Moskva (tàu tuần dương Nga)

Moskva (121)

Tàu Moskva nhìn từ trên cao năm 2012
Lịch sử
→ Liên Xô → Nga
Tên gọi	Slava (trong biên chế Liên Xô) Moskva (từ năm 2000)
Đặt tên theo	Vinh quang (1979–2000), Moskva (2000–2022)
Xưởng đóng tàu	Nhà máy đóng tàu 61 Kommunara (SY 445), Mykolaiv, Liên Xô
Đặt lườn	1976
Hạ thủy	1979
Nhập biên chế	30 tháng 1 năm 1983
Xuất biên chế	Tháng 9 năm 1990
Tái đăng bạ	Tháng 4 năm 2000
Số tàu	121
Số phận	Chìm ngày 14 tháng 4 năm 2022 sau khi bị tên lửa hành trình chống hạm R-360 Neptune của Ukraina tấn công[1]
Ghi chú	Soái hạm của Hạm đội Biển Đen
Đặc điểm khái quát
Lớp tàu	Tuần dương hạm lớp Slava
Trọng tải choán nước	12.490 tấn
Chiều dài	186,4 m
Sườn ngang	20,8 m
Mớn nước	8,4 m
Động cơ đẩy	4 động cơ turbine khí COGOG, 2 trục 121,000 shp (90,230 kW)
Tốc độ	32 hải lý trên giờ (59 km/h; 37 mph)
Tầm xa	10.000 nmi (19.000 km; 12.000 mi) tốc độ 16 hải lý trên giờ (30 km/h; 18 mph)
Thủy thủ đoàn tối đa	510[2]
Hệ thống cảm biến và xử lý	Voskhod MR-800 (Top Pair) 3D search radar Fregat MR-710 (Top Steer) 3D search radar Palm Frond navigation radar Pop group SA-N-4 fire control radar Top Dome SA-N-6 fire control radar Bass Tilt AK-360 CIWS System fire control radar Bull horn MF hull mounted sonar
Tác chiến điện tử và nghi trang	Rum Tub and Side Globe EW antennas 2 × PK-2 DL (140mm chaff / flare)
Vũ khí	16 × tên lửa chống hạm P-500 Bazalt hoặc P-1000 Vulkan 8 × 8 (64) tên lửa phòng không tầm xa S-300F Fort (SA-N-6 Grumble) 2 × 20 (40) OSA-MA (SA-N-4 Gecko) SR SAM 1 × pháo lưỡng dụng AK-130 130mm/L70 6 × hệ thống vũ khí áp sát AK-630 2 × súng cối chống tàu ngầm RBU-6000 10 × (2 quin) ống phóng ngư lôi 533mm
Bọc giáp	Splinter plating
Máy bay mang theo	1 trực thăng Ka-25 hoặc Ka-27

Moskva (tiếng Nga: Москва, nguyên văn 'Moskva'), tên cũ là Slava (tiếng Nga: Слава, nguyên văn 'Glory'), là một tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường của Hải quân Liên Xô (cũ) và Hải quân Nga. Nó là chiếc tàu đầu tiên thuộc Dự án 1164 lớp Atlant và được đặt theo tên của thủ đô Moskva. Nó là soái hạm của Hạm đội Biển Đen của Nga và đã chỉ huy cuộc tấn công của hải quân Nga vào Ukraina.^[3][4] Với thủy thủ đoàn 510, đây là chiến hạm lớn nhất và mạnh nhất ở Biển Đen.^[5]

Ngày 13 tháng 4 năm 2022, hai quan chức Ukraina nói rằng tàu Moskva đã bị tấn công bởi tên lửa hành trình chống hạm R-360 Neptune của Ukraina và bốc cháy trong vùng biển lớn. Bộ Quốc phòng Nga cho biết con tàu đã bị hư hại nghiêm trọng do hỏa hoạn gây ra bởi một đầu bếp trên tầu. Ngày hôm sau, sau nỗ lực kéo chiếc tàu đến cảng, tàu Moskva bị chìm.^[6] Bộ quốc phòng Nga thông báo tàu Moskva chìm do lúc bị kéo về cảng gặp thời tiết dông bão.^[5][7]

Lịch sử

Với tên Slava

Slava được đặt vào năm 1976 tại Xưởng đóng tàu 445 của Nhà máy đóng tàu 61 Kommunara ở Mykolaiv, Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina, tàu được hạ thủy vào năm 1979 và được đưa vào hoạt động vào ngày 30 tháng 1 năm 1983. Từ ngày 18 đến ngày 22 tháng 11 năm 1986, con tàu đã cập cảng Piraeus ở Hy Lạp.

Slava đã đóng một vai trò trong Hội nghị thượng đỉnh Malta (2–3 tháng 12 năm 1989) giữa Tổng bí thư Liên Xô Mikhail Sergeyevich Gorbachev và Tổng thống Hoa Kỳ George H. W. Bush.^[8] Nó được phái đoàn Liên Xô sử dụng, trong khi phái đoàn Hoa Kỳ có chỗ ngủ trên tàu USS Belknap.^[9][10][11] Các con tàu được thả neo tại một vũng tàu ven biển ngoài khơi Marsaxlokk. Thời tiết mưa bão và biển động khiến một số cuộc họp bị hủy bỏ hoặc lên lịch lại, và được truyền thông quốc tế tạo nên biệt danh "Hội nghị thượng đỉnh say sóng". Cuối cùng, các cuộc họp diễn ra trên tàu Maksim Gorkiy, một tàu du lịch của Liên Xô neo ở vịnh Marsaxlokk.^[12] Slava quay trở lại Mykolaiv vào tháng 12 năm 1990 để tái trang bị kéo dài đến cuối năm 1998.^[13]

Moskva năm 2009

Moskva năm 2012

Với tên Moskva

Được đưa vào hoạt động trở lại với tên gọi Moskva vào tháng 4 năm 2000, nó thay thế tàu tuần dương lớp Kynda Đô đốc Golovko làm soái hạm của Hạm đội Biển Đen của Hải quân Nga.^[14]

Đầu tháng 4 năm 2003, Moskva cùng với 2 khinh hạm Pytlivyy, Smetlivy, và một tàu đổ bộ đã rời Sevastopol để tập trận ở Ấn Độ Dương cùng với một nhóm đặc nhiệm của Hạm đội Thái Bình Dương (gồm 2 tàu khu trục săn ngầm lớp Udaloy I Nguyên soái Shaposhnikov và Đô đốc Panteleyev) và Hải quân Ấn Độ.^[15] Lực lượng được hỗ trợ bởi tàu chở dầu Đề án 1559V Ivan Bubnov và tàu kéo vượt biển Đề án 712 Shakhter.

Tàu Moskva đã đến thăm bến cảng Grand của Malta vào tháng 10 năm 2004, và Đội quân của Hạm đội Biển Đen đã biểu diễn trong một buổi hòa nhạc tại Trung tâm Hội nghị Địa Trung Hải ở Valletta nhân dịp này.^[16] Trong năm 2008 và 2009, nó đã đến thăm Địa Trung Hải và tham gia các cuộc tập trận hải quân với các tàu của Hạm đội Phương Bắc.

Vào tháng 8 năm 2008, để hỗ trợ cuộc tấn công của Nga vào Gruzia, tàu Moskva đã được triển khai để bảo vệ Biển Đen.^[17][18] Trong một cuộc giao tranh ngắn trên mặt biển, Hải quân Gruzia đã bắn một tên lửa chống hạm trúng tàu Moskva trước khi bị Hải quân Nga áp đảo, nhưng không gây nhiều thiệt hại cho con tàu.^[19]

Vào ngày 3 tháng 12 năm 2009, tàu Moskva đã được đựa vào ụ tàu nổi PD-30 trong một tháng để tiến hành đại tu tạm thời theo lịch trình bao gồm thay thế hệ thống làm mát và máy móc khác, công việc cải tạo ở các phụ kiện phía dưới và bên ngoài, trục đẩy và ốc vít, dọn sạch và sơn các bộ phận dưới đáy và trên mặt nước của thân tàu.

Vào tháng 4 năm 2010, có thông tin cho rằng chiếc tàu tuần dương này sẽ tham gia cùng các đơn vị hải quân khác ở Ấn Độ Dương để tiến hành các cuộc tập trận.^[20] Vào tháng 8 năm 2013, con tàu đã đến thăm Havana, Cuba.^[21]

Vào cuối tháng 8 năm 2013, chiếc tàu tuần dương này đã được triển khai đến Địa Trung Hải để đối phó với việc các tàu chiến của Hải quân Mỹ được triển khai dọc theo bờ biển của Syria.^[22] Trong cuộc khủng hoảng Crime 2014, tàu Moskva chịu trách nhiệm phong tỏa hạm đội Ukraina ở hồ Donuzlav.^[23]

Vào ngày 17 tháng 9 năm 2014, nó được triển khai đến Địa Trung Hải, nhận công việc từ tàu hộ vệ Pytlivy.

Vào tháng 7 năm 2015, con tàu đã đến thăm Luanda, Angola, để kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia.^[24] Từ cuối tháng 9 năm 2015, khi đang ở phía đông Địa Trung Hải, tàu tuần dương này được giao nhiệm vụ phòng không cho nhóm hàng không Nga có trụ sở gần thị trấn Latakia của Syria, nơi đã tiến hành chiến dịch không quân ở Syria.^[25] Vào ngày 25 tháng 11 năm 2015, sau vụ bắn hạ Sukhoi Su-24 của Nga năm 2015, có thông tin cho rằng tuần dương hạm Moskva , được trang bị hệ thống tên lửa phòng không S-300F,^[26] sẽ được triển khai gần biên giới ven biển Syria - Thổ Nhĩ Kỳ.^[27] Năm 2016, tàu này đã được thay thế bằng tàu chị em Varyag ở phía đông Địa Trung Hải.^[28] Ngày 22 tháng 7 năm 2016, tuần dương hạm Moskva được trao tặng Huân chương Nakhimov.^[29]

Sau khi được triển khai trở lại vào tháng 1 năm 2016, con tàu sẽ được sửa chữa lại và nâng cấp nhưng do thiếu kinh phí nên tương lai của nó vẫn chưa chắc chắn kể từ tháng 7 năm 2018.^[30]

Vào tháng 6 năm 2019, tàu tuần dương này rời cảng Sevastopol ở Bán đảo Krym, nơi nó chạy thử nghiệm trên một số hệ thống chiến đấu và động cơ chính.^[31]

Vào ngày 3 tháng 7 năm 2020, tàu Moskva đã hoàn thành việc sửa chữa và bảo trì, cho phép nó hoạt động cho đến năm 2040.^[32] Chuyến ra biển đầu tiên sau khi sửa chữa được lên kế hoạch vào tháng 8 năm 2020, tuy nhiên trên thực tế, nó chỉ bắt đầu chuẩn bị cho việc triển khai vào tháng 2 năm 2021.^[33][34] Người ta ghi nhận tàu này tham gia các cuộc tập trận trên biển vào tháng 3 năm 2021.^[35]

Cuộc tấn công của Nga vào Ukraina 2022

Tấn công Đảo Rắn

Bài chi tiết: Cuộc tấn công Đảo Rắn

Con tem bưu chính Ukraina, mô tả một người lính Ukraina chỉ ngón tay thối vào tàu tuần dương Nga Moskva, được phát hành hai ngày trước khi con tàu này bị chìm

Vào tháng 2 năm 2022, chiếc tàu tuần dương rời căn cứ Sevastopol để tham gia vào cuộc tấn công của Nga vào Ukraina.^[36] Con tàu sau đó được sử dụng để chống lại các lực lượng vũ trang Ukraina trong cuộc tấn công vào Đảo Rắn, cùng với tàu tuần tra Vasily Bykov.^[37] Tàu Moskva gọi lực lượng đồn trú trên đảo qua đài phát thanh và yêu cầu họ đầu hàng, và được thông báo rằng "Tàu chiến Nga, cút đi". Sau đó, mọi liên lạc với Đảo Rắn bị mất, và mười ba thành viên đồn trú của Ukraina đã bị bắt.^[38]

Bị bốc cháy

Vào ngày 13 tháng 4 năm 2022, cố vấn tổng thống Ukraina Oleksiy Arestovych và Thống đốc Odesa Maksym Marchenko cho biết lực lượng của họ đã tấn công tàu Moskva bằng hai quả tên lửa hành trình chống hạm R-360 Neptune, và nó đã bốc cháy khi biển động.^[39] Đã có báo cáo về một vụ nổ và hỏa hoạn sau khi liên quan đến một trong các ống tên lửa lộ thiên trên boong của tàu Moskva.^[40]

Các tên lửa dường như được bắn từ một bệ phóng trên đất liền gần Odessa, cách đó 60 đến 65 hải lý (100 km).^{[40][41][42][43]} Tuần dương hạm này được trang bị hệ thống phòng không ba tầng mà nếu vận hành đúng cách, nó sẽ có ba cơ hội để tự vệ trước cuộc tấn công bằng tên lửa Neptune.^[44] Các nguồn tin của Ukraina báo cáo rằng cuộc tấn công được hỗ trợ bởi một chiếc máy bay không người lái Bayraktar TB2, khiến lực lượng phòng thủ của tàu Nga mất tập trung. Vào ngày 14 tháng 4, Bộ chỉ huy miền nam Ukraina tuyên bố rằng tàu Moskva đã lật nghiêng và đang bắt đầu chìm.^[45]

Ngày 14 tháng 4 năm 2022, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ John Kirby nói rằng hình ảnh cho thấy con tàu đã bị một vụ nổ lớn và một "đám cháy nghiêm trọng" sau đó. Nguyên nhân của vụ nổ không được làm rõ. Các thủy thủ trên tàu đã được chuyển sang các tàu khác. Moskva đang bị cháy dường như đang hướng về cảng ở Sevastopol để sửa chữa,^[46][47] và không rõ liệu con tàu đang di chuyển bằng sức của chính nó hay được kéo đi.^[48]

Bộ Quốc phòng Nga nói rằng một vụ hỏa hoạn đã khiến các quả đạn phát nổ, và con tàu đã bị hư hại nghiêm trọng và thủy thủ đoàn đã sơ tán hoàn toàn, không có bất kỳ liên quan nào đến một cuộc tấn công của phía Ukraina.^[49][50][51] Bộ Quốc phòng Nga cho biết thêm vào ngày 14 tháng 4 rằng tàu vẫn còn nổi, các hệ thống tên lửa của tàu tuần dương không bị hư hại, ngọn lửa đã được kiểm soát bởi các thủy thủ và rằng các nỗ lực đang được tiến hành để kéo con tàu về cảng.^[41][52]

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Litva Arvydas Anušauskas ngày 14 tháng 4 cho biết tín hiệu cấp cứu đã được gửi từ tàu Moskva vào ngày hôm đó và một tàu của Thổ Nhĩ Kỳ đã phản ứng, di tản 54 nhân viên khỏi tàu tuần dương lúc 2 giờ sáng, trước khi chìm lúc 3 giờ sáng. Theo ông, có 485 người thủy thủ đoàn trên tàu, trong đó 66 sĩ quan. Không rõ có bao nhiêu người sống sót.^[53][54] Bộ Quốc phòng Nga nói rằng toàn bộ thủy thủ đoàn đã được sơ tán lên các tàu khác của Hạm đội Biển Đen^[55] Cố vấn Bộ Nội vụ Ukraina cho hay Đại tá Anton Kuprin, chỉ huy soái hạm Moskva chìm ở Biển Đen, đã thiệt mạng khi tàu bị cháy.

Bị chìm

Cuối ngày hôm đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết tuần dương hạm Moskva bị chìm khi được kéo trong thời tiết mưa bão.^[5][56]

Nếu tuyên bố của phía Ukraina là đúng, Moskva là tàu chiến lớn nhất bị đánh chìm bởi hành động của đối phương kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai.^[40][57][58] Lần cuối cùng một con tàu có kích thước tương tự bị đánh chìm là tàu tuần dương ARA Tướng Belgrano của Argentina, bị đánh chìm bởi Hải quân Hoàng gia Anh trong Chiến tranh Falkland.^[59] Nó cũng sẽ là con tàu lớn nhất của Nga bị đánh chìm bởi hành động của đối phương kể từ khi máy bay Đức ném bom vào thiết giáp hạm Liên Xô Marat năm 1941.^[8]

Tham khảo

1. “The Ministry of Defense reported that the cruiser "Moskva" sank while towing”. Tass (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
2. “Russian warship Moskva: What do we know?”. BBC News. 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
3. Ljunggren, David (13 tháng 4 năm 2022). “Russia says ammunition blast damages flagship of Black Sea fleet - Interfax”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
4. Cruiser Moskva retains buoyancy, explosions of ammunition stopped — Defense Ministry Lưu trữ 14 tháng 4 năm 2022 tại Wayback Machine 14 April 2022, tass.com, accessed 14 April 2022
5. ^ “Russian warship Moskva has sunk – state media”. BBC News. 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
6. Pjotr Sauer; Julian Borger (14 tháng 4 năm 2022). “Russia says Moskva cruiser has sunk after reported Ukrainian missile strike”. The Guardian. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
7. Reuters (14 tháng 4 năm 2022). “Russia says flagship missile cruiser Moskva has sunk after fire”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
8. ^ Reuters (14 tháng 4 năm 2022). “Factbox: The 'Moskva', Russia's lost Black Sea Fleet flagship”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
9. Dowd, Maureen (3 tháng 12 năm 1989). “The Malta Summit: Reporter's Notebook; Superpowers Cooperating, But Not Seas”. The New York Times. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2015.
10. “The Malta Summit : Today's Schedule”. Los Angeles Times. 2 tháng 12 năm 1989. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2015.
11. Shanker, Thom (2 tháng 11 năm 1989). “Ships Off Malta Site For Seaborne Summit”. Chicago Tribune. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2015.
12. Martin, Ivan (14 tháng 4 năm 2022). “Russian flagship damaged off Ukraine was in Malta for superpower summit”. Times of Malta. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 4 năm 2022.
13. “Slava Class Guided Missile Cruiser”. naval-technology.com. 13 tháng 6 năm 2010. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
14. “Project 1164 Atlant Krasina/Slava class Guided Missile Cruiser”. GlobalSecurity.org. 3 tháng 6 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 4 năm 2007. Truy cập ngày 5 tháng 10 năm 2014.
15. Scott, Richard (16 tháng 4 năm 2003). “Russia deploys naval squadron to Indian Ocean”. Jane's Defence Weekly.
16. Cachia, Francis (3 tháng 10 năm 2004). “Moskva in Malta”. Times of Malta. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
17. “Russian Navy carries out Black Sea anti-terror exercise”. RIA Novosti. 11 tháng 8 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2013.
18. “Russian navy blockade Georgia”. Xinhua News Agency. 10 tháng 8 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2013.
19. Axe, David. “Georgian Navy's Cruel Fate”. Wired. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
20. “Russia sends additional missile cruiser to Indian Ocean”. RIA Novosti. 9 tháng 4 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2013.
21. “Russian Naval Detachment Calls at Havana Harbor”. Agencia Cubana de Noticias. 29 tháng 7 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 8 năm 2013.
22. Heritage, Timothy (29 tháng 8 năm 2013). “Russia sends warships to Mediterranean as Syria tension rises”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 9 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2014.
23. Osborn, Andrew (8 tháng 3 năm 2014). “Ukraine facing loss of its navy as Russian forces in Crimea dig in”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 12 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2014.
24. “Russian Navy's Vessels Sail to Luanda, Angola”. Naval Today. 10 tháng 7 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 6 năm 2021. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2021.
25. “Российские корабли приготовились прикрывать с воздуха авиабазу под Латакией” [Russian ships prepare to cover the airbase near Latakia from the air]. Interfax (bằng tiếng Nga). 2 tháng 10 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2015.
26. Karnozov, Vladimir; Pocock, Chris (26 tháng 11 năm 2015). “Turkey Takes Action Against Russia's Syrian Air War”. Aviation International News. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 11 năm 2015.
27. Writers, Network (24 tháng 11 năm 2015). “Putin's furious act of retaliation”. News.com.au. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2015.
28. Isachenkov, Vladimir (21 tháng 1 năm 2016). “Russia displays naval might off Syria's Mediterranean coast”. Washington Post. Associated Press. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2016.
29. “Министр обороны России генерал армии Сергей Шойгу вручил орден Нахимова гвардейскому ракетному крейсеру "Москва" Черноморского флота” [Russian Defence Minister General of the Army Sergei Shoigu presented the Order of Nakhimov to the Guards Missile Cruiser Moskva of the Black Sea Fleet]. Russian Ministry of Defence (bằng tiếng Nga). 22 tháng 7 năm 2016. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 5 tháng 10 năm 2017.
30. “ВМФ и руководство Черноморского флота решит, ремонтировать ли крейсер "Москва"” [The Navy and the leadership of the Black Sea Fleet will decide whether to repair the cruiser "Moskva"]. Interfax (bằng tiếng Nga). 3 tháng 7 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 8 năm 2018.
31. “Ракетный крейсер "Москва" вышел море впервые за три года” [Missile cruiser "Moskva" goes to sea for the first time in three years]. bmpd.livejournal.com (bằng tiếng Nga). 6 tháng 6 năm 2019. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 10 năm 2020. Truy cập ngày 10 tháng 6 năm 2019.
32. “Russian Black Sea Fleet flagship to remain in service until 2040 — source”. TASS. 5 tháng 7 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 6 tháng 7 năm 2020.
33. greenchelman. “The cruiser "Moscow" will be sent to the coast of Syria”. Репортёр [Reporter] (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
34. “Экипаж гвардейского ракетного крейсера "Москва" Черноморского флота сдал первую курсовую задачу” [The crew of the guards missile cruiser "Moskva" of the Black Sea Fleet has passed the first course task]. Armed Forces of the Russian Federation (bằng tiếng Nga). 3 tháng 2 năm 2021. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2021.
35. “The flagship of the Black Sea Fleet, the missile cruiser "Moskva", went to sea to practice the second course task”. Ministry of Defence of the Russian Federation. 12 tháng 3 năm 2021. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 7 năm 2021. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2021.
36. “H I Sutton – Covert Shores”. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 2 năm 2022.
37. “Zmiinyi Island In Black Sea Attacked From Russian Ships – Border Service”. ukranews_com. 24 tháng 2 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2022.
38. “Ukrainian Navy confirms Snake Island soldiers are alive, POWs”. jpost.com. The Jerusalem Post. 28 tháng 2 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2022.
39. “Russia says flagship missile cruiser has sunk after explosion off coast of Ukraine”. Washington Post (bằng tiếng Anh). ISSN 0190-8286. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
40. ^ “Sneaky way Ukraine distracted Russian warship Moskva”. news.com.au. 15 tháng 4 năm 2022.
41. ^ “Москва утонула . Как ВСУ поразили флагман ЧФ РФ” ['Moscow' drowned. How the Armed Forces hit the flagship of the Russian Black Sea Fleet]. korrespondent.net (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
42. Jamie Siedel (14 tháng 4 năm 2022). “Russian warship Moskva explodes on Ukraine coast after missiles fired”. news.com.au. News Corp Australia. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
43. Manash Pratim Boruah; Prathamesh Karle; Shaurav Gairola (14 tháng 4 năm 2022). “Fire puts Russian Navy's Black Sea Fleet flagship out of action”. Janes Information Services. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
44. “Russian warship Moskva has sunk – defence ministry”. BBC (bằng tiếng Anh). 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
45. “Russian cruiser Moskva capsized and began to sink – Operational Command South”. www.ukrinform.net (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
46. Lendon, Brad (14 tháng 4 năm 2022). “Russian navy evacuates badly damaged flagship in Black Sea. Ukraine claims it was hit by a missile”. CNN. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
47. Forgey, Quint. “Pentagon confirms explosion aboard Russian warship”. POLITICO (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
48. “Russian warship Moskva on fire but afloat, Pentagon says”. the Guardian (bằng tiếng Anh). 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
49. “Russia Says Major Ship in Black Sea Fleet Badly Damaged in Blast – Interfax”. 13 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2022.
50. Новости, Р. И. А. (14 tháng 4 năm 2022). “На ракетном крейсере "Москва" в результате пожара сдетонировал боезапас” [Ammunition on the missile cruiser "Moscow" detonated as a result of a fire]. РИА Новости (bằng tiếng Nga). Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2022.
51. “На ракетном крейсере "Москва" произошел пожар” [A fire broke out on the missile cruiser Moskva]. tass.ru (bằng tiếng Nga). 13 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
52. “Russia says fire on the Moskva missile cruiser is contained”. reuters.com. 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
53. Zorlu, Faruk (15 tháng 4 năm 2022). “Turkish ship rescued 54 sailors on damaged Russian naval cruiser Moskva”. Anadolu Agency. Ankara. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2022.
54. “Anušauskas: ukrainiečių apšaudytas rusų kreiseris „Moskva" nuskendo (Anušauskas: Russian cruiser Moskva shot down by Ukrainians)”. TV3 (Lithuania) (bằng tiếng Litva). 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2022.
55. Stewart, Will (15 tháng 4 năm 2022). “Captain of sunk Russian warship Moskva 'killed in explosion' says Ukraine”. Yahoo News! (Australia). Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2022.
56. Reuters (14 tháng 4 năm 2022). “Russia says flagship missile cruiser Moskva has sunk after fire”. Reuters (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
57. “Russian warship Moskva has sunk – defence ministry”. BBC (bằng tiếng Anh). 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022. If the Ukrainian attack is confirmed, the 12,490-tonne Moskva would be the biggest warship to be sunk by enemy action since World War Two.
58. “Sunken Russian warship Moskva: What do we know?”. BBC (bằng tiếng Anh). 14 tháng 4 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.
59. CNN, Brad Lendon. “Russian warship sinks in the Black Sea after Ukraine claims it was hit by a missile”. CNN. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2022.

Liên kết ngoài

• Guided Missile Cruiser "Moskva"

Bản mẫu:Hạm đội Biển Đen Bản mẫu:Hải quân Nga