	Thuyền trưởng Quincy Wyatt	Raoul Walsh	Mari Aldon, Arthur Hunnicutt
1952	High Noon	Marshal Will Kane	Fred Zinneman	Grace Kelly, Thomas Mitchell, Lloyd Bridges, Lon Chaney, Jr.	Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất Giải Quả cầu vàng cho nam diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất Giải Photoplay cho nam diễn viên nổi tiếng nhất
	Springfield Rifle	Maj. Alex "Lex" Kearney	Andre De Toth	Phyllis Thaxter, Paul Kelly
1953	Return to Paradise	Mr. Morgan	Mark Robson	Roberta Haynes
	Blowing Wild	Jeff Dawson	Hugo Fregonese	Barbara Stanwyck, Ruth Roman, Anthony Quinn
1954	Garden of Evil	Cầu thủ	Henry Hathaway	Susan Hayward, Richard Widmark
	Vera Cruz	Benjamin Trane	Robert Aldrich	Burt Lancaster, Denise Darcel, Cesar Romero, Ernest Borgnine
1955	The Court-Martial of Billy Mitchell (Tên Anh: One Man Mutiny)	Col. Billy Mitchell	Otto Preminger	Charles Bickford, Ralph Bellamy, Rod Steiger, Elizabeth Montgomery
1956	Friendly Persuasion	Jess Birdwell	William Wyler	Dorothy McGuire, Marjorie Main, Anthony Perkins	Đề cử – Giải Quả cầu vàng cho nam diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất
195	Love in the Afternoon	Frank Flannagan	Billy Wilder	Audrey Hepburn, Maurice Chevalier
1958	Ten North Frederick	Joseph B. "Joe" Chapin	Phillip Dunne	Diane Varsi, Suzy Parker
	Man of the West	Link Jones	Anthony Mann	Julie London, Lee J. Cobb, Arthur O'Connell, Jack Lord
1959	The Hanging Tree	Bác sĩ Joseph "Doc" Frail	Delmer Daves	Maria Schell, George C. Scott, Karl Malden	Phim màu
	Alias Jesse James	Cao bồi	Norman McLeod	Bob Hope, Rhonda Fleming, Wendell Corey	Phim màu cao cấp
	They Came to Cordura	Thiếu tá Thomas Thorn	Robert Rossen	Rita Hayworth, Van Heflin, Tab Hunter, Dick York	Giải Nguyệt quế
	The Wreck of the Mary Deare	Gideon Patch	Michael Anderson	Charlton Heston, Virginia McKenna, Michael Redgrave, Richard Harris
1961	The Naked Edge	George Radcliffe	Michael Anderson	Deborah Kerr, Eric Portman

Phim ngắn

Năm	Tên phim	Vai diễn
1925	Tricks	Vai nhỏ
1926	Three Pals	Vai nhỏ
	Lightnin' Wins	Nhóm trưởng "Lightnin"
1932	The Slippery Pearls	Bản thân
	The Voice of Hollywood Tập 13	Bản thân
	Hollywood on Parade	Bản thân
	Hollywood on Parade Tập A-2	Bản thân
1933	Hollywood on Parade Tập A-12	Bản thân
	Hollywood on Parade Tập B-5	Bản thân
1934	Hollywood on Parade Tập B-6	Bản thân
	The Hollywood Gad-About	Bản thân
	Star Night at the Cocoanut Grove	Bản thân
1935	Screen Snapshots Series 14, Tập 8	Bản thân
	Paramount Headliner: Broadway Highlights Tập 1	Bản thân
	La Fiesta de Santa Barbara	Bản thân
1937	Lest We Forget	Bản thân (nói về Will Rogers)
1940	Screen Snapshots: Seeing Hollywood	Bản thân
	Screen Snapshots Series 19, Tập 6: Hollywood Recreations	Bản thân
1941	Breakdowns of 1941	Bản thân
1942	Hedda Hopper's Hollywood Tập 3	Bản thân
1944	Memo for Joe	Bản thân
1949	Screen Snapshots: Motion Picture Mothers, Inc.	Bản thân
	Snow Carnival	Người kể chuyện
1954	Boum sur Paris	Bản thân
1955	Screen Snapshots: Hollywood Premiere	Bản thân
	Hollywood Mothers	Bản thân
1958	Glamorous Hollywood	Bản thân
1959	Premier Khrushchev in the USA	Bản thân

Chú thích

1. Dickens, pp. 22-24.
2. Entry on Lilac Time
3. Entry on The First Kiss
4. Entry on The Shopworn Angel

Liên kết ngoài

• Gary Cooper trên IMDb
• Gary Cooper trên Internet Movie Database Sergeant York: Of God and Country
• Gary Cooper tại AllMovie
• Profile @ Turner Classic Movies
• Photographs of Gary Cooper from virtual-history.com
• Inside High Noon - The Documentary Lưu trữ 2011-07-13 tại Wayback Machine

Giải thưởng và thành tích
Tiền nhiệm: James Stewart cho The Philadelphia Story	Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất 1941 cho Sergeant York	Kế nhiệm: James Cagney cho Yankee Doodle Dandy
Tiền nhiệm: Humphrey Bogart cho The African Queen	Giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất 1952 cho High Noon	Kế nhiệm: William Holden cho Stalag 17
Tiền nhiệm: Fredric March cho Death of a Salesman	Giải Quả cầu vàng cho nam diễn viên phim chính kịch xuất sắc nhất 1953 cho High Noon	Kế nhiệm: Spencer Tracy cho The Actress
Tiền nhiệm: Charles Chaplin cho The Great Dictator	Giải NYFCC cho nam diễn viên xuất sắc nhất 1941 cho Sergeant York	Kế nhiệm: James Cagney cho Yankee Doodle Dandy
Tiền nhiệm: Buster Keaton	Giải Oscar danh dự 1960	Kế nhiệm: Stan Laurel