1940

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Anyos: 1937 1938 1939 - 1940 - 1941 1942 1943

Decenios: Anyos 1930 - Anyos 1940 - Anyos 1950

Sieglos: Sieglo XIX - Sieglo XX - Sieglo XXI

Escaicimientos

Aragón

Atros países

Mayo

Mapa d'as operacions militars mientres a batalla de Francia, en mayo-chunio de 1940.

• 10 de mayo - en a Segunda Guerra Mundial, aplicando o Fall Gelb u Plan Amariello de Gerd von Rundstedt y Erich von Manstein, as tropas d'a Wehrmacht dentran en Luxemburgo, Países Baixos, Belchica y Francia, prencipiando a dita batalla de Francia.
• 14 de mayo - en a Segunda Guerra Mundial, a Luftwaffe d'o Tercer Reich bombardeya a ciudat neerlandesa de Rotterdam, en o dito bombardeyo de Rotterdam.
• 26 de mayo - en a Segunda Guerra Mundial, l'Exercito britanico inicia a suya retirata d'o puerto francés de Dunkerque, en a dita Operación Dynamo.

Chunio

• 11 de chunio - nomás que un día dimpués d'a declaración de guerra d'o Reino d'Italia a lo Reino Uniu mientres a Segunda Guerra Mundial, la 2a Squadra Aerea d'a Regia Aeronautica atacó lo puerto de Valletta (Malta) con 33 bombarderos Savoia-Marchetti SM.79 Sparviero, escoltaus por 18 cazas Fiat CR.32, prencipiando asinas lo setio de Malta.^[1]
• 18 de chunio - en a Crida d'o 18 de chunio de 1940, o cheneral Charles de Gaulle fa una crida dende o suyo exilio en Londres a continar a guerra chunto con os Aliaus contra o Tercer Reich.
• 22 de chunio - con a redota d'os Aliaus y a signatura de l'armisticio d'o 22 de chunio de 1940 por o Gubierno d'o mariscal Philippe Pétain remata a batalla de Francia, mientres a Segunda Guerra Mundial.

Chulio

• 11 de chulio - luego d'a redota de Francia por o Tercer Reich, o mariscal Philippe Pétain establix a dita Francia de Vichèi, rechimen politico colaboracionista con os alemans.
• 19 de chulio - l'allora General der Infanterie Erich von Manstein recibe a Cruz de Caballer d'a Cruz de Fierro por os suyos feitos d'armas mientres a batalla de Francia.

Agosto

• 28 d'agosto - mientres a Segunda Guerra Mundial, Félix Éboué, Gubernador colonial francés, s'adhibe a la Francia Libre de Charles de Gaulle con os territorios d'os actuals estaus de Chad, Republica d'o Congo y Camerún.
• 30 d'agosto - presionata por o Tercer Reich, Rumanía signa os Alcuerdos de Craiova con Hongría, por os cuals cede a ixe país a parte norte de Transilvania.

Setiembre

• Suspenditos os Chuegos Olimpicos d'a XII Olimpiada d'a era muderna por a Segunda Guerra Mundial.
• 13 de setiembre - o Regio Esercito d'a Italia faixista de Mussolini ataca Echipto, protectorau britanico; sindembargo, os echipcianos refusan declarar a guerra a Italia.
• 25 de setiembre - redota d'os Aliaus en a batalla de Dakar (Segunda Guerra Mundial), cuan miroron de conquerir Senegal ta la Francia Libre.
• 27 de setiembre - o Tercer Reich, Italia y Chapón signan o dito Pacto Tripartito.

Octubre

• 1 d'octubre - o medico y politico panamenyo Arnulfo Arias Madrid se converte en o nuevo President de Panamá.
• 23 d'octubre - os dictadors d'Espanya, Francisco Franco, y d'o Tercer Reich, Adolf Hitler, fan una entrevista en Hendaia (Iparralde, en a Francia ocupata por os alemans) ta charrar d'a partecipación espanyola en a Segunda Guerra Mundial chunto a l'Eixe Roma-Berlín-Tokio. Ye a dita Entrevista d'Hendaia.
• 28 d'octubre - mientres a d'a Segunda Guerra Mundial, a Italia faixista de Benito Mussolini demanda a rendición de Grecia; en oposar-se o dictador griego Ioannis Metaxas, prencipia a Guerra Greco-Italiana.
• 30 d'octubre - en a Francia de Vichèi, o mariscal Philippe Pétain anuncia a colaboración con o Tercer Reich.

Naixencias

Aragón

Atros países

Chinero

• 1 de chinero - naixencia en Bayonne (Nueva Jersey) de l'actor estausunidense Frank Langella.
• 10 de chinero - naixencia en Long Beach (California) d'o director cinematografico, guionista y productor cinematografico estausunidense Walter Hill.^[2]
• 22 de chinero - naixencia en Chesterfield (Derbyshire) de l'actor britanico John Hurt.^[3]

Febrero

O director, guionista, montador y actor estausunidense George A. Romero, qui naixió o 4 de febrero de 1940.

• 4 de febrero - naixencia en Nueva York (Nueva York) d'o director cinematografico, guionista, montador cinematografico y actor estausunidense George A. Romero.^[4]
• 9 de febrero - naixencia d'o escritor sudafricano J. M. Coetzee, Premio Nobel de Literatura en 2003.
• 23 de febrero - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actor estausunidense Peter Fonda.^[5]

Marzo

• 10 de marzo - naixencia en Ryan (Oklahoma) de l'actor estausunidense Chuck Norris.^[6]
• 22 de marzo - naixencia en Samrong Yong (Indochina Francesa, hue Cambocha) d'o medico y actor cambochán Haing S. Ngor (†1996).^[7]
• 26 de marzo - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actor estausunidense James Caan.^[8]
• 29 de marzo - naixencia en Salvador (Bahia) d'a cantaire brasilera Astrud Gilberto.

Abril

• 6 d'abril - naixencia en Madrit de l'actor, director cinematografico y guionista espanyol de cine, teatro y televisión Andrés Pajares.^[9]
• 16 d'abril - naixencia en Copenaguen d'a reina Margalida II de Dinamarca.
• 12 d'abril - naixencia en Chicago (Illinois, Estaus Unius) d'o musico y compositor de jazz estausunidense Herbie Hancock.

Mayo

• 5 de mayo - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actor (y actor de voz) estausunidense Lance Henriksen.^[10]
• 27 de mayo - naixencia en Becerril de Campos (Palencia, Castiella y Leyón) de l'atleta y politico espanyol Mariano Haro (†2024).

Chunio

• 7 de chunio - naixencia en Pontypridd (Galas) d'o cantaire britanico Tom Jones.

Chulio

L'actor britanico Patrick Stewart, naixito o 13 de chulio de 1940.

• 13 de chulio - naixencia en Mirfield (Yorkshire de l'Ueste, Anglaterra) de l'actor britanico Patrick Stewart.^[11]
• 18 de chulio - naixencia en Los Angeles (California) de l'actor, director cinematografico y productor cinematografico estausunidense James Brolin.^[12]

Agosto

• 12 d'agosto - naixencia en Bari (Provincia de Bari, Pulla, Reino d'Italia, hue Italia) de l'actriz y actriz de voz italiana Giuliana Lojodice.^[13]
• 16 d'agosto - naixencia en Sydney (Nueva Galas d'o Sud) d'o director cinematografico australiano Bruce Beresford.^[14]
• 25 d'agosto - naixencia en Yangzhou (Republica de China, hue Republica Popular China) d'o chugador chino de tenis de mesa Zhuang Zedong (†2013).^[15]

Setiembre

• 3 de setiembre - naixencia en Montevideo d'o periodista y escritor uruguayo Eduardo Galeano.
• 18 de setiembre - naixencia en Philadelphia (Pennsilvania) d'o cantaire y actor estausunidense Frankie Avalon.^[16]
• 29 de setiembre - naixencia en Zapponeta (Pulla) d'o cantautor italiano Nicola di Bari.

Octubre

• 3 d'octubre - naixencia en Mar del Plata (provincia de Buenos Aires) de l'actriz y cantaire archentina Nacha Guevara.^[17]
• 9 d'octubre - naixencia en Liverpool (Merseyside, Anglaterra) d'o musico, compositor y cantaire britanico John Lennon, que estió miembro de The Beatles (†1980).
• 13 d'octubre - naixencia en Little Rock (Arkansas) d'o saxofonista de jazz estausunidense Pharoah Sanders.
• 14 d'octubre - naixencia en Lucknow (Raj Britanico, hue Uttar Pradesh, India) d'o cantaire y compositor britanico Cliff Richard.
• 15 d'octubre - naixencia en Brisbane (Queensland) d'o medico australiano Peter C. Doherty, Premio Nobel de Medizina en 1996.
• 19 d'octubre - naixencia en Dublín de l'actor anglo-irlandés Michael Gambon.^[18]
• 23 d'octubre - naixencia en Três Corações (Minas Gerais) d'o futbolista brasilero Pelé.
• 25 d'octubre - naixencia en Massillon (Ohio) d'o entrenador de baloncesto estausunidense Bob Knight.
• 28 d'octubre
  • - naixencia en Mount Vernon (Nueva York) d'a guionista y productora cinematografica estausunidense Susan Harris.^[19]
  • - naixencia en Mytichtchi (oblast de Moscú) de l'astronauta ruso Guennadi Strekalov (†2004).
• 29 d'octubre - naixencia en Casablanca (Protectorau francés de Marruecos, hue Marruecos) d'a cantaire francesa Frida Boccara (†1996).

Noviembre

• 15 de noviembre - naixencia en de Cambridge (Massachusetts) de l'actor estausunidense Sam Waterston.^[20]
• 27 de noviembre - naixencia en San Francisco (California) d'o filosofo, director de cine, guionista, y actor d'artes marcials estausunidense d'orichen chinés Bruce Lee (†1973).^[21]

Aviento

• 30 d'aviento - naixencia d'o politico chilén Sergio Bitar.
• 31 d'aviento - naixencia en Munich (Bavera) d'o musico alemán Mani Neumeier.

Defuncions

Aragón

• 17 de febrero - muere en Zaragoza (comarca de Zaragoza) o periodista y politico aragonés Antonio Mompeón Motos (n.1881).

Atros países

Marzo

• 16 de marzo - muere en Mårbacka (una aldeya de Sunne, en o condau de Värmland) d'a escritora y dramaturga sueca Selma Lagerlöf (n.1858).
• 26 de marzo - muere en Marousi l'atleta griego Spiridon Louis (n.1873).

Mayo

O escritor y poeta sueco Verner von Heidenstam, muerto o 20 de mayo de 1940.

• 20 de mayo - muere en Motala (Östergötlands, Suecia) o escritor y poeta sueco Verner von Heidenstam, Premio Nobel de Literatura en 1916 (n.1859).
• 28 de mayo - muere en Beverly Hills (California, Estaus Unius) l'actor estausunidense Walter Connolly (n.1887).^[22]

Chunio

• 29 de chunio - muere en Muralto (cantón d'o Tesino, Suiza) o pintor alemán d'o surrealismo, o expresionismo y l'arte abstracto Paul Klee (n.1879).

Chulio

• 16 de chulio - muere en Berlín o zoologo, naturalista y ornitologo alemán Alexander Koenig.

Agosto

• 21 d'agosto - muere asasinato en o suyo exilio en Coyoacán (Ciudat de Mexico, Mexico) o politico revolucionario ruso Leon Trotsky (n.1879).
• 30 d'agosto - muere en Cambridge (Cambridgeshire, Anglaterra) o fisico britanico Joseph John Thomson, Premio Nobel de Fisica en 1906 (n.1856).

Setiembre

• 26 de setiembre - suicidio en Portbou (Alto Empordán, Catalunya) d'o filosofo y escritor chodigo-alemán Walter Benjamin, cuan as autoridaz espanyolas franquistas miraban d'entregar-lo a o Tercer Reich, aliato de Franco.
• 27 de setiembre - muere engarcholato por o franquismo en Carmona (Sevilla, Andalucía) o catedratico y politico espanyol Julián Besteiro (n.1870).

Octubre

• 6 d'octubre - muere suicidato o militar chaponés Michitarō Komatsubara, luego d'estar redotato por l'Exercito Royo sovietico en a batalla de Khalkhin Gol en 1939 (n.1885).^[23]
• 11 d'octubre - muere en Roma o matematico y fisico italiano Vito Volterra (n.1860).
• 15 d'octubre - muere en Barcelona, fusilato por os franquistas luego d'estar entregato a las autoridaz espanyolas por a Gestapo d'o Tercer Reich, o politico catalán Lluís Companys, president d'a Cheneralidat de Catalunya dende 1934 dica a suya muerte (n.1882).
• 18 d'octubre - muere en Brest (Finisterre, Bretanya) o poeta francés Saint-Pol-Roux (n.1861).
• 20 d'octubre - muere en Estocolmo l'arquitecto sueco Gunnar Asplund (n.1885).

Noviembre

• 3 de noviembre - muere en o suyo exilio en Montalban (Francia) o politico espanyol Manuel Azaña, President d'a Segunda Republica Espanyola (n.1880).

Se veiga tamién

• Muertes en 1940.
• Naixitos en 1940.

Referencias

1. (es) Giovanni Massimello y Giorgio Apostolo: Ases italianos de la II Guerra Mundial, Ediciones del Prado, Madrid, 2000, p.18 ISBN 84-8372-562-2
2. (en) Walter Hill en IMDb.
3. (en) John Hurt en IMDb.
4. (en) George A. Romero en IMDb.
5. (en) Peter Fonda en IMDb.
6. (en) Chuck Norris en IMDb.
7. (en) Haing S. Ngor en IMDb.
8. (en) James Caan en IMDb.
9. (en) Andrés Pajares en IMDb.
10. (en) Lance Henriksen en IMDb.
11. (en) Patrick Stewart en IMDb.
12. (en) James Brolin en IMDb.
13. (en) Giuliana Lojodice en IMDb.
14. (en) Bruce Beresford en IMDb.
15. (en) Zhuang Zedong obituary, en o diario The Guardian.
16. (en) Frankie Avalon en IMDb.
17. (en) Nacha Guevara en IMDb.
18. (en) Michael Gambon en IMDb.
19. (en) Susan Harris en IMDb.
20. (en) Sam Waterston en IMDb.
21. (en) Bruce Lee en IMDb.
22. (fr) Walter Connolly en o catalogo d'a Bibliothèque Nationale de France.
23. (en)Coox, Alvin D: Nomonhan: Japan Against Russia, 1939, Stanford University Press, 1990, ISBN 0-8047-1835-0